افزایش عزت نفس دانش آموزان با دموکراسی در کلاس
مدیریت کلاس درس به عنوان یکی از مهم ترین مسائل مرتبط با آموزش و پرورش، به روش هایی اطلاق می شود که معلمان به کمک آن ها، رفتار دانش آموزان را کنترل نموده، بهبود بخشیده و از این طریق، راه را برای یادگیری مطلوب دانش آموزان هموار می نمایند. مدیریت کلاس درس، ساختاری چندبعدی داشته و سه بعد وسیع و اصلی آن عبارتند از: بعد شخصیتی، بعد تدریسی و بعد انضباطی. همچنین رهبری و مدیریت کلاس توسط معلم، دارای سبک های مختلفی نظیر «سبک دموکراسی قانون مدار»، «سبک مستبدانه» و «سبک آزادگذاری» می باشد.
در این میان سبک دموکراسی قانون مدار به عنوان یکی از روش های موفق، هم به روابط انسانی موجود در بین اعضای گروه احترام می گذارد و هم به ضوابط قانونی وضع شده متکی است. در کلاس درسی که با این سبک اداره می شود، معلم و شاگرد رفتار خود را بر اساس رعایت حقوق یکدیگر تنظیم نموده و نسبت به هم، احترام کامل را به جا می آورند. به عبارت دیگر در چنین شرایطی، رفتارها در محدوده قوانین و مقرراتی صورت می پذیرد که خود وضع نموده و یا این که دیگران وضع کرده و آن ها قبولشان دارند.
در همین خصوص و با توجه به اهمیت مدیریت کلاس به سبک دموکراسی قانون مدار و تاثیرات احتمالی آن بر بهبود خصوصیات روانی دانش آموزان، گروهی از محققین دانشگاه خوارزمی تهران با همکاری دانشگاه شهید چمران اهواز، پژوهشی را در خصوص ارزیابی اثر این سبک آموزشی بر میزان عزت نفس دانش آموزان به انجام رسانده اند.
در این پژوهش کاربردی که به شیوه پیش آزمون – پس آزمون انجام گردیده، 38 نفر از دانش آموزان پسر سال سوم متوسطه شهر آبدانان مشارکت داشته اند که در دو گروه 19 نفره آزمون و شاهد مورد ارزیابی قرار گرفته اند.
هر دو گروه ذکرشده، در ابتدای آزمایش و پیش از هر گونه مداخله ای، با استفاده از «تست عزت نفس کوپر» مورد سنجش فاکتورهای مرتبط با عزت نفس قرار گرفتند. سپس کلاس دانش آموزان حاضر در گروه آزمون طی 7 جلسه 90 دقیقه ای با استفاده از سبک دموکراسی قانون مدار مورد مدیریت کلاسی قرار گرفت، در حالی که دانش آموزان گروه شاهد تحت همان شیوه معمول قرار داشتند. پس از اتمام مدت آزمایش نیز، مجددا از هر دو گروه تست عزت نفس گرفته شد.
نتایج این پژوهش جالب نشان می دهد که مدیریت کلاس به شیوه دموکراسی قانون مدار، به طور معنی دار و قابل توجهی عزت نفس این دانش آموزان را افزایش داده است. 
محققین در توضیح این اثر جالب و این یافته پژوهشی اظهار داشته اند که دانش آموزانی که به سبک دموکراسی قانون مدار باور دارند، در ارضای نیازهای خود عجله ننموده و با دوستانشان به خوبی کنار می آیند و همین امر سبب افزایش عزت نفس در آن ها می گردد. همچنین در کلاس هایی که به این شیوه مدیریت می شوند، دانش آموزانی پرورش می یابند که می توانند به صورت مستقل فکر کرده و عمل نمایند، هرچند هنوز به هدایت و راهنمایی معلم خود نیازمندند.
معلمین معتقد به سبک مدیریتی دموکراسی قانون مدار نیز دانش آموزان را به تبادل نظر تشویق نموده و نسبت به آن ها با محبت رفتار می نمایند. آنان قوانین و مقررات کلاس را با توجه به نظرها و پیشنهادهای دانش آموزان وضع می نمایند. مجموعه این عوامل سبب می گردد که دانش آموزان حس کنند دارای نقش فعالی در کلاس بوده و در نتیجه میزان عزت نفس و حس احترام به خود در آن ها افزایش می یابد.
گفتنی است نتایج این پژوهش به صورت مقاله ای علمی پژوهشی در نشریه «پژوهش های علوم شناختی و رفتاری» سال پنجم شماره 1 به چاپ رسیده است.
منبع: نظری، ح.، امینی منش، س.، پارسا، ع. و شیخی، س. 1394. اثربخشی سبک مدیریت دموکراسی قانون مدار کلاس درس بر میزان عزت نفس دانش آموزان پسر. پژوهش های علوم شناختی و رفتاری، سال پنجم، شماره 1، ص‌ص 132-121.
No tags for this post.
