امنیت یکی از ارکان مهم صنعت گردشگری است

دکتر فرید جواهر زاده، رئیس انجمن علمی طبیعت گردی ایران در گفتگو با سیناپرس گفت: طبق آمارهای رسمی کشور، ناآرامی های اخیر کشور باعث شده درصد زیادی از تورهای ورودی خارجی به ویژه تورهای اروپایی لغو شوند. همچنین تورهای داخلی نیز از این تحولات بی تاثیر نمانده اند. بر اساس گفته رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی استان تهران ناآرامی های اخیر تورهای داخلی از جمله تورهای طبیعت گردی را نیز تحت تاثیر منفی قرار داده و باعث لغو بسیاری از آنها شده است.

عضو شورای علمی گروه مدیریت و برنامه ریزی گردشگری پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی افزود: در بحث گردشگری واژه امنیت یکی از ارکان مهم صنعت گردشگری محسوب می شود. اگر مقوله امنیت بالاترین رکن صنعت گردشگری نباشد اما پر اهمیت ترین آنهاست. رکن دیگر صنعت گردشگری خدمات یا سرویس است. این رکن زمانی مهم و محقق می شود که مقوله امنیت و امنیت پایدار در مقصد داشته باشیم. وقتی یک مقصد گردشگری از امنیت لازم برخوردار نباشد، خیلی مورد اقبال و توجه گردشگران قرار نمی گیرد.

استاد رشته جهانگردی و هتلداری کشور اظهارداشت: خود امنیت نیز چند مقوله مختلف دارد. بیماری های عمومی و پاندمی، زلزله، سیل، آتش سوزی، ناآرامی های سیاسی، انقلاب و جنگ از جمله مباحث امنیت محسوب می شوند. به عنوان مثال بیماری کرونا و کووید 19 طی دو الی سه سال اخیر کمر صنعت گردشگری ایران را شکست و به زانو در آورد و بسیاری از مراکز و مقاصد گردشگری ما متحمل خسارت سنگین شدند. 

وی بیان کرد: آنچه مسلم است زمانی که صحبت از ناآرامی های سیاسی می شود با کاهش گردشگر خارجی مواجه خواهیم بود زیرا امنیت و گردشگری دو مقوله وابسته به یکدیگر هستند و ارتباط تناتنگی در مناسبات داخلی و خارجی دارند. در واقع امنیت و گردشگری در یک تعامل دو جانبه قرار دارند که می توانند تاثیر افزایشی و کاهشی داشته باشند به این معنا که افزایش یا کاهش امنیت باعث رونق یا رکود گردشگری می شود بنابراین وظیفه اصلی مدیر مقصد و دولت های میزبان ایجاد امنیت برای گردشگران است.

جواهرزاده تصریح کرد: فضایی که امروزه شاهد آن در جامعه ایرانی هستیم، پیش از این در ادوار و سنوات گذشته برخی از کشورهای مختلف آن را تجربه کرده اند. ما می توانیم از مکانیسم های این کشورها برای بهبود وضعیت استفاده کنیم. به عنوان مثال ترکیه یکی از مقاصد مهم گردشگری دنیاست. این کشور طی یک دهه گذشته پیش از شیوع کرونا فعالیت های بی شماری انجام داده به طوری که اکنون رتبه 6 گردشگری دنیا را دارد.  کودتای سیاسی سال 2016 ترکیه باعث کاهش ورود 30 درصدی گردشگران به این کشور شد. این مساله به صنعت گردشگری ترکیه لطمه وارد کرد.

وی خاطرنشان کرد: همچنین در سال 2011 نیز پس از سرنگونی دولت مصر توسط ارتش، نیمی از گردشگران از سفر به مصر منصرف شدند. این مساله باعث شد که درآمدهای ناشی از توریسم لطمه بخورد زیرا مصر از جمله کشورهایی است که اقتصاد گردشگری و مساله توریسم روی درآمدهای آن  تاثیر بسیار پر رنگی دارد. در اروپا نیز سال 2019 اعتراض جلیقه زردهای فرانسه در یک مقطع زمانی باعث کاهش گردشگران این کشور شد.

