اقتصاد جهانی آینده در قبضه زیست فناوری است
دکتر خسرو خواجه، دکترای بیوشیمی، رئیس دانشکده علوم زیستی دانشگاه تربیت مدرس در گفتگو با سیناپرس گفت: استفاده از تکنولوژی های علوم زیستی ریسک های خاص خود را دارد که محققان و پژوهشگران این حوزه باید به ریسک های این حوزه توجه کنند، به عنوان مثال بی دلیل نباید از محصولات تراریخته استفاده کنیم؛البته این بدان معنا نیست که اصلا نباید از این محصولات استفاده کنیم بلکه باید به تمام مسائل ایمنی آن توجه کنیم. در فضای علمی هم باید این کار را انجام دهیم زیرا این محصولات سر سفره مردم می روند.
عضو هیات علمی تربیت مدرس اظهارداشت: در حال حاضر برای استفاده از این محصولات اختلاف نظرهای تخصصی وجود دارد، اما اگر راه درست را برویم، می توانیم از محصولات تراریخته استفاده و هم به مسائل ایمنی آن توجه کنیم.
وی افزود: در متون علمی این مساله را به جعبه ای تشابه کرده اند؛ در اصطلاح یونانی پاندورا باکس نام دارد. جعبه ای که محتوای تمامی بلاها و شوربختی های ناشناخته بشریت است. اگر درب این جعبه باز شود، کل جهان را به فلاکت می کشاند و جمع کردن آن به راحتی صورت نمی گیرد، به عنوان مثال ویروس کرونا به صورت طبیعی یا غیر طبیعی در جهان پخش شد و معضلات و پیامدهای بیشماری برای مردم جهان به وجود آورد. به طوری که تمام دانشمندان و مردم به سختی توانستند این ریسک را کنترل کنند.
کسانی که می خواهند در حوزه بیوتکنولوژی سرمایه گذاری کنند باید بدانند که انقلاب زیستی در حال وقوع است. آغاز این انقلاب هم با اهمیت دادن به علوم پایه تحقق پیدا می کند. سیاستگذاران ما باید از این انقلاب اطلاع داشته باشند. آنها باید آگاه باشند که اکنون چه اتفاقاتی در سطح جهان در حال رخ دادن است.
وی خاطرنشان کرد: ما مجبور هستیم در آینده به سمت استفاده از تکنولوژی های مربوط به داده های ژنتیکی پیش برویم. کل اطلاعات ژنتیکی فرد روی ساعت های هوشمند، موبایل و دیتابیس ها قرار می گیرد، بنابراین بسیاری از افراد می توانند به این اطلاعات دسترسی پیدا کنند. عملا اطلاعات ژنتیکی آن فرد، منطقه و کشور در دسترس آنها قرار می گیرد، پس باید ما توجه ویژه ای به این مساله داشته باشیم و خیلی دقیق سوابق و قوانین آن را مشخص کنیم.
وی تصریح کرد: تحقق این مساله نیاز به سرمایه گذاری بزرگ دارد و به راحتی به دست نمی آید. اکنون در نسل سوم، چهارم و پنجم دانشگاه ها این مباحث دنبال می شود. ایجاد دانشگاه نسل چهارم و پنجم هزینه و سرمایه می خواهد. برخی از تجهیزات علمی این دستگاه ها گران قیمت هستند و باید برای خرید آن دستگاه ها هزینه صرف کنیم. علاوه بر فضا و تجهیزات، سرمایه گذاری های دیگری نیز باید در این حوزه صورت بگیرد، بنابراین کسانی که می خواهند در حوزه بیوتکنولوژی سرمایه گذاری کنند باید بدانند که انقلاب زیستی در حال وقوع است. آغاز این انقلاب هم با اهمیت دادن به علوم پایه تحقق پیدا می کند. سیاستگذاران ما باید از این انقلاب اطلاع داشته باشند. آنها باید آگاه باشند که اکنون چه اتفاقاتی در سطح جهان در حال رخ دادن است.
خواجه به سیناپرس گفت: وظیفه ما و محققان اطلاع رسانی این موضوع است، زیرا سیاستگذاران علاقمند به این حوزه تخصصی در کشور وجود ندارد. مردم نیز باید آگاه باشند که آینده دنیا به کدام سمت می رود. تکنولوژی های کنونی نسبت به یک یا دو دهه گذشته تفاوت زیادی پیدا کرده است. اکنون بدون استفاده از ساده ترین تکنولوژی ها امکان زندگی وجود ندارد. همین اتفاق برای آینده رخ می دهد. یک انسان در بیست سال آینده بدون تکنولوژی های امروز نمی تواند زندگی کند. این اتفاق ها حوزه زیستی را نیز تحت تاثیر قرار می دهد. مردم باید نسبت به این مسائل آگاه باشند و این سرمایه گذاری ها را انجام دهند.
رئیس دانشکده علوم زیستی دانشگاه تربیت مدرس افزود: طول عمر راه اندازی این انقلاب و این اقتصاد به سیاستگذاری ها و فرهنگ مردم بستگی دارد. به عنوان مثال اکنون ما از گوشت هایی استفاده می کنیم که در کشتارگاه ها به صورت اسلامی ذبح می شود. در حال حاضر دنیا گوشت های با کیفیتی به صورت کشت سلولی تولید می کنند. گوشت هایی که حتی می توانند استخوان هم داشته باشد.
وی یادآورشد: امروزه نسل سوم گوشت با اعمال تغییرات ژنتیکی در گیاه تولید می شود؛ در این روش گیاه را مجبور می کنند که گوشت تولید کند اما چقدر فرهنگ جامعه ما پذیرایی کشت سلولی را دارد؟ چقدر فرهنگ ما کشش تولید گوشت از گیاه را دارد؟ منشا گوشت و سلول اولیه آن که در گیاه یا آزمایشگاه تولید می شود از کجاست؟ از کدام حیوان آن را استفاده کرده اند؟ این مسائل و جایگاه کشورمان باید خیلی شفاف در ابتدای تکنولوژی روشن شود.
وی در پایان به سیناپرس گفت: این پایه گذاری های فرهنگی و سیاستگذاری ها و شناخت ما نسبت به این مسائل، آینده ما را تضمین می کند. به زودی در آینده این گوشت مصنوعی مورد استفاده قرار می گیرد. آیا ما می توانیم در کشورمان آن را به وجود بیاوریم؟ این حوزه اقتصاد جهانی را قبضه می کند. ما هم برای رسیدن به این دنیای اقتصادی باید در وهله نخست به علوم پایه اهمیت فراوانی دهیم.
گفتگو: فرزانه صدقی
