شاید نسخه‌‌هایی از ما در جهان‌های بی‌شماری وجود داشته باشد

اگر ما به شما بگوییم روزی که می‌خواستید سر جلسه مهم‌ترین امتحان درسیتان شرکت کنید، خودرویی با سرعت 180 کیلومتر بر ساعت نزدیک شما بوده و چند ثانیه قبل با یک کامیون حمل زباله برخورد کرده و اصلا به خیابانی که شما در حال عبور بودید نرسیده است و در نهایت شما توانستید در زمان تعیین شده به مکان مورد نظر برسید؛ حتما با خود می‌گویید فرد خوش شانسی هستید.

اما اگر دوباره بگوییم که خیلی هم خوشحال نشوید چراکه همان خودرو با شما تصادف کرد و شما هیچگاه بر سر جلسه امتحان نرسیدید و دچار نقص عضو شدید؛ بدون شک به بی اعتبار بودن این حادثه بد تاکید می‌کنید.

خوب است بدانید دانشمندانی که در حال بررسی حالات فیزیک کوانتومی هستند در واکنش به این داستان می‌گویند، درست است احتمال دو حالت فوق وجود دارد.

آن‌ها معتقدند شاید نسخه‌‌هایی از ما در جهان‌های بی‌شماری وجود داشته باشد و شاید اتفاقی که در این جهان نیفتاده است در جهان موازی مشابه افتاده باشد. صحبت بر سر قطعیت یا عدم قطعیت جهان‌های موازی است اما هنوز هیچ چیز معلوم نیست.

داستان از چه قرار است؟

علی هادیان ، محقق و مترجم کتاب‌های علمی در گفت‌وگو با سیناپرس معتقد است؛ «اگر بخواهیم با نگرشی واقع‌بینانه به جهان‌های موازی بنگریم از همین اطلاعاتی که امروز اغلب ما می‌دانیم نمی‌توانیم فراتر برویم؛ اما یک پرسش در اینجا مطرح می‌شود، اینکه اگر تئوری جهان‌های موازی ایده‌پردازی است چرا تاکنون حرف و حدیث‌های زیادی از آن شده است؟ در این بخش موضوعی ذهن دانشمندان و توجه مردم ر ا به خود جلب کرده است، اینکه این نظریه از ریاضیات سر در می‌آورد.

گفتنی است تئوری جهان‌های موازی برای ریاضیدانان منطقی به نظر می‌رسد اما فیزیک‌دانان ایده‌ای برای توضیح آن ندارند در واقع ریاضیات قبولش دارد اما فیزیک سکوت کرده است.

همه چیز در دنیای ریاضی اتفاق افتاد

هادیان می‌گوید؛ «این امر ما را مشتاق می‌کند که حداقل از نظر تئوری بخواهیم احتمال وجود آن را در نظر بگیریم. در حقیقت با ارائه نظریه کوانتومی یک سری ابهامات در اندازه‌گیری ذرات زیراتمی برای دانشمندان به وجود آمد. مشکل اصلی دانشمندان این بود که نمی‌دانستند علت واکنش ذرات زیراتمی چیست. در پیچیدگی‌های این نظریه دانشمندان با پدیده‌های عجیبی در سطح زیراتمی مواجه شدند و چون یکی از پیچیده‌ترین مسائل عدم مطابقیت فیزیک این ذرات با ذرات بزرگ بود و از طرفی هم نمی‌توانستند اندازه‌گیری یا مشاهده کنند، بنابراین همه چیز در کاغد و در دنیای ریاضیات اتفاق افتاد.»

به گفته هادیان، در این میان دانشمندان به یکتایی جهان شک کردند و در دهه 1950 فیزیکدانی به نام اورس معادلات مکانیک کوانتومی را طوری تحلیل کرد که  هر کدام از حالت‌های کوانتومی که در آزمایشگاه کوانتومی ممکن است رخ دهد، در واقع رخ می‌دهد اما در جهان دیگر.

هادیان می‌گوید، معادله موج که مبنای یکی از نظریه‌های جهان‌های موازی است، پذیرش آن نقش مهمی در تایید جهان‌های موازی دارد. دانشمندان معتقدند، در صورت امکان اگر یک الکترون در عبور از دو شکاف اندازه‌گیری شود، معادله موج خود به خودی فرو می‌پاشد. در توضیح بیشتر باید گفت، اگر یک الکترون به دو شکاف فرستاده ‌شود در صورتی که فرض را بر این بگیریم که معادله موج فرو نپاشد الکترون از هر دو شکاف عبور کرده است و اگر فرض بر فروپاشیدن این معادله باشد، یعنی الکترون تنها از یک شکاف عبور کرده است، آنگاه جهانی می‌شود که ما می‌بینیم. در حالیکه در صورت پذیرفتن عدم فروپاشیدن معادله موج الکترون از هر دو شکاف به صورت همزمان می‌تواند عبور کند و این عقل سلیم را به چالش می‌کشد.

هادیان در ادامه می‌گوید؛ در دهه 1950 اورس معتقد بود که معادله موج فرونمی‌پاشد. وی به سادگی نشان داد که  یک قسمت از معادله موج جهانی را توصیف می‌کند که الکترون از شکاف سمت چپ رد شده و قسمت دیگر معادله موج جهان مشابه دیگر ار توصیف می‌کند که الکترون در آن از شکاف سمت راست رد شده است.

اگر بخواهیم به ریاضیات نظریه کوانتوم وفادار بمانیم چاره‌ای نداریم جز اینکه بپذیریم همان لحظه که الکترون از شکاف سمت چپ رد شده است درست در همان موقع از شکاف سمت راست هم عبور کرده است.

در این حالت افرادی که در جهان سمت چپ هستند تصور می‌کنند الکترون تنها از شکاف سمت چپ رد شده است و در شکاف سمت راست هم همین امر وجود دارد. حال اینکه این دو جهان چگونه به وجود آمده است فیزیکدانان حساسیت زیادی ندارند مسئله از نظر ریاضی حل شده است اما فیزیک هنوز جوابی برای آن پیدا نکرده است.»

به این ترتیب بنا بر اعتقاد دانشمندان در هر اندازه‌گیری کوانتومی مانند عبور الکترون‌ها از شکاف‌ها، جهان‌های موازی وجود دارد.

هادیان معتقد است؛ ممکن است در آینده‌ای نزدیک یا دور فیزیک پیشرفت زیادی کند و ایده جهان‌های موازی به حقیقت بپیوندد. همانند نظریه‌هایی که تاکنون از صد سال گذشته تغییرات زیادی کرده‌اند. یا شاید هم شواهدی پیدا کنیم که این ایده را برای همیشه کنار بگذاریم. تنها گزاره‌ای که می‌توان در شرایط فعلی علم گفت این است که ایده جهان‌های موازی سرگرمی ریاضیدانان است.

گفتگو:مهتاب دمیرچی

 

 

No tags for this post.