تاثیر همه گیری جهانی کرونا بر بازارهای مالی

به گزارش سیناپرس؛تقریبا یک سال قبل همه فعالان اقتصادی در گوشه و کنار جهان از دوشنبه سیاه بازارهای مالی صحبت می کردند،  روزی که در آن با سقوط بورس در بیشتر کشورها روبرو شدیم . در آن روزها، ویروس کرونا در حال پیشروی در بیشتر کشورهای دنیا بوده و کسب و کارهای کوچک و بزرگ، سایه شوم این ویروس را حس کرده و تاثیرات منفی آن در حال گسترش بود.

شاید پس از فجایع انسانی و مرگ و میر ناشی از کووید ۱۹،  زهرآگین ترین قسمت کرونا متوجه بازارهای مالی در کل دنیا شده باشد. ابتدا چین یکی از قطب های صنعتی جهان با تعطیلی کامل بخش تولید خود مواجه شده وارزش سهام در بازارهای مالی جهان و به ویژه در شرق آسیا و اقیانوسیه به طور کم سابقه ای سقوط کرد.

به گزارش سیناپرس؛ این ویروس با سرعت زیادی در حال گسترش بود و سایه وحشت را بر سرمایه گذاران افکنده بود و به همین دلیل بیشتر سرمایه گذاران شروع به فروش سهامشان کردند. این همه گیری به طور بی رحمانه ای اقتصادهای قوی و ضعیف را در هم شکسته و حتی ایالات متحده هم از تبعات اقتصادی این ویروس در امان نبود تا جایی که دولت آمریکا قسمتی از مالیات بر درآمد ها را کم کرده و حتی وزیر دارایی وقت آمریکا گفته بود که این بحران شاید مخرب تر از بحران سال ۲۰۰۸ باشد.

آلمان یکی از بزرگترین کشورهای صنعتی اروپا نیز علی رغم تلاش های اولیه برای گریز از این بیماری،  درگیرهمه گیری شده و شروع تعطیلات اجباری در آلمان، ضربات سهمگینی به صنایع مختلف و به ویژه صنعت هواپیمایی این کشور وارد کرد. 

در این شرایط ، وحشت بیشتر کشورها را فراگرفته بود و این ترس بیش از حد موجب بروز واکنش های غیر منطقی از سوی افراد می شد. این شرایط تا حدی بغرنج بود که رییس سازمان بهداشت جهانی در نشستی خاطر نشان کرد که مردم و دولت ها باید واقعیت ها را در نظر گرفته و به جای وحشت ، تلاش کنند تا از این شرایط پنجره های فرصت را شناسایی و از آن بهره ببرند.

در ادامه به صورت خلاصه به عواملی منفی که همه گیری ویروس کرونا تاکنون در دنیا برای اقتصاد به جا گذاشته اشاره خواهیم کرد:

 PMI یا همان شاخص مدیران خرید در بیشتر کشورهای صنعتی حکایت از سقوط تقاضا داشتند و عدم تقاضا موجب بیکاری در بخشهای مختلف شد. به گزارش سیناپرس؛ با شروع و شیوع این ویروس، بیشتر فعالیت های اقتصادی در دنیا مختل شده ، سطح تولید کاهش پیدا کرده و حجم تبادل و تجارت جهانی نسبت به سالهای گذشته روند نزولی به خود گرفت. درحوزه بازرگانی با چالشهای مختلفی رو به رو شدیم و شاهد تعطیلی اجباری بخش های عمده ای از جمله گردشگری، ورزشی – تفریحی و خدماتی بودیم.

در دوره همه گیری کرونا، یکی از دغدغه های اصلی دولتها کنترل تورم بود و به طور کلی با تدبیر دولتها نرخ تورم در کشورهای توسعه یافته به صورت تک رقمی باقی ماند. برای کنترل تورم در این دوره سخت اقتصادی، دولتها روش های متفاوت و مختلفی را به کار بردند و یکی از آنها تصمیماتی بود که در حوزه نرخ بهره بانکی و به نزدیک به صفر رساندن آن بود که از تصمیمات مهم دولت های جهان به شمار می آید. 

