حمل ونقل و گشت و گذار در شهر سامرا
تاکید می شود از سفر انفرادی به این شهر اجتناب کرده و مسایل امنیتی را در نظر داشته باشید. بهترین روش سفر به شهر و زیارت حرمین عسکرین، سفر در قالب تورهای زیارتی و به صورت کاروان است.
اماكن دیدنی و تاریخی سامرا
شهر سامرا نیز مانند سایر شهرهای مقدس اسلامی، اهمیت و رشد خود را مدیون وجود اماکن مقدس و متبرک است و در شهر سامرا نیز وجود این اماکن و به ویژه حرم امام نقی (ع) و امام حسن عسکری (ع) اصلی ترین عامل سفر زائران متعددی از سراسر دنیای اسلام و به ویژه مناطق شیعه نشین شده است. در حقیقت اصلی ترین جاذبه های گردشگری شهر سامرا شامل جاذبه های مذهبی و زیارتی آن بوده و در سفر به این شهر باید این موضوع را در نظر داشت.
حرم عسگریین
شهر سامرا مدفن دو تن از امامان شیعه یعنی امام های دهم و یازدهم بوده امروزه مقابر مطهر امام نقی (ع) و امام حسن عسکری (ع) با عنوان حرم عسکریین در شهر سامرا قرار دارد. این مجموعه در قرن چهارم هجری قمری ساخته شده و سپس در طول تاریخ همواره مورد مرمت، توسعه و توجه قرار گرفته است. هر چند بارها نیز شاهد آسیب های کوچک و بزرگی نیز بوده است.
از مهمترین ویژگی های این مجموعه، وجود گنبدی زرین و بسیار با شکوه است که با محیط 68 متری و توسط 72 هزار کاشی طلائی ساخته شده است. در طرفین این گنبد دو مناره و گلدسته به ارتفاع 36 متر وجود دارند که بر شکوه و زیبایی آن افزوده است. البته در این مجموعه شخصیت های مذهبی مهم دیگری از جمله نرگس خاتون مادر امام زمان (عج)، حکیمه خاتون دختر امام نقی (ع) و جمعی از برگان شیعه نیز به خاک سپرده شده اند که در هنگام زیارت حرم عسکریین می توان این مقابر را نیز زیارت کرد. در ضلع غربی حرم نیز محلی به نام سردابه غیبت وجود دارد که بر اساس روایات، محل شروع غیبت امام زمان به شمار می رود.
در قرن چهارم هجری قمری شهر سامرا مورد توجه ابو محمدحسن آل حمدان قرار گرفته و در این دوران حرم سامرا توسعه یافته و بناهای جدیدی در شهر ساخته شد. در اواخر قرن چهارم و با تصرف سامرا توسط پادشاهان آل بویه، روند توسعه و رشد حرم عسکریین سرعت بیشتری یافته و سامرا دورانی پر شکوه را تجربه کرد. امروزه حرم عسکریین در قلب شهر سامرا و اصلی ترین منطقه شهر محسوب شده و همه ساله هزاران نفر از زائران گوشه و کنار جهان به این شهر سفر می کنند.
مسجد بزرگ سامرا
مسجد جامع یا مسجد بزرگ سامرا از آثار قرن نهم میلادی که در حد فاصل سال های 848 تا 851 میلادی توسط متوکل ازخلفای عباسی ساخته شد. وی طی سال های 847 تا 861 میلادی در شهر سامرا حکومت کرده و این مسجد در زمان ساخت به عنوان بزرگترین مسجد جهان شهرت داشت. مسجد بزرگ سامرا در حال حاضر بیرون شهر و در حدود دو كیلومتر پایین تر از حرم مقدس عسكریین قرار دارد.
مناره این مسجد با 52 متر ارتفاع و 33 متر عرض از جمله با شکوه ترین آثار معماری دوره اسلامی در سامرا محسوب می شود که دارای تزئیناتی بسیار زیبا و منحصر به فرد است. از جمله دیدنی ترین بخش های این مسجد، همین مناره بزرگ شکوهمندی است که با عنوان مناره ملویه نیز شهرت دارد. این مناره روی یك پایه مربعی شكل به مساحت 32متر بنا شده است. بر خلاف سایر مناره های ساخته شده در معماری اسلامی، پله های این مناره در بیرون آن به شکل مارپیچ طراحی شده و شکوه و زیبایی خاصی دارد. این مسجد با نام مسجد متوکل نیز شهرت دارد.
