نقش پژوهش در کاهش و پیشگیری از آسیب های اجتماعی
یاسان صالحی در خصوص انجام پژوهشهای مرتبط با حوزه آسیبهای اجتماعی گفت: از سال 89 شهرداری تصمیم به اجرای پژوهشهای خرد در سطح محلات گرفت و رویکرد مطالعاتی محله محور جایگزین رویکرد پژوهشی کلان شد. در واقع با تغییر کارکرد شهرداری از یک پایگاه صرفا خدماتی به پایگاهی اجتماعی و تشکیل نهادهایی نظیر هیات امنا ،شورایاری و مدیریت و تشکیل سراهای محلات بحث شکل گیری خانه‌های پژوهش مطرح شد و از این زمان بود که انجام پژوهشهای علمی درمحله های شهر تهران چه در حوزه آسیبهای اجتماعی و چه در سایر حوزه‌ها آغاز شد. بر اساس دستور عمل دفتر مطالعات یک سری اسناد مطالعاتی در غالب پژوهشهای محله‌ای تدوین شد که این اسناد مطالعاتی توسط خود کارگرو‌ه‌های تخصصی در محلات اولویتهای پژوهشی را تعیین می‌کرد .در برخی از محلات، اولویتهای پژوهشی در خصوص آسیبهای اجتماعی بود؛ در اصل اجباری بر اجرای پژوهش در زمینه آسیبهای اجتماعی از جانب شهرداری از آغاز این طرح نبود و این خود محلات بودند که به فراخور بافت فرهنگی و پایگاه اقتصادی اجتماعی که در محله وجود داشت و براساس تشخیص مسوولان محلی اولویت پژوهش را آسیب اجتماعی تعیین کردند .
وی افزود: اغلب پژوهشهای انجام شده در خصوص آسیبهای اجتماعی معطوف به نتیجه هستند.در واقع هدف ما تنها این نیست که کار پژوهشی انجام شود و به شکل یک پایان نامه در کتابخانه محلات و مدیران شهرداری باقی بماند. این پژوهشهای کاربردی هستند و دلیل آنهم این است که در سطح محلات انجام می‌شوند وراهکارهای اجرایی محله محور دارند ونیاز به راهکار اجرایی کلان نیست.رویکرد ما خصوصا در کاهش آسیبهای اجتماعی بیشتر استفاده از مشارکتهای مردمی است .بیشتر پژوهشها دارای کاربست (برنامه اجرایی )هستند؛ که بر اساس این کاربستها برنامه اجرایی و نهاد پاسخگو که باید متولی اجرای راهکار باشد مشخص می‌شود.
پژوهش نقش مهمی در کاهش و پیشگیری معضلات شهری بویژه آسیبهای اجتماعی داشته وبه کاهش این معضلات در سطح محله ای کمک شایانی کرده است.
بطور مثال در فلان محله مهمترین آسیب اجتماعی بحث ناامنی در بوستانهای محله بوده است که با پیگیری پژوهشگر منجر به استقرار کانکس نیروی انتظامی دربوستان وبر گزاری کارگاههای آموزشی توسط کارشناسان نیروی انتظامی در محله به عنوان راهکار اجرایی شده است. اگر چه راهکارهای ما کلان و در سطح شهری نبوده است لیکن در حد محلات واقعا جوابگو بوده است.
صالحی ادامه داد: بحث دیگری که در غالب پژوهشهای حوزه آسیبهای اجتماعی در محلات مطرح است ،بحث پیوست اجتماعی وفرهنگی پروژه ها است . در واقع ارزیابی تأثیرات اجتماعی و فرهنگی پروژه‌ها(اتاف)پیش از انجام واجرای پروژه‌ها صورت می‌گیرد. بطور مثال پروژه‌هایی نظیرساماندهی رود دره ها که اماکن آسیب خیزی هستند و قشر آسیب زا و آسیب پذیر در آنجا زندگی می‌کنند از مواردی بوده که پیوست اجتماعی برای آن انجام شده است. در این پژوهش در نظر می‌گیریم با تغییر کاربری این روددره ها به بوستان آیا فلان آسیب کاهش پیدا می‌کند یا خیر؟ سپس نتایج این بررسی ها در اختیار مدیران شهری و اجرایی قرار می‌گیرد.
وی در خصوص نقش پژوهش در کاهش آسیبهای اجتماعی و دلیل نادیده گرفتن نتایج برخی پژوهشها علی رغم صرف بودجه کلان در خصوص آنها گفت:قطعا اگر هم راستا با فعالیتهای اجرایی در خصوص آسیبهای اجتماعی فعالیتهای پژوهشی هم انجام شود بصورتیکه صرفا پدیده خاص مورد بررسی قرار بگیرد آنهم در سطح خرد ونه کلان نتایج موثری خواهد داشت و باز این شعار معروف مطرح است که پیشگیری بهتر از درمان است. از این جهت پژوهشها هم اگر در زمینه پیشگیری از آسیبهای اجتماعی باشد نتایج بهتری خواهد داشت.
بر این اساس در بحث محلات ،جلسات پژوهشی با حضور برخی از ساکنین برگزار شد و از آنها خواستیم آسیبهای اجتماعی و سایر مشکلات محله را با ذکر نقاط آسیب بیان کنند که خوشبختانه نتایج خوبی از این طرح بدست آمد و با تعامل با شهرداری ناحیه ،اقدام به حل مشکل و کاهش آن صورت گرفت .بطور مثال در محله ای به دلیل نبود روشنایی نقاط ناامن وجود داشت که توسط خانمهای ساکن در محله شناسایی شد و مشکل روشنایی محله وبه دنبال آن نا امنی محله حل کاهش یافت ؛از این رو پژوهش اگر کاربردی باشد در کاهش آسیب اجتماعی بسیار موثر است.
در خصوص نادیده گرفتن نتایج برخی ازپژوهشها توسط مدیران شهری می‌توان گفت :علل متفاوتی وجود دارد. یکی از دلایل این است که فرد پژوهشگر از خارج از سیستم شهرداری وارد می‌شود و با دستور العملهای سیستم بیگانه است در نتیجه راهکارهایی را ارائه می‌دهد که با سیاستهای شهرداری همخوانی ندارد ؛ قطعا باید راهکارها پیرو سیاستهای سازمان باشد و دیگر علل این امر مدیریت شتابزده است .یکسری تصمیم گیریهای شتابزده صورت می‌گیرد که فرصتی برای پژوهش باقی نمی‌گذارد و یک سری از دلایل هم برمی‌گردد به کمبود بودجه پژوهش در سازمانها، که سبب می‌شود پژوهش کمتری صورت بگیرد و یا پژوهشگران ضعیفتری به سمت پروژه ها هدایت شوند و نتوانند کاربستهای عملیاتی ارائه کنند. درآخر هم این ساختار بروکراسی در سازمانهاست که مانع از عملیاتی شدن پژوهش ها و در اختیار قرار گرفتن آنها به مدیران ارشد می‌شود.
صالحی در خصوص حمایت از پایان نامه های پژوهشی این مژده را به دانشجویان داد که با توجه به بودجه کم شهرداری در خصوص بروز کردن پژوهش ها ،قطعا اگر دانشجویانی باشند که علاقمند به همکاری دراین حوزه‌ها باشند وپژوهشهای کاربردی ارائه دهند که به درد مدیریت شهری بخورد شهرداری از آنها حمایت کرده ،از نتایج پژوهشهای آنها استفاده می‌کند و در قبال آن هزینه‌ای پرداخت خواهد کرد.
گزارش : اعظم صفائی
No tags for this post.
