توسعه پایدار با حفظ و گسترش منابع ارزشمند دریایی

به گزارش سیناپرس، هم اکنون آب های جنوب ایران زیستگاه حدود 1600 گونه ماهی، ۱۵ گونه میگو، ۱۰ گونه پستانداران دریایی، ۷ گونه دلفین، ۵ گونه لاک ‌پشت دریایی، ۱۰۰ گونه آب ‌سنگ مرجانی و بیش از ۷۰ گونه پرنده است اما متاسفانه بسیاری از این گونه ها به علت تغییرات اقلیم، بهره برداری ناپایدار، آلودگی های نفتی، صید غیر مجاز و …. در معرض خطر انقراض جدی قرار گرفته اند.

دریای خزر یا کاسپین هم به عنوان بزرگترین دریاچه زمین اکنون زیستگاه بیش از ۸۵۰ گونه جانور و بیش از ۵۰۰ گونه گیاهی است؛ گونه هایی که برخی از آنها باستانی و مربوط به دوران مزوزوئیک( حدود ۳۰۰ میلیون سال پیش) هستند. ماهی غضروفی خاویاری یا تاس‌ ماهی، سوزن‌ ماهی، فیل ‌ماهی، دراکول، تاسماهی ایرانی (قره‌ برون)، تاسماهی روسی (چالباش)، سوروگا (ازون‌برون) و ماهی شیب کورا از جمله بهترین گونه های شناخته شده ماهیان دریای خزر به حساب می آیند. در حال حاضر اکوسیستم دریای خزر دارای ۱۳۳ گونه ماهی، ۳۸۰ گونه زئوبنتوز، ۳۱۵ گونه زئوپلانکتون ،۴۵۰ گونه فیتوپلانکتون و ۴۶۶ گونه پرنده است.

متاسفانه گونه های ارزشمند جانوری و گیاهی این حوزه نیز به علت بهره برداری زیاد، گسترش فعالیت های انسانی، پایش نکردن مستمر گونه ها و زیستگاه ها، آلودگی آب و خاک در اثر فعالیت‌ های مختلف صنعتی و کشاورزی، انجام صیدهای غیر متعارف در معرض خطر جدی نابودی قرار گرفته اند.

دکتر عبدالمجید نادری، عضو هیات علمی پژوهشگاه ملی اقیانوس ‌شناسی و علوم جوی در این خصوص به سیناپرس گفت: در حال حاضر دریاهای ایران از جنبه‌ های گوناگون بسیار خاص هستند. دریای خزر بزرگترین دریاچه روی زمین است که از 5 میلیون سال پیش از دریاهای آزاد جدا شده و به همین دلیل گونه ‌های گیاهی و جانوری آن مستقل از سایر دریاها تکامل یافته‌ اند. خلیج فارس نیز یک محیط نیمه بسته و گرمترین، شورترین و کم‌ عمق ‌ترین توده‌ آبی جهان است که گیاهان و جانوران آن خود را با این محیط خاص سازگار کرده ‌اند.

وی افزود: محیط‌ هایی نظیر آبسنگ‌ های مرجانی، جنگل ‌های حرا، تالاب ‌های ساحلی، علف ‌های دریایی و از این قبیل از جمله محیط ‌های با تنوع زیستی بالا در دریاها هستند که حیات و زنجیره غذایی بسیاری از گونه ‌های دریایی اقتصادی به آن وابسته است. در خلیج فارس پس از نفت و گاز، محیط‌ های دریایی نظیر آبسنگ ‌های مرجانی و جنگل ‌های حرا دومین منبع ارزشمند اقتصادی هستند.

وی خاطرنشان کرد: متاسفانه توسعه‌ ساحلی و دریایی در اغلب کشورهای پیرامون دریاها در منطقه ما بدون توجه به این منابع ارزشمند صورت می ‌گیرد حال آنکه راه حل توسعه پایدار و طولانی باید با توجه به حفظ و گسترش این منابع و محیط ‌ها صورت بگیرد.

نادری به خبرنگارسیناپرس گفت: در حال حاضر نهادها و سازمان‌ های گوناگونی در ایران از جمله پژوهشگاه ملی اقیانوس ‌شناسی و علوم جوی، موسسه تحقیقات علوم شیلاتی، سازمان محیط زیست و دانشگاه‌ های متعدد کشور به پایش و شناخت دریاهای پیرامونی ایران اقدام می کنند؛ هم اکنون تعداد تحقیقات و مقالات منتشر شده در این رابطه توسط ایران بیش از سایر کشورهای منطقه است در حالی که به لحاظ بودجه، امکانات و تجهیزات، دانشمندان کشورمان با محدودیت بسیار بیشتری نسبت به سایر کشورهای همجوار مواجه اند.

وی عنوان کرد: گرچه اقدامات علمی و پژوهشی کشور در این زمینه نسبت به سایر کشورهای منطقه بیشتر است اما در مقایسه با حجم مشکلات، سوالات و پهنه وسیع سواحل و دریاهای کشور و افق ‌های پیش ‌بینی شده برای کشور کافی نیست.

عضو هیات علمی پژوهشگاه ملی اقیانوس ‌شناسی و علوم جوی گفت: در حال حاضر توسعه سریع سواحل در ایران و سایر کشورهای همجوار و همچنین پویا بودن محیط دریا و فعالیت ‌های دریایی هر نقطه از جهان و به ویژه کشورهای همجوار می تواند بر محیط‌ های دریایی ایران اثر گذار باشد، بنابراین توجه به مسایل مربوط به محیط زیست دریایی کشور از اهمیت زیادی برخوردار است؛ به همین دلیل هماهنگی میان فعالیت ‌های پژوهشی نهادهای مختلف و استفاده از نتایج این پژوهش ‌ها و کاربست آنها در برنامه ‌ریزی های کشور باید مورد توجه قرار بگیرد که متاسفانه این حلقه در کشور ما ضعیف است.

گفتگو: فرزانه صدقی

 

No tags for this post.