قارچ‌ها و باکتری‌های همزیست، جایگزین کودشیمیایی می‌شوند؟
کمبود عناصر غذایی به خصوص عناصر کم مصرف ولی بسیار پراهمیتی نظیر آهن و روی در اراضی زیر کشت غلات، پدیده ای بسیار متداول است. چرا که علیرغم تخلیه مقادیر قابل توجه این عناصر از خاک، به تامین دوباره آن ها برای محصولات بعدی به اندازه کافی توجه نمی شود. برای رفع کمبود این گونه عناصر غذایی، کوددهی به خصوص با استفاده از انواع کودهای شیمیایی، روشی متداول می باشد، ولی در اکثر مواقع این روش به دلیل وجود برخی محدودیت های زراعی، اقتصادی و زیست محیطی روش مناسب و آینده نگرانه ای محسوب نمی گردد.
به همین دلیل استفاده از کودهای زیستی یا بیولوژیک که در آن ها از ریزموجودات زنده ای نظیر باکتری ها و قارچ های خاص استفاده می شود به نظر راه حلی اساسی، مفید و سازگار با آینده زیست محیطی کره زمین به حساب می آید. این گونه کودها، نه تنها قابلیت جذب و دسترسی به عناصر غذایی مختلف را در گیاهان افزایش می دهند، بلکه موجب افزایش تحمل آن ها نسبت به برخی کمبودهای غذایی و محیطی نیز می گردند. بنابراین انجام تحقیقات بیشتر در خصوص شناسایی و درک بهتر عملکرد این گونه کودها، روز به روز بیشتر می شود.
در همین خصوص، گروهی از پژوهشگران کشورمان از دانشگاه صنعتی اصفهان، مطالعه ای را به منظور بررسی اثر به کارگیری یک نوع باکتری و یک نوع قارچ در بهبود رشد، وضعیت تغذیه ای و افزایش تحمل گیاه گندم در شرایط کمبود عنصر روی به انجام رسانده اند.
این تحقیق به صورت آزمایشی گلخانه ای در «مرکز کشت بدون خاک دانشگاه صنعتی اصفهان» انجام گردیده و در آن قارچی موسوم به قارچ اندوفایت «پیریفورموسپورا ایندیکا» و همچنین یک باکتری با نام علمی «زودوموناس پوتیدا» مورد استفاده قرار گرفته اند. محققین پس از تکثیر این ریزموجودات زنده، ریشه بذر جوانه زده گندم را ابتدا با محلول هاگ یا اسپور قارچ اندوفایت و سپس چند روز بعد از کاشت، با محلول باکتری مورد نظر آغشته نمودند. 
نتایج آزمایشات نشان می دهد که به کارگیری باکتری زودوموناس در گندم، موجب بهبود قابل توجه وزن خشک شاخ و برگ و ریشه به ویژه در شرایط کمبود عنصر روی می گردد.
همچنین بنا بر نتایج به دست آمده، کاربرد قارچ اندوفایت پیریفورموسپورا در شرایط کمبود روی، وضعیت تغذیه ای و میزان کلروفیل برگ را در گیاه گندم به طور معنی داری افزایش می دهد. افزایش کلروفیل که عامل اصلی در فتوسنتز و ساخت قند در گیاهان است، به نوبه خود می تواند باعث بهبود رشد و نمو و تولید گیاه گردد.
یافته های دیگر این تحقیق بیانگر آن است که هر دو موجود زنده که به عنوان کود زیستی به کمک گیاه گندم آمده اند، باعث تحریک رشد و همچنین افزایش مقاومت گیاه گندم به شرایط کمبود عنصر روی می گردند. طبق توصیه محققین، بهره گیری از این ریزموجودات به عنوان محرک رشد گیاهی و کودهای بیولوژیک موثر برای انواع گیاه زراعی، می تواند دورنمای امیدوارکننده ای از رسیدن به کشاورزی پایدار و همسو با محیط زیست را فراهم نماید.
گزارش علمی پژوهشی مطالعه فوق الذکر در مجله «علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، علوم آب و خاک» سال نوزدهم شماره 71 به چاپ رسیده است.
منبع: جهاندیده مهجن آبادی، و.، سپهری، م.، خوشگفتارمنش، ا.، عشقی زاده، ح. و رحمانی ایرانشاهی، د. 1394. بررسي اثرات تلقيح قارچ اندوفايت Piriformospora indica و باکتري Pseudomonas putida بر رشد و جذب عناصر گندم در شرايط کمبود روي. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، علوم آب و خاک، سال نوزدهم، شماره 71، ص‌ص 203-191
No tags for this post.
