نقش زمین شناسی در کاهش مخاطرات حفاری
در مطالعه موردی جدید که توسط متخصصان زمین شناسی ایران انجام شده است، تونل قمرود به عنوان یک مرکز دارای پتانسیل بالای حادثه سازی، مورد بررسی قرار گرفت. این تونل به دلیل روباره زیاد که در برخی نقاط تا حدود 600 متر نیز می رسد و همچنین وجود پهنه های گسلی و خرد شده فراوان در مسیر طرح، عملیات حفاری با مخاطرات لهیدگی و ریزش توده سنگ ها روبه رو شده است.
نتایج حاصل بیانگر این حقیقت است كه خواص سنگ شناسی در توده سنگ های ضعیف متورق و تناوب این تشكیلات با واحدهای مستحكم، در كنار دیگر عوامل زمین شناسی، بر رخداد مخاطرات و توقف های تی بی ام موثر بوده است.
در قطعه های 3 و 4 این تونل، مجموعه این عوامل، سبب توقف های مكرر و طولانی مدت ماشین حفار تمام مقطع برای مدت زمانی نزدیک به 600 روز شد. محدوده عملیاتی این طرح در پهنه زمین شناسی سنندج – سیرجان است. سنگ های موجود در این پهنه به دلیل تحمل جنبش های زمین ساختی بسیار، دارای درجه دگرگونی متوسط به بالا هستند كه سبب تبلور دوباره و جهت یافتگی كانی ها شده است.
در پژوهش انجام شده، ضمن تهیه مقاطع نازك سنگ برای انجام مطالعات میكروسكوپی، با تاكید بر ویژگی های سنگ شناسی سازندها به بررسی نقش شرایط زمین شناسی مسیر تونل در رخداد مخاطرات حفاری پرداخته شده است. از این رو با پیمایش سطحی در راستای محور تونل از رخنمون های سطحی و نیز از توده سنگ های درون تونل چندین نمونه سنگ برای مطالعه انتخاب شدند.
بیشتر مشكلات در واحدهای متورق سازند ژوراسیك و در مقاطعی رخ داده است كه عملكرد گسل ها و نیز روباره زیاد تونل (تنش برجای زیاد)، شرایط زمین شناسی نامساعدی را ایجاد كرده است. نتایج حاصل بیانگر این حقیقت است كه خواص سنگ شناسی (بافت، كانی شناسی و …) در توده سنگ های ضعیف متورق (شیست، اسلیت، گرافیت شیست) و تناوب این تشكیلات با واحدهای مستحكم (رگه های كوارتزی و كوارتزیتی)، در كنار دیگر عوامل زمین شناسی، بر رخداد مخاطرات و توقف های تی بی ام موثر بوده است.
نتایج آزمون اندیس سایش سورشار نیز نشانگر سختی و استحكام بالای رگه های كوارتزیتی است كه استحكام آنها، نقش آشكاری در ایجاد شرایط سینه كار مختلط و تشدید مخاطرات (در زمین های فشارنده و ریزشی) داشته است.
منبع: وحید جودكی، رسول اجل لوئیان، 1394. نقش شرایط زمین شناسی و سنگ شناسی سازندها در رخداد مخاطرات حفاری (مطالعه موردی تونل قمرود)، فصلنامه علوم زمین ، سال بیست و پنجم، شماره 97.
No tags for this post.
