عکس دندانپزشکی، خطری بالقوه برای سلامت
استفاده از تصاویر رادیوگرافی در دندانپزشکی به‌منظور تشخیص پوسیدگی و دیگر بیماری‌های دهان و دندان همواره اجتناب‌ناپذیر بوده است. تقریباً نیمی از پوسیدگی‌های دندان تنها از طریق رادیوگرافی تشخیص داده می‌شوند.
بااین‌وجود و با در نظر گرفتن فواید این روش برای تشخیص بیماری، معاینات رادیوگرافی به دلیل استفاده از اشعه یونیزه خطرهای غیر قابل انکاری برای بیمار دارند و استفاده نا به جا و نامناسب از آن‌ها احتمال این خطرات را افزایش می‌دهد.
لازم است ضمن آگاه‌سازی دندان‌پزشکان، رادیولوژیست‌ها و همچنین مردم، استفاده از گردن بندهای سربی مناسب با ضخامت 20 میلی‌متر هنگام رادیوگرافی، اجباری گردد. ضمن این‌که به استناد استانداردهای پایه حفاظت در برابر اشعه، انجام آزمایش‌های رادیولوژی به‌منظور مقاصد بیمه‌ای بدون توجه به نشانه‌های بالینی قابل توجیه نیست و لذا رادیوگرافی مجدد از دندان‌ها پس از اقدامات ترمیمی و نظایر آن ممنوع است.
آن‌گونه که متخصصان می‌گویند، ازآنجاکه حساسیت در برابر اشعه در کودکان بیشتر از بزرگ‌سالان است، آن دسته از روش‌های تصویربرداری که از پرتوهای یون‌ساز استفاده نمی‌کنند می‌بایست همواره به‌عنوان یک روش جایگزین قرار گیرند. همچنین تجهیزات حفاظتی باید به‌گونه‌ای قرار داده شوند که از بافت‌های حساس به‌طور مؤثر حفاظت کنند، ضمن این‌که می‌بایست تاحد امکان از تکرار غیر ضروری گرافی‌ها اجتناب ورزید. چراکه تنها عامل خطرناک محیطی برای سرطان تیروئید و تومورهای مغزی، قرار گرفتن در معرض دوز متوسط تا زیاد پرتوهای یونیزه کننده است.
این موضوع مهم، دستمایه مطالعه‌ای قرار گرفته است که توسط محققانی از دانشگاه علوم پزشکی اصفهان به انجام رسیده است. در این مطالعه مضرات استفاده از رادیوگرافی در رفع مشکلات دندان‌ها مورد ارزیابی واقع شده‌اند.
بر اساس یافته‌های این مطالعه که در قالب نامه‌ای به سردبیر نشریه «دندانپزشکی کودکان ایران» منتشر شده است، غده تیروئید در برابر تشعشعات رادیوگرافی بسیار مستعد ابتلا به سرطان است و پرتوهای یونیزان با دوز بالا، به‌عنوان اصلی‌ترین عامل ایجاد این نوع سرطان گزارش شده‌اند. همچنین، قرار گرفتن در معرض این تشعشعات می‌تواند موجب سرطان غدد بزاقی گردد.
به گفته فرخ لقا محمدی، محقق دانشکده مدیریت و اطلاع‌رسانی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان و همکارش در این تحقیق، «اگرچه سهم کلی سرطان تیروئید در برابر انواع دیگر سرطان‌ها نسبتاً اندک است، اما میزان بروز آن طی سه دهه گذشته در سراسر جهان افزایش یافته است. بررسی‌ها نشان می‌دهند استفاده از صفحه‌های مناسب که برای کم کردن اثر این تشعشعات حین عکس‌برداری طراحی شده‌اند، می‌تواند تا حدود 40 درصد، تأثیر مخرب مطروحه را کم کرده و در کاهش احتمال ابتلای بیمار به سرطان تیروئید، به مقدار قابل‌توجهی مؤثر واقع شود».
این محققان می‌گویند: ولی طبق مطالعه میدانی انجام گرفته و مصاحبه با کارکنان برخی از بزرگ‌ترین مراکز دندانپزشکی ازجمله دانشکده دندانپزشکی علوم پزشکی اصفهان، استفاده از این صفحات محافظ آن‌چنان مورد توجه قرار نمی‌گیرد. تکنسین‌های رادیوگرافی در مصاحبه خود عنوان نموده‌اند که درصورت درخواست بیمار، از این محافظ‌ها استفاده می‌شود و به‌صورت پیش‌فرض استفاده از گردن بندها انجام نمی‌گردد!.
با توجه به این یافته‌ها، محمدی و همکارش توصیه کرده‌اند: لازم است ضمن آگاه‌سازی دندان‌پزشکان، رادیولوژیست‌ها و همچنین مردم، استفاده از گردن بندهای سربی مناسب با ضخامت 20 میلی‌متر هنگام رادیوگرافی، اجباری گردد. ضمن این‌که به استناد استانداردهای پایه حفاظت در برابر اشعه، انجام آزمایش‌های رادیولوژی به‌منظور مقاصد بیمه‌ای بدون توجه به نشانه‌های بالینی قابل توجیه نیست و لذا رادیوگرافی مجدد از دندان‌ها پس از اقدامات ترمیمی و نظایر آن ممنوع است.
این یافته‌ها، درصورتی‌که به‌درستی توسط مسوولان امر مورد توجه قرار گیرند، می‌توانند با بهتر شدن وضعیت ایمنی هنگام انجام رادیوگرافی دندان‌ها، سهم عمده‌ای در سالم ماندن مردم به‌ویژه کودکان داشته باشند.
ضمن آن‌که شاید بدین طریق، الزام و اجبار انواع بیمه‌های درمانی به انجام رادیوگرافی مجدد پس از اقدامات درمانی، از روی گرده مصرف‌کنندگان این بیمه‌ها برداشته شود.
گزارش: محمدرضا دلفیه
No tags for this post.
ممنون از اگاهی لازم و خوبتان