مساحت داخلی مسجد بزرگ سامرا 240 × 156 متر و مساحت بیرونی آن 376 × 440 متر است كه مشتمل بر 38 هزار مترمربع می شود. مسجد جامع سامرا چهارده در ورودی دارد كه سه تای آن ها در ضلع شمالی، چهار ورودی در غرب و شرق و نُه ورودی در بخش جنوب قرار دارند.
متاسفانه امروزه، از مسجد بزرگ سامرا تنها دیواره ها و مناره معروف به ملویه باقی مانده است. داخل مسجد سقف نداشته و كف آن همه خاكی است. دیوارهای بنا بسیار ضخیم بوده و حدود دو متر ضخامت دارد. بر اساس روایات و مستندات تاریخی هزینه ساختمان این مسجد ، حدود 400 هزار دینار طلا بوده و خلیفه برای ادای فرایض مذهبی به این مسجد می آمده است.
سرداب مقدس یا سرداب غیبت
حرم امروزی شهر سامرا موسوم به حرم عسکریین در حقیقت منزل مسکونی امام حسن عسکری بوده و در زیر زمین این خانه یک سردابه وجود دارد که روایت است غیبت امام زمان از این محل شروع شد. علاوه بر ان روایات متعددی از مشاهده امام زمان در این محل گزارش شده است که سبب اهمیت یافتن و تقدس این محل شده است. در سفر به سامرا و زیارت حرم امامان دهم و یازدهم حتما از این سردابه نیز بازدید کنید. بر اساس روایات مذهبی، این سرداب محل عبادت و مناجات امام نقی، امام حسن عسکری و حضرت مهدی (عج) بوده است.
این سرداب از سه بخش تشکیل شده است که عبارتند از: غرفه شش ضلعی ، غرفه مستطیل کوچک یا مصلاّی زنان و غرفه مستطیل بزرگ، که با عنوان مصلاّی مردان شناخته می شود. در بخش انتهایی صلاّی مردان یک دری چوبی وجود دارد که با عنوان باب الغیبت شهرت داشته و در آن تزئینات و کنده کاری های بی نظیری اجرا شده است.
این در به اتاقی کوچک منتهی می شود که با عنوان حجره غیبت نامگذاری شده و چاهی با همین نام نیز در گوشه آن قرار دارد. گفته می شود حضرت مهدی (عج) غیبت خود را از این محل آغاز کرده اند.
شهر باستانی متوکلیه یا سامرای قدیم
شهر سامرا با هدف ایجاد پایتختی جدید برای خلفای عباسی ساخته شده و برای مدتی جایگزین بغداد شد. متوکل، خلیفه عباسی در آبادانی شهر کوشش بسیاری کرده و امروزه بقایای شهر باستانی سامرا در شمال شهر فعلی وجود دارد که به شهر متوکلیه نیز مشهور است.
این شهر دارای نقشه مهندسی شده با خیابان بندی هندسی و منظم است و مشهور ترین بنای آن مسجد ابودلف یا ابی دلف است که به سبک و سیاق مسجد بزرگ شهر سامرا و در مقایسی کوچکتر ساخته شده است. این مسجد نام خود را از فردی به نام ابودلف قاسم بن عیسی گرفته است که پیرو مذهب شیعه و از فرماندهان بزرگ خلفای عباسی محسوب می شد. علاوه بر آن بقایای کاخ های خلفای عباسی در حاشیه رود دجله نیز در این شهر دیده می شود که تماشای آن ها خالی از لطف نیست.