جواهرزاده بیان کرد: اکنون ترکیه و کشورهای درگیر بهار عربی تجربه خوبی در این زمینه دارند. ما خیلی راحت می توانیم از تجربیات این کشورها استفاده کنیم. ما می توانیم با بومی سازی این تجربیات و با هماهنگی جوامع محلی و ارکان صنعت گردشگری و کنشگران صنعت گردشگری از این مرحله به خوبی عبور کنیم. 

وی تصریح کرد: وقوع ناامنی در کشورهای مختلف می تواند امنیت یک کشور را به خطر بیندازد بنابراین مدیریت مقصد و اقدامات او برای ایجاد شرایط بهینه پس از پایان تنش می تواند بسیار اهمیت داشته باشد. ما نیز باید مانند این کشورها راهکارها و راهبردهایی در نظر بگیریم. یکی از مهمترین راهبردها ایجاد کارگروهی در کشور است تا بتوانیم تبلیغات منفی رسانه های مختلف برعلیه ایران (ایران هراسی) را از میان ببریم.

رئیس انجمن علمی طبیعت گردی ایران به سیناپرس گفت: ایران هراسی، در حال حاضر بزرگترین فاکتور عدم توسعه کشور است. ما باید روی این مساله تمرکز کنیم و یک سری فعالیت های داخلی انجام دهیم. همچنین باید یک سری تبلیغات به منظور ایجاد امنیت خاطر به جهانیان مخابره کنیم. تحقق این مهم نیازمند یک سری رفتار یا اتفاق هایی است که باید داشته باشیم. ما در سال 2001 میلادی چنین سابقه ای داشته ایم. پیش از آن، سال ها ، وضع ایران خوب نبود. ایران جزو بازارهای هدف بین المللی قرار نداشت و در دسته بندی ها معمولا ایران جزو کشورهای پر خطر برای سفر محسوب می شد. در دولت سید محمد خاتمی با شعار گفتگوی تمدن ها و با تبلیغات مثبتی که در سطح بین المللی انجام شد، سازمان جهانی گردشگری سال 2001 را سال دیدار از ایران نامگذاری کرد. این شوک مثبت باعث شد ما شاهد اتفاق های بسیار خوبی در آن مقطع باشیم.

وی افزود: وضعیت امن، کم خطر، پر خطر یا بسیار پر خطر توسط سازمان های بین المللی برای سفر به کشورها تعیین و اعلام  می شود که معمولا بر شاخص های امنیتی و سیاسی آن کشور در سطح بین المللی لحاظ می گردد. ریسک سلامتی و امنیت یکی از شاخص هایی است که گردشگر بر اساس مخاطرات سفر آن را انتخاب می کند. ایران در آن زمان جزو کشورهای پر خطر و بسیار پر خطر به حساب می آمد که بعد از آن تبدیل به کشوری امن و حتی توصیه شده توسط سازمان های جهانی شد. اکنون نیز باید این چنین شوکی به ایران وارد شود. تحقق این مهم مستلزم ایجاد یک کارگروه ویژه  توسط دولت و در راس آن وزارت امور خارجه است.

جواهرزاده در پایان اظهارداشت: با فروکش کردن این ناآرامی ها باید بخش عمده ای از تمرکز ما روی لابی های بین المللی باشد که به روی این تهدیدات کار می کنند. از سوی دیگر فضای مجازی باید مدیریت شود. هشتک گذاری های متناسبی با این موضوع به وجود آید. ضمن انجام برنامه ریزی های دقیق و خوب باید در عرصه های سیاسی داخلی و خارجی نیز یک سری فعالیت هایی مانند آزادسازی اینترنت، رشد محتوا در عرصه دیجیتال، تعاملات و مراودات بین المللی نیز داشته باشیم تا بازخورد خوبی از ایران نشان دهیم. ایجاد امنیت و اعتماد سازی بین ایرانیان مقیم خارج و گردشگران خارجی علاقمند به ایران در سطح جوامع بین المللی نیز از دیگر اقداماتی است که باعث می شود نگاه جهانیان به ایران مثبت و سازنده تر شود. همچنین باید یک سری فعالیت های درونی از جمله بحث میزبانی و متناسب سازی زیرساخت ها را نیز انجام دهیم تا بتوانیم به خوبی از این مرحله عبور کنیم.

گفتگو: بیتااکبری