رویکردی نوین برای بند آوردن خون
یکی از اصلی‌ترین دلایل مرگ در میدان‌های جنگ و نیز برخی سوانح، خونریزی شدید است. در این میان و در طی یک دهه اخیر، پژوهشگران به دنبال راهی برای بند آوردن خون به ویژه در ده دقیقه آغازین که هنوز کادر پزشکی بر بالین فرد آسیب دیده نیامده بوده‌اند.
استفاده از باندهای آغشته به «کائولین» یکی از این راه‌ها است. این ماده میتواند آب اضافی را از خون در حال انعقاد گرفته و به این ترتیب به بند آمدن سریع‌تر خون کمک کند. افزون بر این، باندهای آغشته به «کیتین» نیز میتواند سبب بسته شدن سریع‌تر زخم شوند. هر دوی این شیوه ها تاکنون توانسته‌اند سبب بهبود وضعیت موجود و نجات جان افراد زیادی در میدان‌های نبرد شوند و اندکی بعد نیز در مقاصد غیرنظامی پزشکی نیز مورد استفاده قرار گیرند.
اما مدتی است که پژوهشگران شیوه جدیدتری را پیشنهاد کرده اند که میتواند این حوزه را متحول سازد و آن هم استفاده از حباب برای بند آوردن خون است.
مشکل اصلی که دو نوع باند مورد اشاره (آغشته به کیتین و کائولین) دارند این است که در هر صورت جریان خود بسیار قوی است و در بسیاری از مواقع آن قدر با فشار از زخم بیرون میزند که سبب دور شدن موادی که برای بند آوردن خون مورد استفاده قرار گرفته میشود. به این ترتیب مواد مورد نظر نمیتواند به بخشهای عمیق زخم رسیده و همچنان روی سطح میمانند.
شاید اگر بتوان ماده بند آورده خون را به گونهای طراحی کرد که بتواند درون زخم برود، بتوان بر این مشکل غلبه کرد. در این میان بهره گیری از مادهای که بتواند به سرعت کفی (همانند کف نوشابه های گازدار) ایجاد کند، میتواند راه حل مورد نظر باشد.
این باند به جای استفاده از مواد خشک کننده نظیر کیتین یا کائولین، ترکیبی از کربنات کلسیم (آهک) با اسید ترانکسامیک است که میتواند جلوی آنزیم از بین برنده لخته خون را بگیرد. در این باند همچنین آنزیم ترومبین (که آنزیمی برای انعقاد خون است) نیز وجود دارد.
به محض اینکه این باند بر روی یک زخم باز قرار می‌گیرد، آب موجود در خون سبب بروز واکنشی سریع میشود و به این ترتیب، پودر موجود بر روی باند شروع به کف کردن می‌کند و دی اکسید کربن آزاد می‌سازد. به این ترتیب، واکنش اسید و کربنات کلسیم موجب پیش راندن ترومبین به درون جریان خون شده و این آنزیم منعقد کننده همانند یک ماهی به درون جریان خون رگ وارد میشود.
مشکل باندهای آغشته به کائلین و کیتین در این است که مواد موجود در آنها میتواند چند لحظه‌ای سبب بند آوردن خون شود، اما گاهی خونی که با فشار از رگ‌های درونی‌تر می‌آید، لخته ایجاد شده را از بین می‌برد. در مقابل، در این شیوه جدید، ذرات که به شکل حباب در زخم و رگ پیش می‌روند، موجب محکم‌تر بسته شدن لخته خواهند شد. البته این مساله هنوز بر روی انسان مورد آزمون قرار نگرفته و فقط بر روی خوک و موش تست شده است.
استفاده از مواد خودپیشران در حوزه‌های مختلف علوم سابقه‌ای طولانی دارد. دانشمندان تاکنون تلاش‌هایی برای استفاده از چنین موادی برای از بین بردن مواد آلاینده از آب و نیز به دام انداحتن سلول‌های سرطانی به انجام رسانده‌اند. با این وجود تاکنون از این مواد در موجودات زنده استفاده نشده بود.
اکنون یک شرکت دانش بنیان به نام Sastrup می‌کوشد تا این شیوه را برای بند آوردن سریع خونریزی‌های شدید مورد استفاده قرار دهد.
کارشناسان این شرکت دانش بنیان بر این باورند که گام بعدی شاید این باشد که بتوان روشی برای هدایت هوشمندانه این ذرات به سمت نواحی مورد نظر یافت. در حال حاضر، این ذرات به وسیله حباب به جهت‌های مختلف می‌روند. در حال حاضر با استفاده از مقدار کمی (حدود یک گرم) از این ماده می‌توان خونریزی شدید یک زخم را بند آورد. با این وجود این مواد در جهت‌های مختلف در زخم حرکت می‌کنند و در نتیجه همه آنها صرف هدف مورد نظر نمی‌شوند.
شاید در آینده از طریق آندوسکوپ بتوان این مواد را به سمت مشخصی حرکت داد تا به این ترتیب خونریزی به شکل موثرتری قطع شود.
تصویر بالا نشان می دهد که چگونه ماده موثره میتواند از طریق ترکیب با ماده پیشران سریع‌تر منتشر شود. تصویر سمت راست پخش شدن ماده موثره در قالب ماده پیشران و تصویر چپ هم بدون ماده پیشران را نشان می‌دهد.
جزئیات این پژوهش در ژورنال Science Advances منتشر شده است.
No tags for this post.
