استرس ساختار ژن ها را تغییر می دهد
به گزارش سیناپرس، پژوهش های جدید نشان می دهد که استرس می تواند بر فعالیت و عملکرد ژن های ما تأثیر بگذارد. استرس این تأثیر را از طریق تغییرات اپی ژنتیک انجام می دهد به طوریکه ژن های خاصی را روشن و خاموش می کند، اگرچه طی این فرایند، کد دی ان ای (DNA) را تغییر نمی کند.
در این میان اما سوال اساس این است که چرا برخی افراد به استرس واکنش بدتری نشان می‌دهند در حالی که به نظر می رسد دیگران این فشار را مدیریت می کنند؟
تحقیقات پیشین نشان می داد که داشتن حمایت اجتماعی قوی و احساس تعلق، شاخص‌های قوی سلامت جسمی و روانی محسوب می شوند. حمایت اجتماعی به معنای داشتن شبکه ای از افرادی است که بتوان در مواقع ضروری به آن ها مراجعه کرد.به گزارش سیناپرس، این حمایت می تواند شامل خانواده، دوستان، همکاران، حیوانات خانگی و گروه های اجتماعی یا از منابع رسمی تر مانند متخصصان سلامت باشد.
مطالعات جدید برای اولین بار نشان می دهد که اثرات استرس و اضطراب روی ژن های انسان نیز موثر است. طبق یافته های جدید، داشتن ساختارهای اجتماعی حمایتی، از طریق فرآیند اپی ژنتیک، برخی از اثرات مضر استرس بر ژن ها را تعدیل و حتی معکوس می کند. همچنین این تحقیقات نشان می‌دهند دی ان ای که با آن متولد می‌شویم، لزوماً سرنوشت ما نبوده و قابل تغییر است.
اپی ژنتیک چیست؟
ژن ها و محیط زیست به ارتقای سطح سلامت ما کمک می کنند. انسان ها کد دی ان ای (DNA) خود را از والدینشان به ارث برده و این میراث در طول زندگی تغییر نمی کند. اپی ژنتیک یک لایه اضافی از دستورالعمل ها در بالای دی ان ای محسوب می شود که نحوه تأثیر آنها بر بدن را تعیین می کند. این لایه می تواند دی ان ای را بدون اینکه موجب تغییرات کدها شود، از نظر شیمیایی تغییر دهد.
واژه اپی ژنتیک از کلمه یونانی "epi" مشتق شده است که به معنای بالا یا بالای سر است. این لایه اضافی اطلاعات در بالای ژن ها و اطراف دی ان ای قرار دارند که مانند یک سوئیچ عمل کرده و ژن ها را روشن یا خاموش می کنند که می تواند بر سلامت ما نیز تاثیر بگذارد. تحقیقات نشان می دهد که تغییرات اپی ژنتیک به دلیل عوامل محیطی مختلف مانند استرس، ورزش، رژیم غذایی، الکل و مواد مخدر رخ می دهد.
به گزارش سیناپرس، به عنوان مثال، استرس مزمن می تواند از طریق تغییرات اپی ژنتیکی بر ژن های ما تأثیر بگذارد که به نوبه خود می تواند میزان اختلالات سلامت روان مانند اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)، افسردگی و اضطراب را افزایش می دهد.
فناوری‌های جدید اکنون به محققان این امکان را می دهند که پس از نمونه ای گیری بیولوژیکی از یک فرد مانند نمونه خون یا بزاق، اپی ژنتیک وی را اندازه گیری کنند تا درک بهتری از واکنش ژن‌های به محیط های مختلف داشته باشند. اندازه گیری اپی ژنتیک در زمان های مختلف، امکان شناخت تغییرات ژنتیکی در شرایط و محیط های خاص را به وجود می آورد.
دیویا مهتا (Divya Mehta) پژوهشگر ارشد این مطالعات در دانشگاه فناوری کوئینزلند در این رابطه گفت: در این پژوهش به بررسی عوامل مثبت و منفی که باعث واکنش فرد به استرس می شود و چگونگی تغییرات پروفایل اپی ژنتیکی پرداختیم.به گزارش سیناپرس،گروه خاصی از مردم، بیشتر با استرس به عنوان بخشی از مشغله معمول خود مواجه هستند که شامل کارکنان بخش اورژانس، کادر پزشکی و افسران پلیس می شوند.
مهتا اضافه کرد: در همین راستا، در دو مقطع زمانی یعنی قبل و بعد از قرار گرفتن در معرض یک رویداد استرس زا نمونه هایی از بزاق شرکت کنندگان را برای بررسی دی ان ای و پرسشنامه هایی را که جزئیات شیوه زندگی و سلامت آنها را در هر دو مقطع زمانی مشخص می‌کرد، تهیه کردیم.
بررسی این تغییرات اپی ژنتیک در قبل و بعد از قرار گرفتن در معرض استرس نشان می دهد که چگونه اپی ژنتیک موجبات تغییرات ژن ها را پس از قرار گرفتن در معرض استرس فراهم می کند که شامل وجود عوامل مختلف اجتماعی و روانشناختی هستند.
در همین راستا مطالعات ثابت می کند که استرس بر ساختار اپی ژنتیک تأثیر گذار بوده و این امر به نوبه خود منجر به افزایش میزان پریشانی، اضطراب و علائم افسردگی در میان شرکت کنندگان می شود. با این حال، شرکت کنندگانی که سطوح بالایی از حمایت اجتماعی را گزارش کرده بودند، سطوح کمتری از پیامدهای سلامت مرتبط با استرس را نشان دادند.
به گزارش سیناپرس، همچنین شرکت کنندگانی که احساس تعلق قوی به یک گروه، سازمان یا جامعه داشتند، برخورد بسیار بهتری در مواجهه با استرس داشته و پس از قرار گرفتن در معرض استرس، پیامدهای منفی سلامتی خود را کاهش دادند. شرح کامل این پژوهش در مقاله ای در آخرین شماره مجله The Conversation منتشر شده است.
مترجم: نیروانا محمدحسینی
