پالایش برقی خاک آلوده به فلزات سنگین!
آلودگی خاک ها به فلزات سنگین به خصوص در اراضی کشاورزی یکی از مهم ترین معضلات امروز دنیا به حساب می آید که به دنبال افزایش صنعتی شدن جوامع، تولید روزافزون کالا و ورود انواع پسماندها به محیط زیست اتفاق افتاده است. به همین دلیل تلاش هایی توسط محققین در جریان است تا روش های مناسبی را برای حذف این عناصر از خاک ها یافته و این روش ها را عملیاتی سازند.
در این خصوص یکی از روش هایی که در سال های اخیر مورد توجه بیشتری قرار گرفته، روش اصلاح «الکتروسینتیک» است که به عنوان روشی برای اصلاح درجای خاک مورد استفاده قرار گرفته و به نام های دیگری نظیر اصلاح الکتریکی، احیاء الکتریکی، بازیافت الکتریکی، آلودگی زدایی الکتروشیمیایی و مهاجرت الکتریکی نیز شناخته می شود. در این روش با قرار دادن الکترودهایی در ناحیه آلوده به فلزات سنگین و سپس برقراری پتانسیل الکتریکی بین این الکترودها با استفاده از یک منبع تغذیه الکتریکی، یون های باردار فلزات سنگین در خاک جابجا شده و با توجه به بارالکتریکی خود به سمت قطب مثبت یا منفی حرکت می نمایند. بدین ترتیب و با مهاجرت این یون ها به سمت الکترودها، می توان آن ها را از خاک خارج نموده و در نتیجه خاک را از وجود آن ها پالایش نمود.
محققینی از دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات آذربایجان شرقی و دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز در پژوهشی، قابلیت روش اصلاح الکتروسینتیک را برای حذف فلز روی از خاک مزرعه به آزمایش گذاشته و به نتایج جالب توجهی دست یافته اند.
غلظت متوسط روی در خاک ها 50 میلی گرم بر کیلوگرم بوده و در صورتی که مقدار آن به 125 تا 150 میلی گرم بر کیلوگرم برسد، خاک مورد نظر در وضعیت بحرانی می باشد
در این آزمایش که بر روی خاک مزرعه ای در مرند به انجام رسیده، خاک به طور مصنوعی با محلول حاوی فلز روی آبیاری گردیده و سپس با استفاده از الکترودهایی از جنس گرافیت، عملیات اصلاح اجرا شده است.
یافته های این مطالعه که طی مقاله ای علمی پژوهشی در آخرین شماره نشریه «دانش آب و خاک» به چاپ رسیده است، نشان می دهد که اصلاح الکتروسینتیک در شرایط مزرعه ای دارای کارآیی خوبی جهت حذف فلزات سنگین از خاک می باشد. به طوری که در این آزمایش، روش فوق الذکر موفق به حذف حدودا 17 درصدی فلز روی از خاک گردیده است. 
پژوهشگران عنوان نموده اند که با افزایش مدت زمان اعمال جریان الکتریکی مقدار روی حذف شده از خاک افزایش یافته و در صورتی که الکترودها در عمق پایین تری نصب شوند، کارایی حذف افزایش خواهد یافت.
گفتنی است غلظت متوسط روی در خاک ها 50 میلی گرم بر کیلوگرم بوده و در صورتی که مقدار آن به 125 تا 150 میلی گرم بر کیلوگرم برسد، خاک مورد نظر در وضعیت بحرانی می باشد که این موضوع در کشور ما و به خصوص در اطراف کارخانه های صنعتی تولید این فلز به شدت به چشم می خورد.
منبع: شاه محمدی کلالق، ش.، بیرامی، ح. و رمضان زاده، ح. 1394. پالایش خاک آلوده به روی (Zn) با استفاده از فناوری الکتروسینتیک در شرایط مزرعه ای. نشریه دانش آب و خاک، جلد 25، شماره 3: 105 تا 116.
No tags for this post.
