با علائم فرسودگی شغلی آشنا شوید
به گزارش خبرگزاری سیناپرس، پروانه ابراهیمی با بیان اینکه محیط کار خانه دوم هر فرد محسوب می‌شود و علاقه به آن و احساس رضایتمندی از کار بر سلامت روان افراد تاثیر بسزایی دارد، گفت: وقتی از سلامت کارکنان صحبت می‌شود بیشتر عوامل جسمی و فیزیکی محیط کار از قبیل نور، دما، آلودگی در نظر گرفته می‌شود اما لازم است بدانیم محیط کـار سـالم محیطـی اسـت کـه ضمن تأمین سلامت جسمانی، سلامت روانی کارکنـان نیز در آن فراهم شود.
وی افزود: سلامت روانی یکی از ابعاد مهم سلامتی است، بهداشت روانی در محیط کار یعنی محیط کار به گونه‌ای باشد که کارکنان در مقابل پیدایش مشکلات روانی و اختلالات رفتاری بتوانند مقاومت کرده، به طوریکه هیچ یک از آنان به دلیل عوامل موجود در محل کار دچار اختلال روانی نشوند و از این که در آن مجموعه مشغول به کار هستند، احساس رضایت کنند و علاقه‌مند باشند کار خود را در آن جا ادامه دهند.
کارشناس سلامت اجتماعی معاونت بهداشتی دانشگاه ادامه داد: عوامل مختلفی در تامین سلامت روانی در محیط کار ایفای نقش می‌کنند برخی عوامل مربوط به شرایط محیط کار، جو سازمانی حاکی از اعتماد متقابل و نشاط، روابط بین کارکنان و به طور کلی کیفیت زندگی در محیط کار است.
وی کیفیت زندگی کاری را واکنش کارکنان نسبت به کار به ویژه پیامدهای فردی آن در خشنودی شغلی و سلامت روانی دانست که بر پیامدهای شخصی، تجربه کاری و چگونگی بهبود کار در راستای رفع نیازهای فرد تاکید دارد.
ابراهیمی با تاکید بر اینکه سلامت روانی کارکنان از جمله کارکنان مراکز بهداشتی درمانی و بیمارستان‌ها به خصوص پزشکان و پرستاران از اهمیت خاصی برخوردار است گفت: سلامت جسمی و روانی آن‌‍ها اثر مستقیم بر سلامت بیماران دارد و در این بین کارکنانی که در مواجهه با بیماران پرخطر هستند بیشتر در معرض تنش و فشار کاری و به تبع اثرات روانی ناشی از آن قرار دارند.
وی اضافه کرد: استرس شغلی یکی از منابع مهم فشار و استرس در عصر حاضر به شمار می‌رود و به عنوان اساسی‌ترین مسئله معرفی شده است به طوری که فشار روانی بخش جدایی‌ناپذیر از زندگی حرفه‌ای را تشکیل می‌دهد.
کارشناس سلامت اجتماعی معاونت بهداشتی دانشگاه گفت: فشـار روانی ناشی از شغل، باعث بروز نارضایتی فرد شـاغل و به نوبـه خـود، باعـث تـأثیرات منفـی بسـزایی در سـایر زمینه¬های زندگی، اعم از اجتماعی و فردی و خـانوادگی شده، در نهایت فرسودگی شغلی به دنبال خواهد داشت.
وی با یادآوری اینکه فرسودگی شغلی پدیده‌ای است که در اثر مجموعه عوامل تنش‌زای محیط کار بوجود می‌آید، گفت: این وضعیت به تدریج برای کارکنان آن محیط غیر قابل تحمل شده و آنان را به سوی انزوای روانی اجتماعی سوق داده فرد را گوشه‌گیر و بی‌انگیزه می‌نماید و با علائمی چون هیجـان، عصـبانیت، ناامیـدی، دلسـردی، غیبت از کار و کـاهش احسـاس مسـئولیت بروز می‌کند.
ابراهیمی افزود: فرسودگی شغلی بـه طـور مستقیم بر سلامت روان کارکنان تأثیر می‌گذارد و در حرفه‌های مرتبط با خدمات انسانی از جمله مددکار اجتماعی، پرستاران، مراقبین سلامت بیشتر دیده می‌شود که علت آن حجم زیاد استرس موجود در این مشاغل است.
وی تفاوت‌های فردی افراد را در میزان فرسودگی شغلی تاثیر گذار دانست و گفت: افراد شاغل حتی در شرایط کاری نسبتاً یکسان به یک میزان از عوارض روانی-اجتمـاعی شغل خود آسیب نمی‌بینند بنابراین با اینکه فرسودگی شغلی یک اختلال روانی نیست ولی ممکن است به آهستگی در طول زمان گسترش یافته و به یک اختلال روانی تبدیل شود.
کارشناس سلامت اجتماعی معاونت بهداشتی دانشگاه، پیشگیری از پیدایش مشکلات روانی بویژه فرسودگی شغلی در کارکنان و سالم‌سازی فضای روانی محل کار، در سلامت افراد در محیط کار را بسیار اهمیت دانست و افزود: توجه به این نکته ضروری است که افراد سالم هم در اثر مواجهه طولانی مدت با عوامل استرس‌زا دچار عوارضی نظیر اضطراب، خستگی، بی‌خوابی، کسالت، مشکلات ارتباطی، افسردگی، بیماری‌های روان تنی، استعمال دخانیات، مشکلات قلبی عروقی، اختلالات خوردن و اورژانس‌های روانپزشکی می‌شوند.
وی تاکید کرد: شناسایی دوره‌ای موارد ابتلا یا مستعد ابتلا به بیماری‌های روانی می‌تواند سازمان‌ها و افراد را در راستای اقدامات پیشگیرانه و کاهش هزینه‌های ناشی از افت عملکرد، درمان و غیبت از کار یاری رساند.
ابراهیمی یادآور شد: با توجه به اینکه عوامل استرس‌زا و تهدید کننده سلامت روان در افراد و محیط‌های مختلف، می‌تواند متفاوت باشد بنابراین پرداختن به مقوله سلامت روان در کارکنان مراکز خدمات جامع سلامت نیز ضروری به نظر می‌رسد.
وی افزود: از آنجایی که کارکرد اجتماعی مناسب به عنوان یک منبع مقابله‌ای قدرتمند محسوب می‌شود، تامین شرایط مناسب در محیط کار می‌تواند نقش موثری بر بهزیستی روانی کارکنان داشته باشد.
کارشناس سلامت اجتماعی معاونت بهداشتی دانشگاه، همچنین یکی دیگر از راهکارها به منظور بهبود ارائه خدمات و ارتقای کیفیت کار را توجه به سلامت روان افراد در محیط کار و سنجش سلامت روان آنان به صورت دوره‌ای دانست و خاطر‌نشان کرد: شناسایی به موقع اختلالات و انجام مداخله جهت بهبود آن علاوه بر اینکه موجب رضایت خاطر فرد می‌شود باعث افزایش اثربخشی خدمات آنان نیز می‌شود.
گزارش: زهرا فرامرزدوست
