تثبیت آرسنیک خاک به کمک نوعی رس

آرسنیک یک عنصر شبه فلزی است که از لحاظ زیست محیطی عنصری سمی محسوب می شود. مسمومیت آرسنیک در قاره آسیا در حال تبدیل شدن به یک اپیدمی اضطراری است و بیش از صد میلیون نفر مواجه با منابع آب و خاکی هستند که آلوده به غلظت های بالای آرسنیک می باشند. مسمومیت با این شبه فلز می تواند منجر به بروز بیماری های مزمنی نظیر کراتوزیس، سرطان پوست و سرطان مثانه شود.

دلیل اصلی آلودگی خاک به این عنصر مربوط به فعالیت های طبیعی و انسانی است که از میان موارد انسانی می توان به معدن کاری، صنایع ذوب آهن، فاضلاب های صنعتی و حتی برخی فعالیت های کشاورزی اشاره نمود. برای پاک سازی و تصفیه خاک های آلوده به فلزات سنگین و شبه فلزات روش های متفاوتی مورد استفاده قرار می گیرد. ولی یکی از مهم ترین این روش ها، روش تثبیت آلاینده در خاک است که طی آن بخش پویا و متحرک آلاینده مورد نظر در خاک به حالت ثابت درآمده و از ورود آن به چرخه آب های زیرزمینی و همچنین مواد غذایی جلوگیری می شود.

در همین راستا گروهی از محققین کشورمان از دانشگاه صنعتی اصفهان پژوهشی را برای بررسی اثر دو نوع کانی رسی تحت عناوین «زئولیت» و «بنتونیت» برای اصلاح خاک های آلوده به آرسنیک و تثبیت این عنصر در خاک ها به اجرا درآورده اند .

در این تحقیق، پژوهشگران ابتدا رس های زئولیت و بنتونیت را که به ترتیب از معدن فیروزکوه و معدن انارک اصفهان تهیه شده بودند با آهن غنی و اصلاح نموده و سپس به خاک های آلوده به شبه فلز آرسنیک افزوده و بعد از آن طی مراحلی، وضعیت تثبیت این عنصر را در خاک های مورد نظر مورد آزمایش قرار دادند.

یافته های پژوهش که گزارش علمی پژوهشی آن ها در مجله «علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، علوم آب و خاک» سال نوزدهم شماره 71  به چاپ رسیده است، نشان می دهد که بنتونیت اصلاح شده با آهن به طور معنی دار و قابل توجهی آرسنیک را در خاک تثبیت نموده و از تحرک آن جلوگیری به عمل می آورد. این کانی رسی کارآیی بالایی در این خصوص داشته و قادر است آرسنیک محلول در خاک را کاهش دهد.

این در حالی است که کانی های اصلاح نشده و همچنین زئولیت اصلاح شده، عکس این موضوع رفتار نموده و سبب افزایش آرسنیک محلول خاک شدند.

بنا بر اظهار پژوهشگران سطح 1 درصد وزنی بنتونیت اصلاح شده با آهن به دلیل آن که قادر به کاهش چشمگیر آرسنیک محلول در خاک های آلوده می باشد، می تواند در کاربردهای کشاورزی و منابع طبیعی برای مهار این عنصر سمی به کار رفته و به منظور جلوگیری از ورود آن به آب های زیرزمینی و چرخه غذایی مورد استفاده قرار گیرد.

منبع: شاهمرادی، س.، افیونی، م.، حاج عباسی، م.، خوشگفتارمنش، ا. و شیروانی، م. 1394. تأثير جاذب هاي معدني بر تحرک آرسنيک و فسفر در يک خاک آلوده به آرسنيک. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، سال نوزدهم، شماره 71، ص‌ص 188-179

لینک منبع

No tags for this post.