شیوه‌ای جدید در جوهرزدایی کاغذ باطله
کاغذ اهمیت زیادی در توسعه فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جوامع داشته است و به همین دلیل در دنیا توجه ویژه ای به فرایند کاغذسازی وجود دارد. در این خصوص آماده سازی و تامین مواد اولیه کاغذ که عمدتا از چوب و بافت های گیاهی تولید می شود، جزو موارد مهم در توسعه فرایندهای کاغذسازی است. با وجودی که امروزه حجم زیادی از کاغذ تولیدی با استفاده از خمیر کاغذ بکر ساخته می شود، ولی به دلیل نگرانی های عمده ای که در خصوص از بین رفتن درختان و منابع طبیعی و آسیب دیدن محیط زیست به وجود آمده، استفاده از الیاف دست دوم نیز برای تولید کاغذ از اهمیت خاصی برخوردار شده است.
شروع استفاده از الیاف بازیافتی نظیر کاغذهای باطله، روزنامه و غیره برای تولید کاغذ جدید، به نیمه دوم قرن بیستم باز می گردد و طی سال های متمادی، از این گونه الیاف به دو شیوه جوهرزدایی شده و بدون جوهرزدایی استفاده شده است. با توجه به اهمیتی که استفاده از این گونه الیاف دست دوم و بازیافتی در تامین ماده اولیه سلولزی و همچنین حفاظت از محیط زیست وجود دارد، بررسی های نسبتا قابل توجهی برای توسعه فرایندها و فناوری های بازیافت کاغذ انجام شده و یا در دست انجام است.
پژوهشگرانی از دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج، بررسی شیوه جدیدی را به منظور جداسازی جوهر از کاغذهای باطله مطالعه نموده اند که نتایج حاصله از آن در فصل نامه علمی پژوهشی «تحقیقات علوم چوب و کاغذ ایران» جلد 30 شماره 1 منتشر گردیده است.
برای جوهرزدایی از کاغذهای باطله معمولا از روش های مختلفی استفاده می شود. یکی از این روش ها، روش شناورسازی است که در آن از یک ماده تحت عنوان «عامل فعال سطحی» و همچنین صابون طی ترکیب خاصی برای جدا نمودن جوهر از کاغذ استفاده می شود. در پژوهش مورد بحث، هدف محققین استفاده هم زمان از این دو ماده و یافتن بهترین ترکیب آن ها برای حصول بهترین عملکرد بوده است.
در این راستا، محققین از کاغذهای باطله اداری که توسط دستگاه کپی تکثیر شده بودند استفاده نموده و به منظور جوهرزدایی نیز از یکی از برندهای داخلی صابون به علاوه ماده «نونیل فنل اتوکسیلات» به عنوان عامل فعال سطحی استفاده نموده اند.
نتایج پژوهش حاکی از آن است که ترکیبی که در آن از 0.25 درصد صابون به همراه 0.5 درصد عامل فعال سطحی استفاده شده باشد، به طور معنی دار و قابل توجهی بازده جوهرزدایی از کاغذهای باطله را افزایش می دهد. 
در فرایند جوهرزدایی علاوه بر حذف جوهر، افزایش روشنی خمیر کاغذ حاصله نیز اهمیت زیادی دارد. پژوهشگران در بررسی خود با زیاد کردن مقدار دو ماده عامل فعال سطحی و صابون موفق به افزایش روشنی کاغذ نیز گردیده اند که دلیل آن به حذف کارآمد ذرات جوهر از الیاف ذکر شده است.
بنا بر گفته محققین، جوهرزدايي به روش شناورسازي يك فرايند پيچيده بوده و عوامل زيادي بر كارايي آن تأثيرگذار هستند . نوع الياف و جوهر مورد استفاده در چاپ كاغذ و همچنين شيمي جوهر قادر است اثر مثبت و منفي بر حذف آن داشته باشد.
يك فرايند جوهرزدايي از سه زيرفرايند شامل: 1- جداسازي ذرات جوهر از الياف، 2- اتصال مؤثر ذرات جوهر بر سطح حباب هاي هوا و 3- جداسازي كف و ذرات جوهر از سلول شناورسازي تشكيل شده، كه عوامل فعال سطحي اثر مثبت و منفي بر هر سه زيرفرايند ذکرشده دارند. وظيفه سيستم هاي عامل فعال سطحي، آزاد كردن ذرات جوهر از الياف و پايدار كردن آنها و در نهايت مجتمع كردن ذرات پراكنده و تغيير ويژگي هاي سطح اين ذرات است.
منبع: جهان لتیباری، ا.، جمالی، ر. و روح نیا، م. 1394. مقايسه عملكرد تركيب عامل فعال سطحي و صابون بر جوهرزدايي كاغذ باطله. فصل نامه علمی پژوهشی تحقیقات علوم چوب و کاغذ ایران، جلد 30 ، شماره 1، ص‌ص 36-26
No tags for this post.
