راهکاری برای رهایی از آزار و اذیت زنان در محیط کار
به گزارش سیناپرس، یکی از مسائل جدی که در حوزه اشتغال زنان مطرح می شود، احسـاس امنیـت در محـیط کـار است که در صورت مخدوش شدن، مشکلاتی جدی و خسارت هایی جبران ناپذیر ایجاد می کند.
به اعتقاد متخصصان، ما در جهان فعلی با مشکلات متعددی در سازمان ها روبـه رو هستـیم؛ مشکلاتی ماننـد آزار و اذیـت، ظلم های کوچک، قلدری، ترور روانی، زورگویی گروهی به فرد و ضربة روحی. اما یکی از مشکلات رایج بانوان، آزار و اذیت جنسی آن ها در سازمان هاست. درواقع، آزار جنسی نـوعی گردن کلفتی یـا به زور وادار کردن به عملی جنسی یا نوعی وعده و وعیـد دادن در قبـال آن اسـت. آزار و اذیـت جنسی و آزارهای اغواکننده بیشتر از رشوه جنسی، اجبار جنسی و تجاوز جنسی اتفاق می افتد.
طبق نظر محققان، براساس اعلامیه سازمان بین المللی کـار، آزار جنسـی در محـل کـار، بـارزترین مصـداق تبعیض جنسی است و به همین دلیل ناقض حقوق بشر است.
به گزارش سیناپرس، مطالعـات آژانـس اتحادیـه اروپا برای حقوق اساسی نشان می دهد حدود ۷۵ درصـد از زنـان متخصـص و رده های بالای مدیریتی نیز چنین آزارهایی را تجربه می کنند. سـکوت زنـان دربرابـر ایـن گونـه آزارها، به دلیل شرم، ترس از سرزنش و حمایت نکردن نهادهـای اجتمـاعی اسـت.
ایـن پدیـده عمدتاً مبین وضعیتی است که مناسبات قـدرت و بی قدرتی را بـه نمـایش می گذارد. البتـه بی قدرتی زنان، یک ویژگـی فـردی نیسـت، بلکـه امـری ارتباطی اجتماعی است که در جامعه ایجاد شده است.
این مفهوم کـه مـردان در محیط های عمومی و خصوصی زنان را در موضع تهدید، ضعف و ترس قرار می دهند، باعث می شود بتـوانیم تأثیر متغیرهایی چون جنسیت، قدرت و کنترل را در تحلیـل ایـن گونـه آسیب ها وارد کنـیم.
در این رابطه، یک پژوهش دانشگاهی توسط محققانی از دانشگاه تهران و دانشگاه شهید بهشتی انجام شده است که در آن به ارتقای برنامه های جلوگیری از آزار و اذیت بانوان در سازمان ها با استفاده از نوآوری اجتماعی اشاره شده است.
در ایـن پژوهش، ۱۵ نفر از زنانی که در محیط کاری مـورد اذیـت و آزار قـرار گرفتـه بودند درکنار برخی از افراد درجة یک خانواده های قربانیان، مـدیران سازمان های مربوطه، یک نفر از دپارتمان حقوقی و یک نفر از دپارتمان مشاورة مرکز نوآوری اجتماعی سلام مشارکت داشته و از طریق مصاحبه به سؤالات پژوهشگران پاسخ داده اند. این پاسخ ها سپس به کمک روش های آماری، تجزیه و تحلیل شده اند.
به گزارش سیناپرس، نتایج این مطالعه نشان می دهد که با به کارگیری راهکارهای فوری شامل پیگیری قضایی، سیستم شکایات داخلی، نظارت خود سازمان و همچنین راه حل های اساسی شامل فرهنگ سازی، حمایت اجتماعی قربانیان، داشتن خط مشی جلوگیری از آزار در سازمان ها و به ویژه تعهد همه ذی نفعان می توان مشکل فوق را به طور بنیادی حل کرد.
در این خصوص، سید محمد محمودی، دانشیار و پژوهشگر گروه مدیریت صنعتی و فناوری دانشکده مدیریت و حسابداری دانشگاه تهران و همکارانش می گویند: «آزار و اذیت جنسی مبتنی بر کنترل شخص دیگری است و محیطی مسموم را ایجاد می کند که مانع توفیق قربانی می شود. بدیهی است که افراد، سرمایه سازمان ها هسـتند و نقـش مهمـی در آن ها ایفا می کنند. درنتیجه، این گونه مشکلات بـر سـازمان و جامعـه تـأثیر خواهـد گذاشـت و سازمان را در وضعیت بازنده-بازنده قرار می دهند».
آن ها می افزایند: «نتایج بررسی ما نشان داد بنا به دلایلی مانند مشکل مالی، نیاز به شغل، ترس از خانواده و جامعه، تمایل بـه کسـب مقـام بـالاتر در سـازمان و نبـود قانونی مشخص با این عنوان برای تعیین مجازات یا رسـیدگی بـه ایـن جـرم، قربانیـان معمولاً تـرجیح می دهند سکوت اختیار کنند. ولی آموزش و فرهنگ سازی بین بانوان برای آگاهی از حقوقشـان، انواع مزاحمت جنسی و پیامدهای آن، از اهمیت بـالایی برخـوردار اسـت و قربانیـان بایـد آگـاه باشند هر مشکلی، هرچند کوچک، بهتر است گزارش شود و نباید به دلیل ترس پنهان شود».
بر این اساس، ایجاد یک روند یا سیاسـت داخلـی در سازمان ها برای پیگیری پرونده و حل مسئله، اهمیتی ویژه دارد تا قربانی آگـاه باشـد در صـورت لزوم به کجا مراجعه یا مشکل را چگونه پیگیری کند.
یافته های این مطالعه مهم و ارزشمند که به گفته مجریان آن، یکی از اولین پژوهش هایی است که به بررسی آزار و اذیت در سازمان ها و یافتن راه حل از طریق نوآوری اجتماعی و تفکر سیستمی پرداخته، در فصل نامه «زن در توسعه و سیاست» منتشر شده اند. این نشریه متعلق به مرکز مطالعات و تحقیقات زنان دانشگاه تهران است.
گزارش: محمدرضا دلفیه
