آشنایی با انواع دار قالی بافی

به گزارش سینا پرس فارس، در برخی از روستاها جنس دار قالی بافی از چوب بوده است که استحکام و مقاومت کمتری را در مقایسه با دارهای فولادی و آهنی دارد. اما جا به جایی و قیمت دارهای آهنی نیز در مقایسه با دارهای چوبی زیاد می باشد. در هر خطه ای از این سرزمین انواع قالی ها با شکل ها و طرح های گوناگون بافته می شوند که هر کدام نیز مستلزم یک نوع دار قالی می باشند.حتی می توان شاهد نام گذاری دار قالی بافی با اسم منطقه ی که آن دار قالی بافی در آنجا مورد استفاده قرار می گیرد نیز باشیم. به صورت کلی می توان دار قالی بافی را به سه دسته تقسیم بندی کرد که عبارت اند از دار قالیبافی عمودی ، افقی و هوشمند.

دار قالی بافی افقی

از قدیمی ترین نوع دار قالیبافی به شمار می رود و هنوز نیز در برخی از منطقه ها و روستاها از این نوع دار قالی برای بافت قالی استفاده می شود. این نوع دار قالیبافی از فاصله ای حدود ۳۰ سانتی زمین نصب می شود.

دستگاه قالی بافی افقی اولین وسیله ای بود که بشر آن را طراحی کرد تا بتواند انواع فرش ها و زیر اندازها برای خود ببافد حتی در بسیاری از موزه های تاریخی و صنایع دستی کشورمان نیز می توانید انواع و ابعاد بسیار گوناگون دار قالی بافی افقی را مشاهده کرد که مربوط به زمان های بسیار دور می باشند و امروزه به عنوان یک آثار هنری در موزه ها نگهداری می شود. دارهای افقی با توجه به اندازه های خود مساحت قابل توجهی از زمین را اشغال می کردند که این مورد از معایب این نوع دار قالی به شمار می رود.

دار قالی بافی عمودی

با گذشت زمان و پیشرفت در قالی بافی بشر به فکر طراحی دارهای ایستاده بر روی دیوار پرداختن و به همین دلیل شروع به ساخت انواع دارهای قالی بافی به شکل چهارچوب مستطیلی کردند که از دو تکیه گاه زمین و دیوار برخوردار باشد. از مهمترین مزیت های طراحی این مدل از دار می توان به جای گیری کم آن اشاره کرد که فضای زیادی را دیگر به خود اختصاص نمی داد. گفتنی است دارهای عمودی قالی بافی نیز دارای انواع مختلفی می باشند که از جمله آن ها می توان به دار ثابت ، دار تبریزی و دار کرمانی اشاره کرد. هر کدام از این دارها در منطقه خاصی از کشورمان مورد استفاده قرار می گیرند. معمولاً جنس دارهای عمودی از آهن و فولاد بوده تا بتواند مقاومت لازم جهت ایستادن را داشته باشد.

دار قالی بافی عمودی تبریزی

دار قالی بافی عمودی تبریزی همان طور که اشاره شد یکی از انواع دار قالی بافی عمودی می باشد که در خطه ی آذربایجان بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد. در این نوع دار ، سر دار جهت سفت یا شل کردن چله یا همان تار پود قالی آن را به وسیله پیچ و مهره ایی قابل تنظیم می کنند که بافنده بتواند به راحتی گره های خود را بزند و هم چنین بافنده در این دار تغییر جا نخواهد داد. شما می توانید اندازه های بسیار بزرگ این نوع دار قالی را در کارگاه های قالی بافی مشاهده کنید که گاهاً ۴ یا ۵ بافنده و حتی بیشتر نیز در این دارها به کار بافندگی مشغولند. معمولاً در بیشتر فرش های ابریشمی که از حساسیت و ارزش بسیار زیادی برخوردارند از دار قالی عمودی تبریزی استفاده می کنند.

دار قالی بافی عمودی کرمانی

نام دیگر دار قالی بافی عمودی کرمانی ، دار گردان می باشد که همان طور که از نام آن پیداست این دار برای اولین بار در استان کرمان طراحی و مورد استفاده واقع شد به همین دلیل نیز به این اسم نام گذاری گردید. نخ های این دار به سر دار و زیر دار وصل می شود که همزمان با بافت تدریجی قالی از قسمت سر دار باز شده و بافته می شود تا به زیر دار برسد که در این صورت شما می توانید طول قالی و گلیم بافته شده ی خود را به مقداری که می خواهید برسانید. شما نمی توانید در این نوع قالی ها کل قسمت های بافته شده را به صورت کامل مشاهده کنید بلکه بعد از به اتمام رسیدن آن ، کل قالی  می تواند قابل رؤیت باشد. این در حالی است که در دار عمودی تبریزی هر مقدار که بافته می شود به صورت کامل قابل مشاهده می باشد. 

دار قالی باقی هوشمند

یکی از به روزترین و جالب ترین نوع دار قالی بافی می توان دار قالی هوشمند را نام برد. این دار قالی که اخیراً توسط جوانان مبتکر کشورمان طراحی و رونمایی شد از محبوبت بسیار زیادی برخوردار است. دار قالی بافی هوشمند مختص افراد نابینا می باشد که به دلیل مشکلات بینایی نمی توانند با دیگر دارها به کار قالی بافی بپردازند. امروزه در بسیاری از مراکز قالی بافی کشورمان نحوه ی استفاده از دار قالی بافی هوشمند را برای افراد نابینا آموزش می دهند. هم چنین این نوع دار مورد استفاده ی افراد معلول جسمی و ناتوان نیز واقع شده و توانسته اند با کمک این نوع دار در مدت زمان بسیار کمتری انواع قالی ها را ببافند. از مزیت های این نوع دار می توان به کمترین آسیبی که به افراد بافنده ی آن می رسد اشاره کرد. هم چنین در این نوع دار قالی تمام معایب موجود در دارهای سنتی برطرف شده و حتی بافنده های دیگر نیز می توانند از آن استفاده کنند. 

گزارش: زینب برزگر