بازگشت بینایی مبتلایان به نابینایی ژنتیکی با کمک ژن درمانی

به گزارش سیناپرس، بیماران مبتلا به Leber Congenital Amaurosis (LCA) بودند، یک کوری مادرزادی ناشی از جهش در ژن GUCY2D. محققان که یافته‌های آنها در مجله iScience گزارش شده است، ژن درمانی AAV را که DNA نسخه سالم ژن را حمل می‌کند، به شبکیه یک چشم برای هر یک از بیماران مطابق با پروتکل کارآزمایی بالینی تحویل دادند. طی چند روز پس از درمان، هر بیمار افزایش زیادی در عملکردهای بینایی چشم تحت درمان با واسطه سلول های گیرنده نوری میله ای نشان داد. سلول های میله ای به شدت به نور حساس هستند و بیشترین ظرفیت انسان برای دید در نور کم را به خود اختصاص می دهند.
ساموئل جی جاکوبسون، سرپرست تیم تحقیق، استاد چشم پزشکی در پن، می‌گوید: این نتایج هیجان‌انگیز، نشان می‌دهد که ماشین‌های مولکولی اولیه انتقال نور، در برخی موارد LCA تا حد زیادی دست‌نخورده باقی می‌مانند و بنابراین می‌توانند حتی پس از دهه‌ها نابینایی، تحت درمان ژن درمانی قرار گیرند.
LCA یکی از شایع ترین شرایط نابینایی مادرزادی است که تقریباً از هر 40000 نوزاد یک نفر را تحت تاثیر قرار می دهد. درجه از دست دادن بینایی می تواند از یک بیمار LCA به بیمار دیگر متفاوت باشد، اما همه این بیماران از ماه های اولیه زندگی دچار ناتوانی شدید بینایی هستند. بیش از دوجین ژن وجود دارد که اختلال در عملکرد آنها می تواند باعث بیماری LCA شود.
بیش از 20 درصد از موارد LCA ناشی از جهش در GUCY2D است، ژنی که پروتئین کلیدی مورد نیاز در سلول‌های گیرنده نور شبکیه را برای آبشار انتقال نوری کد می‌کند، فرآیندی که نور را به سیگنال‌های عصبی تبدیل می‌کند. مطالعات تصویربرداری قبلی نشان داده است که بیماران مبتلا به این شکل از LCA تمایل دارند سلول‌های گیرنده نوری نسبتاً حفظ شده داشته باشند، به ویژه در مناطق غنی از گیرنده های میله ای، که نشان می‌دهد انتقال نوری مبتنی بر این گیرنده های میله ای در صورت وجود GUCY2D عملکردی می‌تواند دوباره کار کند. نتایج اولیه با دوزهای پایین ژن درمانی که گزارش شد، با این ایده سازگار بود.
محققان از دوزهای بالاتری از ژن درمانی در دو بیمار استفاده کردند، یک مرد 19 ساله و یک زن 32 ساله، که به ویژه نقص بینایی مبتنی بر گیرنده های میله ای داشتند. در نور روز، بیماران تا حدی عملکرد بینایی داشتند، اگرچه به شدت دچار اختلال می‌شدند، اما در شب آنها به طور نسبی نابینا بودند، با حساسیت نوری حدود 10000 تا 100000 برابر کمتر از حد طبیعی.
محققان این درمان را فقط برای یک چشم در هر بیمار انجام دادند، بنابراین چشم درمان‌شده را می‌توان با چشم درمان‌نشده مقایسه کرد تا اثرات درمان را اندازه‌گیری کرد.

جراحی شبکیه توسط دکتر آلن سی هو، استاد چشم پزشکی در دانشگاه توماس جفرسون و بیمارستان چشم ویلز انجام شد.

آزمایش‌ها نشان داد که در هر دو بیمار، چشم‌های درمان‌شده هزاران بار در شرایط کم‌نور، حساس‌تر به نور شدند و به طور قابل‌توجهی نقایص بینایی اولیه را اصلاح کردند.
محققان در مجموع از 9 روش مکمل برای اندازه گیری حساسیت به نور و دید عملکردی بیماران استفاده کردند. اینها شامل آزمون مهارت‌های مکان یابی اتاق در شرایط کم نور و آزمایش پاسخ غیرارادی مردمک به نور بود. این آزمایش‌ها به‌طور مداوم پیشرفت‌های عمده‌ای را در دید مبتنی بر گیرنده های میله ای و در نور کم نشان دادند، و بیماران همچنین به پیشرفت‌های عملکردی در زندگی روزمره خود اشاره کردند، مانند این که اکنون می‌توانند اشیا و افراد را در تاریکی تشخیص دهند.
دکتر آرتور وی سیدسیان، یکی از نویسندگان این مطالعه، استاد پژوهشی چشم پزشکی در پن، گفت: در مدت هشت روز، هر دو بیمار اثربخشی قابل اندازه گیری را نشان دادند.
برای محققان، نتایج تایید می‌کند که ژن‌درمانی GUCY2D برای بازیابی عملکردهای گیرنده نوری مبتنی بر گیرنده های میله‌ای، و نشان می‌دهد که بیماران GUCY2D-LCA با اختلال عملکرد شدیدتر مبتنی بر گیرنده های میله ای احتمالاً بیشترین سود را از این درمان خواهند برد. پیام تحقیقات این است که باید بر اندازه‌گیری‌های دید بر مبنای گیرنده میله‌ای در غربالگری کاندیدهای LCA و نظارت بر آنها در طول کارآزمایی درمانی تاکید شود.
به گفته محققان، یافته‌ها همچنین بر این واقعیت قابل توجه تأکید می‌کند که در برخی از بیماران مبتلا به از دست دادن شدید بینایی مادرزادی، شبکه‌های سلولی شبکیه که بینایی را واسطه می‌کنند تا حد زیادی زنده و دست نخورده باقی می‌مانند و کم و بیش برای شروع دوباره فقط به تامین پروتئین از دست رفته نیاز دارند.
منبع: medicalxpress.com
مترجم: کیانوش کرمی