درمان اختلالات روانی از طریق نمایش‌درمانی
مجید امرایی، عضو هیأت مؤسس اتحادیه جهانی دراماتراپی ، در گفتگو با خبرنگار سیناپرس درباره برنامه‌های پیش روی این انجمن گفت: همزمان با هفته جهانی دراماتراپی که ۲۹ مهر تا ۴ آبان برگزارمی شود، از سوی انجمن دراماتراپی ایران برنامه‌هایی تدارک دیده شده که امسال به دلیل شرایط کرونایی، بخشی از برنامه‌ها، به صورت مجازی برگزار می‌شود.
وی در ادامه افزود: در این هفته از ۱۰ دراماتراپیست برتر سال در مقطع تحصیلی کارشناسی ارشد و دکترا قدردانی و همچنین از برترین روانپزشک همکار، ناشر همکار و پایان‌نامه برتر سال تجلیل می شود و اهدای مدال «بوعلی سینا» به دو دراماتراپیست برتر، از دیگر برنامه‌های تدارک دیده شده برای هفته دراماتراپی هستند.
این مدرس دانشگاه در ادامه عنوان کرد: انجمن دراماتراپی، امسال در دو حوزه برنامه‌های ویژه‌ای به مناسبت هفته نمایش درمانی خواهد داشت که بخش عمده تمرکز آن بر برنامه‌های دیجیتالی خواهد بود که در فضای مجازی انجام خواهد شد تا تدابیر بهداشتی مربوط به اپیدمی کرونا رعایت شوند. بخش دیگری هم به صورت کارگاهی برگزار می‌شود. این بخش در پنج استان کشور که نمایندگی انجمن دراماتراپی در آن حضور دارد، یعنی استان‌های خوزستان، گیلان، مازندران، اصفهان و تهران، انجام خواهد شد. همچنین، انجمن دراماتراپی جهانی، امسال دو سمینار بین‌المللی خواهند داشت که چهار نماینده از ایران در آن حضور پیدا می‌کنند؛ دو نماینده از اهواز، یک نماینده از استان آذربایجان غربی و یک نماینده از تهران.
وی همچنین ابراز امیدواری کرد که بعد از اتمام بحران کرونا، تعداد نمایندگی‌های انجمن دراماتراپی، در استان‌های مختلف کشور بیشتر شود و گفت: اگر تا پایان سال وضعیت مناسب‌تری داشته باشیم، نمایندگی انجمن را در سه استان دیگر افتتاح خواهیم کرد و در غیر این صورت ترجیح می‌دهیم که در شرایط بهتری این کار را انجام بدهیم.
امرایی با اشاره به تاثیر دراماتراپی بر درمان بیماری‌های روانی گفت: بیش از ۱۵۰ سال است که دراماتراپی به شیوه مدرن و جدید آن، در دنیا مورد توجه قرار گرفته است و امروز نمایش درمانی در بسیاری از کشورهای جهان، به‌ویژه آن‌هایی که عضو اتحادیه بین‌المللی دراماتراپی هستند و شامل ۶۲ کشور می‌شود، رواج دارد.
عضو هیات موسس انجمن جهانی دراماتراپی درباره نقش ایران در گسترش این شیوه درمانی عنوان کرد: این شیوه درمانی، پیشینه‌ای کهن در فرهنگ‌های مختلف دارد و ایران که موسس اتحادیه جهانی دراماتراپی است، از جمله کشورهایی به حساب می‌آید که چنین شیوه‌ای در فرهنگ آن سابقه‌ای طولانی داشته است.
وی افزود: ابوعلی سینا، پزشک نامدار ایرانی، یکی از پیشگامان نمایش درمانی در جهان بوده است. با مطالعه کتاب‌های این حکیم بزرگوار، این نکته مشخص خواهد شد که او در بخشی از درمان‌هایش، خصوصاً درمان عارضه‌های روحی و روانی، از رویکرد نمایش درمانی استفاده می‌کرده است. به طور مثال «داستان شاهزاده حاکم ری» که به مالیخولیا مبتلا بود، از نکات مشهور در مورد این قضیه به‌حساب می‌آید. ابن‌سینا از شیوه نمایش درمانی برای رفع مشکل این بیمار که حتی دارو هم نمی‌خورد، استفاده کرد.
این منتقد فرهنگی و هنری، ایران را جزو ده کشور شاخص جهان در زمینه دراماتراپی دانست و با اشاره به تلاش‌هایی که برای به‌روز کردن این دانش در کشور صورت می‌گیرد، گفت: از منظر رویکردها و شیوه‌های مواجهه با دانش دراماتراپی، کشورهای مختلفی در جهان هستند که از روش‌های جدید و امکانات مدرن امروز برای آن استفاده می‌کنند. کشورهای آلمان، انگلستان، کانادا و آمریکا از این جمله هستند. ایران هم از سال ۲۰۱۷ و پس از ارتباطی که توسط اتحادیه جهانی دراماتراپی با این کشورها برقرار کرده، تلاش می‌کند تا دانش‌های نوین جهانی را در این زمینه بومی کند.