از جمله مهمترین این کاخ ها می توان به قصر الجعفری، قصر العروس، قصر المختار، قصر الوحید، قصر الجعفری المُحْدَث، قصر الغریب، قصر الصبح، قصر الملیح، قصر بستان الایتاخیه، قصر التلّ، قصر الجوسق، قصر برکوارا، قصر القلائد، قصر الغَرد، قصر المتوکّلیه، قصر البهو، قصر اللؤلؤه و… اشاره کرد.
مراكز خرید سامرا
شهر سامرا بیشتر جنبه زیارتی داشته و محل مناسبی برای خرید محسوب نمی شود. این موضوع به ویژه در سال های اخیر و با بروز تنش های سیاسی و نظامی و جنگ های فرقه ای و تنش های داخلی و خارجی عراق بسیار بیشتر شده و علاوه بر آن بیشترین سهم اجناس بازارهای این کشور به اجناس چینی بی کیفیت که با قیمتی گران تر از ایران عرضه می شوند، اختصاص دارد.
بنابراین توصیه می شود وقت خود را برای خرید در سامرا تلف نکرده و از جاذبه های معنوی و تاریخی آن استفاده کنید. با این وجود لازم به توضیح است که این شهر دارای دو مرکز خرید اصلی است که عبارتند از:
مرکز خرید اسپلش (Splash Center): مرکز خرید اسپلش یکی از بازارهای بزرگ شهر سامرا است که دارای مغازه ها و فروشگاه ها است که از تنوع خوبی برخوردار است.
آدرس: Alkhadraa Inner St, Samarra, Iraq
مرکز خرید نصر للتجاره العامة که در آن نیز تنوع اجناس و مغازه ها نسبتا مناسب بوده و اگر واقعا قصد خرید و بازارگردی در سامرا را دارید می توانید به این محل مراجعه و اجناس مورد نیاز خود را تهیه کنید. آدرس: Razek St, Samarra, Iraq
علاوه بر مراکز ذکر شده، در شهر سامرا مراکز تجاری و بازارهای سنتی متعددی نیز وجود دارد.
سوغاتی و صنایع دستی سامرا
شهر سامرا نیز از شهرهای زیارتی عراق محسوب می شود که بهترین سوغاتی از آن تسبیح، مهر، جانماز و چادر است. علاوه بر آن عراق کشوری است که خرمای خوب و مرغوبی دارد، می توان از محصول خوراکی مفید نیز به عنوان سوغات استفاده کرد.
نكات امنیتی سفر به سامرا
مهمترین بحثی که درباره سفر به سامرا باید در نظر بگیرید، بحث امنیت فردی و خطرات بالقوه تروریستی موجود در این شهر است. سامرا طی دهه های اخیر مرکز اختلافات قومی و خصومت های بین قبایل شیعه و سنی بوده و به همین دلیل برای سفر به این شهر باید حتما این موارد را رعایت کرده و اکیدا توصیه می شود از سفر انفرادی به سامرا اجتناب کرده و در قالب کاروان هایی که با برنامه ریزی قبلی و تدارکات امنیتی لازم اقدام به انتقال زائران می کنند، به زیارت حرم عسکریین بروید.
پیش از سفر به سامرا نزدیکان خود را از مقصد و مدت زمان اقامت خود مطلع کرده و شماره تماس محل اقامتتان را در اختیار آن ها قرار دهید تا در صورت بروز هر نوع حادثه پیش بینی نشده، امکان پیگیری و ارائه حمایت های دیپلماتیک از سوی سفرت برای شما وجود داشته باشد.
در سفر به سامرا به هیچ عنوان با افراد محلی وارد بحث های عقیدتی و سیاسی نشده و در صورت مشاهده نزاع یا هر نوع درگیری یا حوادث تروریستی به سرعت محل را ترک کنید.
در سامرا نیز مانند سایر شهرهای عراق آب لوله کشی قابل آشامیدن نبوده و باید از اب بسته بندی بهداشتی استفاده کنید. حتما مدارک سفر خود از جمله پاسپورت و ویزا را به همراه داشته و یک نسخه کپی شده از این مدارک را در هتل محل اقامت خود نگهداری کرده و یک نسخه را نیز روی تلفن همراه و ایمیل خود داشته باشید.
گزارش: احسان محمدحسینی
No tags for this post.
