مهار ریزگردهای ارومیه با استفاده از گیاهان شورپسند

دکتر جلیل وهابی، دکترای هیدورولوژی و منابع آب، عضو هیات علمی اسبق پژوهشکده آب و آبخیز داری و مجری این طرح در گفت و گو با سیناپرس گفت: نوسان های تراز آب و اثرات زیست محیطی آن از دیرباز مورد توجه مدیران کشور قرار گرفته است اما امروزه خشک شدن دریاچه ارومیه و تولید ریزگردهای به دلیل بهره برداری بیش از حد از منابع آبی و فرسایش بادی ارضی کشاورزی تبدیل به چالش بزرگ و اساسی شده است که باید برای آن تدبیری اساسی اندیشید؛ یکی از تدابیر اندیشیده شده برای تثبیت ریز گرد این اراضی و راهکارهای اصلی برای برون رفت از این چالش مهم، استفاده از گیاهان شورپسند است.

وی افزود: کاربرد گونه های شورپسند با سامانه های ریشه های عمیق، اهمیت ویژه ای در این مورد دارد زیرا گیاهان به طور ذاتی در محیط هایی با تنش های شوری و سدیمی حضور دارند و به تنش هایی دیگر از جمله خشکی نیز بردبار هستند. این گیاهان به ویژه آتریپلکس و سالیکورنیا از گونه های غالب در مناطق خشک و نیمه خشک با شوری بالا هستند که منبعی برای تغذیه دام و تجدید اراضی فرسوده مانند تپه های شنی، خاک های شور- آهکی، کم عمق و… به شمار می روند.

وی تصریح کرد: عموما افزایش شوری خاک منجر به افزایش چشمگیر جذب فلزات سنگین و برخی متابولیت ها در گیاهان می‌شود. همچنین شوری عاملی مهم در انتقال فلزات از ریشه به شاخساره است. گیاهان می توانند با انحلال کلسیت خاک در ریزوسفر خود(محیط تعاملی گیاه و خاک) و در نتیجه افزایش غلظت یون های کلسیم در محلول خاک برای جایگزینی موثر یون‌های سدیم در فاز تبادلی کمک کنند.

وهابی بیان کرد: مطالعات انجام شده حاکی از آن است که دریاچه ارومیه حتی در شرایط نرمال بارندگی نیز خشک خواهد شد بنابراین ضرورت دارد، با توجه به نیازها و پیامدهای زیست  محیطی و انسانی ناشی از خشک شدن  این دریاچه ، تمهیدات لازمی همچون اجرای این طرح آزمایشی برای احیا، حفاظت از منابع آب و خاک این حوضه آبخیز انجام شود.

وی اظهار کرد: هم اکنون بکارگیری و توسعه فناوری‌های بیومهندسی و بیومکانیکی و مطالعه و پژوهش در خصوص گیاهان شورپسند، مقاوم و متحمل به خشکی و مناسب با اهداف این طرح در کشورهای پیشرفته قدمت زیادی دارد اما با این حال، گیاهان، بذر و نهال های مرتبط با منابع طبیعی به دلیل تنوع تاکسونومیکی بسیار پیچیده و زیادشان در ایران و منطقه به درستی بررسی نشده اند. ما در این طرح سعی داریم با موافقت سازمان جنگل ها و مراکز آبخیز داری  در30 هکتار از اراضی ارومیه 3گونه آتریپلکس بومی و هفت گونه غیر بومی سالیکورنیا را بکاریم و عملکرد آن را ارزیابی و نتایج نهایی آن را به دستگاه ها ارایه دهیم.

وی درباره اهمیت اجرای این طرح در کشور گفت: با اجرای این طرح می توان ضمن پیشگیری از فرسایش خاک، ذخیره آب باران هنگام بارندگی، علوفه مورد نیاز دامداران منطقه را نیز تولید کرد.

وی گفت: این طرح هم اکنون در قالب یک پروپازال به معاونت علمی ریاست جمهوری ارایه شده است و پیش بینی می شود تا پایان امسال با موافقت سازمان جنگل ها و مراکز آبخیزداری در کشور اجرایی شود.

No tags for this post.