امرایی در توضیح محدوده‌ای که دراماتراپی در آن برای درمان بیماری‌ها و اختلالات روحی و روانی فعالیت می‌کند، اذعان داشت: نمایش‌درمانی در تعریف کلی خودش، طبق تعریف انجمن دراماتراپی ایران، یک درمان کمکی، غیردارویی، بازی محور و گروهی است که با بهره‌گیری از موقعیت‌های نمایشی، برای کنار آمدن یا کاهش مسائل روحی مراجعه کنندگان، مورد استفاده قرار می‌گیرد. دراماتراپی یک درمان مکمل است نه درمانی که بخواهد جایگزین روانشناسی و روانپزشکی شود و آن‌ها را کنار بزند.
این استاد نمایش‌درمانگر زمان مراجعه بیمار برای فعالیت دراماتراپی را پس از تحت کنترل قرار گرفتن علائم اختلالی او عنوان کرد و ادامه داد: در اختلالاتی مثل اضطراب، ترس از تاریکی، ترس از ارتفاع، بروز مشکل در روابط بین‌فردی و اختلالاتی مثل اوتیسم و DTSD یا همان عوارض پس از سانحه و حتی اختلال اسکیزوفرنی، وقتی علائم اختلالی فرد تحت کنترل قرار می‌گیرد، بیمار برای فعالیت دراماتراپی آماده خواهد شد.
وی افزود: در بسیاری از کشورها بهره‌گیری از درمان‌های کمکی یا همان رویکردهای توانبخشی کمکی، مثل هنردرمانی، سال‌هاست که مورد توجه قرار گرفته و در بین انواع روش‌های هنردرمانی، شیوه دراماتراپی به دلیل بهره‌گیری از عنصر «بازی نمایشی» که مهم‌ترین خواسته درونی بشر است، روش بسیار موثری محسوب می‌شود.
دبیرکل انجمن دراماتراپی ایران در تشریح چگونگی تاثیر گذاری نمایش درمانی بر بیماران روحی، به عارضه‌های نقشی، به عنوان یکی از عوامل اصلی چنین اختلالاتی اشاره کرد و گفت: یکی از بزرگترین تئوریسین‌های حوزه دراماتراپی می‌گوید: «اگر انسان بازی نکند، دچار مساله روحی و روانی خواهد شد؛ کما اینکه تمام روابط اجتماعی و میان‌فردی انسان‌ها تحت عنوان نقش‌های مختلف تعریف می‌شوند و این نقش‌ها بازی‌های ارتباطی هستند.» به عنوان نمونه نقش پدر و فرزندی، نقش کارمندی، نقش همسر خانواده، نقش مشتری بودن و امثال آن‌ها، همگی نقش‌های مختلفی هستند که ما به طور روزانه آن‌ها را بازی می‌کنیم یا با آن‌ها مواجه می‌شویم.
این کارشناس حوزه دراماتراپی ادامه داد: از نظر روانشناختی، عده‌ای از کسانی که دچار اختلالات روانی به حساب می‌آیند، در حقیقت دچار عارضه نقشی شده‌اند. این افراد در دو دسته گنجانده می‌شوند. دسته اول افرادی که تحت درمان دارویی قرار می‌گیرند و تشخیص روانپزشکی در موردشان عمل می‌کند و دسته دوم افرادی که خودشان از مشکلاتی که دارند آگاه هستند. در مورد این افراد تشخیص روانپزشکی کارکرد ندارد، اما برای ارتقاء مهارت‌های اجتماعی در کارگاه‌های دراماتراپی حضور پیدا می‌کنند.
امرایی در ادامه بیان کرد: دراماتراپی، هم در افزایش مهارت‌های ارتباطی همچون مهارت نه گفتن، مهارت گفتگو کردن و امثال آن کاربرد دارد و هم در حوزه کاهش اختلالات روحی و روانی با دو هدف رفع مسئله یا کنار آمدن با مساله می‌توان از آن استفاده کرد. عموم اختلالات روحی_روانی، چه آن‌ها که تحت درمان دارویی هستند و چه افرادی که دارو مصرف نمی‌کنند، می‌توانند تحت درمان دراماتیک قرار بگیرند و از آن بهره ببرند.
ضو هیأت مؤسس اتحادیه جهانی دراماتراپی در پایان نمایش درمانی را دارای دو تئوری مهم و پایه‌ای برشمرد و بیان داشت: تئوری نخست، تئوری «نقش‌گذاری روانی» است که در واقع، فرد خودش مسائل اجتماعی که با آن‌ها دچار تعارض است را در قالب بازی نمایشی به جهت رفع مسئله و به کمک نمایش درمانگر و تیم درمان، بازآفرینی می‌کند. تئوری دوم «تاثیر متقابل» است که فرد مبتلا، مسائل خودش را در قالب بازی نمایشی دیگران می‌بیند که هر کدام از آن‌ها گزینه‌های پیشنهادی برای فرد دچار مساله هستند تا بتواند مشکل خود را رفع کند یا آن را کاهش بدهد.
گفتگو:یگانه عرب
No tags for this post.