اثر منفی کرونا بر عرضه و تقاضا: بسیاری از خانوارها به دلیل رعایت موارد بهداشتی از خرید بسیاری از اقلام چشم پوشی کردند و همچنین به دلیل تعطیلات اجباری در بخش تولید و صنعت، سطح درآمد خانوارها کم شده و بسیاری از مردم، از خرید کالاهای غیر ضروری پرهیز کردند. از سوی دیگر به دلیل عدم اطمینال از آینده، مردم شروع به پس انداز کردند و بنابراین سطح تقاضا برای بسیاری از کالاها پایین باقی مانده و وقتی تقاضا برای کالایی کم باشد طبیعتا بخش خدمات و تولید هم با کاهش و افت عرضه مواجه خواهد شد. 

کرونا و بیکاری : پس از بحرانی که در سال ۲۰۰۸ همه دنیا به ویژه ایالات متحده را گرفت مساله بیکاری از سال ۲۰۱۰ به بعد روند کاهشی را در دنیا آغاز کرده بود اما با شروع پاندمی، افراد شاغل بسیاری بیکار شده و با وجود حمایت دولت ها برای پرداخت حقوق به شرکت ها و بنگاه های اقتصادی مختلف باز هم کمک چندانی به این بخش نشده و نرخ بیکاری در سال ۲۰۲۰ به صورت بیشماری در کل دنیا افزایش یافته و دولتها نتوانستند در این خصوص به شرایط قبل کرونا برگردند. 

بورس و کرونا: در آغاز شیوع همه گیری کرونا، بورس آمریکا، اروپا و آسیا در وضعیت بسیار بدی قرار داشته و شاهد افت ارزش سهام در کشورهای مختلف بودیم تا جایی که بورس در بیشتر کشورها به یک بحران تبدیل شده بود. همه سهامداران، فروشنده بودند و خریداری وجود نداشت. همچنین قیمت نفت هم نزولی شده و تقاضایی برای خرید نفت نبود و این امر موجب هراس کشورهای تولید کننده نفت شد. 

چشم انداز اقتصاد جهان در دوران پساکرونا

با توجه به موارد عنوان شده شاید عبور از این بحران به راحتی میسر نباشد. با کشف واکسن، امیدها به آینده روشن شد اما هنوز در بیشتر کشورها درصد بسیار کمی از شهروندان واکسینه شده اند. به گزارش سیناپرس؛ هرچند کارشناسان به رشد اقتصاد در سال ۲۰۲۱ امیدوارند اما هنوز عرضه و تقاضا و بیکاری در سطح عادی قرار ندارد و با افزایش عدم اطمینان در تجارت روبرو هستیم و اگر خوشبینانه به آینده نگاه کنیم شاید در سال های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ اقتصاد جهان به حالت عادی قبل از دوره همه گیری بازگردد. 

در انتها باید به این نکته اشاره کرد که برای سال ۲۰۲۰ پیش بینی های خوبی برای رشد اقتصاد شده بود اما محاصره دنیا با این ویروس، یاس و ناامیدی زیادی را ایجاد کرد.

به دلیل اقدامات بهداشتی، فاصله گذاری های اجتماعی، قرنطینه، تعطیلی کسب و کارها، بسته شدن مرزها، اخراج کارگران، تعطیلی بنگاه های اقتصادی، عدم توازن در عرضه و تقاضا و … بحرانی در دنیا به وجود آمد که باعث درس عبرتی برای ما و همه دنیا شد. همه مردم و همچنین دولت ها آموختند که همیشه باید آماده روزهای سخت باشیم و هیچ گاه آینده نگری را فراموش نکرده و بدانیم که در طول تاریخ همیشه چنین اتفاقاتی وجود داشته  و خواهد داشت و باید با نگاهی منطقی به آینده اقتصاد جهانی نگریسته و بپذیریم که تا انجام واکسیناسیون کامل، عبور از این بحران به آسانی میسر نخواهد بود و این اتفاق در تاریخ و برای آیندگان ثبت و درس عبرتی محسوب می شود.

گزارش: پوریا جهانبخشیان- دکتری مدیریت بازرگانی و امورمالی