تغییر ساعت زیستی گوجه فرنگی در فرآیند بومی سازی گیاه

همه موجودات زنده (از انسان گرفته تا گیاهان و باکتری‌ها)  چرخه‌هایی متناوب را در شبانه روز تجربه می‌کنیم که توسط ساعت زیستی بدن کنترل می‌شود. این چرخه‌ها اهمیت زیادی در انطباق ما با محیط اطراف‌مان دارد. در این میان پژوهشگران به این نتیجه رسیدند که ساعت زیستی گوجه فرنگی در طی فرآیند بومی سازی کندتر می‌شود. این کند شدن به احتمال زیاد به خاطر انطباق با طول روز در مناطق جدید روی می‌دهد.

آهنگ شبانه روزی بدن سبب می‌شود که فرآیندهای گوناگون فیزیولوژیک، رفتاری و رشدی موجود زنده با چرخه روز و شب محیط هماهنگ شود. این پدیده به انسان محدود نمی‌شود و مطالعات مختلف، درستی این مساله برای جانداران دیگر را نیز تائید می‌کند.

فرآیند بومی سازی گوجه فرهنگی در اکوادور آغاز شد. در این منطقه هنوز هم  می‌توان گونه های مختلف گوجه فرنگی را در ارتفاعات کوه‌های آند یافت. این گیاهان به صورت خودرو و معمولاً در شرایط سخت محیطی و مناطقی که بیش از 3 هزار متر از دریا ارتفاع دارند رشد می‌کنند. به این دلیل است که این نوع گوجه فرنگی از مقاومت زیستی بالایی برخودار است و معمولاً از آن برای پیوند زدن با گونه‌های دیگر استفاده می‌شود. افزون بر این، این گونه‌های وحشی، برای مطالعات ژنتیکی نیز بسیار ارزشمند هستند.

در این میان، دانشمندان به بررسی انواع مختلفی از گوجه فرنگی وحشی پرداختند و به این نتیجه رسیدند که ساعت زیستی درونی این گیاه در انواع بومی شده کندتر از انواع وحشی است. آنها به این نتیجه رسیدند که ژن‌هایی خاص سبب ایجاد این کندی پس از بومی سازی بوده‌اند.

این محققان بر این باورند که تغییر ریتم شبانه روزی فقط به انواع بومی شده گوجه فرنگی محدود نشده و سایر گیاهان بومی شده نیز احتمالا با چنین تغییری روبرو بوده‌اند. همچنین شاید بتوان با دستکاری این ساعت زیستی، محصول بیشتری از مزارع برداشت کرد.

این پژوهش به تازگی در نشریه Nature Genetics منتشر شده است. 

No tags for this post.