شبکه شتاب نگاری زلزله بیش از ۱۰۰۰۰ داده شتاب از زمین لرزه های ایران ثبت کرده است

سیناپرس: مهندس اسماعیل فرزانگان در گفت و گو با خبرنگار سیناپرس، گفت: در بحث اندازه گیری زمین لرزه ها، افکار عمومی و رسانه ها، بیشتر با شبکه های لرزه نگاری آشنا هستند. در کشور ما موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران که رویداد زمین لرزه ها را اعلام عمومی می کند متولی شبکه ای است به نام شبکه لرزه نگاری کشوری که این شبکه، زمین لرزه ها را در جای جای ایران و حتی کشورهای همسایه ثبت می کند و بزرگای زمین لرزه و سایر مشخصات آن را اعلام می کند.

 

فرزانگان افزود: به موازات شبکه لرزه نگاری در دنیا، شبکه های شتاب نگاری هم وجود دارند که آنها هم زمین لرزه ها را ثبت می کنند اما چیزی که آنها ثبت می کنند شتاب حرکت زمین حین رویداد زمین لرزه است. هنگامی که زمین لرزه اتفاق می افتد و زمین حرکت می کند، این حرکت مانند هر حرکت فیزیکی دیگر، دارای ویژگی هایی مثل جا به جایی، سرعت و شتاب است. آنچه که به ساختمان در هنگام وقوع زلزله وارد می شود، نیرویی است که به پارامترهایی چون جرم ساختمان و شتاب زلزله بستگی مستقیم دارد. یعنی هرچه شتاب زمین لرزه و جرم ساختمان بیشتر باشد، نیرویی که به ساختمان وارد می شود بیشتر است. این شتاب توسط دستگاه هایی ثبت می شود که به آن دستگاه شتاب نگار زلزله می گویند. در واقع این دستگاه، وسیله ای است که مستقیما شتاب حرکت زمین حین رویداد زلزله را ثبت می کند و این داده ها، اساس و پایه علمی به نام مهندسی زلزله هستند که اثرات زمین لرزه بر روی ساختمان ها را مطالعه می کند.

 

رییس شبکه ملی شتاب نگاری زلزله ایران، خاطرنشان کرد: امروزه در دنیا، این شبکه های شتاب نگاری در کشورهای زلزله خیز و پیشرفته راه اندازی شده اند و داده های آنها مستقیما در طراحی سازه های مقاوم در برابر زلزله، تدوین آیین نامه های مربوط مثل آیین نامه 2800 کشور ما و سایر پروژه های مختلفی که نیاز به طراحی خاص دارد، مورد استفاده قرر می گیرند. به طور مثال شما می خواهید یک سد در منطقه ای احداث کنید. یکی از داده هایی که مهندس سازنده سد برای طراحی سد نیاز دارد، داده های شتاب از زمین لرزه های روی داده در آن ناحیه اند که اگر این داده ها وجود داشته باشد، از آنها استفاده می کنند و اگر وجود نداشته باشد، دستگاه های شتاب نگار نصب می کنند تا این داده ها ثبت شود و در طول عمر مفید یک سد باید دستگاه شتاب نگار در آن سد وجود داشته باشد تا چنانچه زمین لرزه ای اتفاق افتاد پاسخ سد به آن زمین لرزه را ثبت کند.

وی یادآور شد: در کشور ما ایران از سال 1353 شبکه شتاب نگاری با هدف ثبت حرکات قوی زمین ناشی از رویداد زمین لرزه ها تاسیس شد. تا قبل از آن برای احداث سازه های مهم در کشور، از داده هایی استفاده می شد که در کشورهای دیگر نظیر آمریکا و ژاپن توسط دستگاه های شتاب نگار ثبت شده بود. ولی با آمدن این دستگاه ها به ایران و گسترش آن، دیگر نیاز ما حداقل در بحث زمین لرزه های ایران برطرف شد.

فرزانگان در ادامه گفت: این شبکه در حال حاضر بیش از 1100 دستگاه شتاب نگار در سراسر کشور حتی مناطق دورافتاده دارد و مجموع این دستگاه ها تاکنون بیش از 10000 داده شتاب از زمین لرزه های روی داده در ایران ثبت کرده اند. و این داده ها، هم در تدوین آیین نامه های ضد زلزله، هم در طراحی سازه های مهم و اساسی و هم برای تربیت دانشجویان در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا در رشته های مرتبط با زلزله به کار می رود. از سال گذشته تاکنون مستقیما به 27 دانشجوی مقاطع ارشد و دکترا این داده ها را دادیم تا در تزشان از آنها استفاده کنند.

وی افزود: هفته آینده چهلمین سالگرد تاسیس شبکه ملی شتاب نگاری زلزله را با یادی از سی و ششمین سالروز زمین لرزه 1357 طبس گرامی می داریم که این زمین لرزه در تاریخ زمین لرزه های ایران جزو بزرگترین زلزله های رخ داده است و از طرف دیگر در این زلزله، ما رکوردی را در ایستگاه شتاب نگاری طبس ثبت کردیم که یکی از رکوردهای شاخص دنیا محسوب می شود و نه تنها پژوهشگران ما که پژوهشگران سایر کشورها در منابع خود از رکورد زمین لرزه طبس به عنوان یکی از شاخص ترین رکوردهای ثبت شده در دنیا نام می برند. در کنار این 2 رویداد از «مهندس علی اکبر معین فر» که موسس شبکه شتاب نگاری ایران است، تجلیل خواهیم کرد.       

No tags for this post.