در حوزه اثرگذاری دانشگاه‌ها در فضای اجتماعی خلاء داریم
این همایش با حضور دکتر وحید احمدی،مشاور وزیر علوم و رئیس مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور-دکتر نصرت اله ضرغام ،رئیس صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران،دکتر امیر ناظمی،معاون وزیر و رئیس سازمان فناوری اطلاعات ایران-غلامرضا غفاری ،معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم ،تحقیقات وفناوری آغاز به کار کرد.
دکتر وحید احمدی امروز در همایش ملی تعامل نظام دانشگاهی بر فضای اجتماعی با بیان اینکه بحث تعامل میان دانشگاه و فضای اجتماعی نه یک حرف جدید و نه یک گفته قدیمی است، افزود: حرف جدیدی نیست، به دلیل آنکه از گذشته عالمان به دنبال اثرگذاری در جامعه بودند، از این رو جامعه آنها را پیشگامان تحول می‌دانستند و حرف قدیمی نیز نیست، چون نگاه تحولی که امروزه نسبت به جامعه بر جامعه نخبگانی وجود دارد به عنوان جزئی اثرگذار در جامعه مطرح می‌شوند.
وی گفت: در حوزه اثرگذاری دانشگاه‌ها در فضای اجتماعی دچار خلاهای جدی هستیم.
رئیس مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور خاطرنشان کرد: بررسی‌ها نشان می‌دهد که علاوه بر آنکه فهم و زبان مشترک میان دانشگاه‌ها و فضای اجتماعی ایجاد نشده است، باید تاکید شود که ایجاد تعامل میان این دو نهاد دستوری و ارشادی نیست.
وی با بیان اینکه جامعه نمی‌تواند بپذیرد که دانشگاه‌ها به صورت مستقل عمل کنند، خاطر نشان کرد: دنیای جدید امروزه روی دانشگاه‌ها سرمایه‌گذاری‌های کلانی را داشته‌اند، به گونه‌ای که شاهد ظهور نسل‌های جدید دانشگاه‌ها در کشورها هستیم.
احمدی با بیان اینکه با چنین نیتی اقدام به برگزاری این همایش کردیم، اضافه کرد: با طرح مسائل در این همایش در صدد هستیم تا سطح اندیشه‌ها را در این حوزه ارتقا دهیم و راهکارهایی در خصوص ایجاد تعامل میان دانشگاه‌ها بر فضای اجتماعی ارائه دهیم.
رئیس مرکز تحقیقات سیاست علمی با بیان اینکه در دنیا ظهور دانشگاه‌های نسل‌های جدید به‌ویژه دانشگاه‌هایی با اثرگذاری‌های اجتماعی مطرح است، ادامه داد: دانشگاه به عنوان یک جامعه نخبگانی و مجموعه‌ای که طلایه‌دار علم، فرهنگ و نوآوری است، می‌تواند از طرق مختلف در جامعه مؤثر باشد که ارتباط با فضای اجتماعی یکی از این مسیرها است.
به گفته وی فضای اجتماعی بر فضای مجازی مجموعه‌ای از روش‌ها و تکنیک‌ها را در اختیار دانشگاه‌ها قرار می‌دهد تا بتواند با فضای جامعه تعامل داشته باشد. ضمن آنکه موزه‌های علم و فناوری، نمایشگاه‌های علمی، پارکهای علم و فناوری در فضای مجازی می‌توانند دامنه ارتباطات دانشگاه‌ها با فضای اجتماعی را گسترده‌تر کنند.
احمدی با بیان اینکه با چنین ابزارهایی دانشگاه‌ها می‌توانند دستاوردهای خود را به جامعه عرضه کنند، تاکید کرد: بر این اساس ما نباید انتظار داشته باشیم که همه اندیشمندان به ابزارهای تعامل با جامعه مسلط باشند. چرا که یک دانشمند لزوماً قادر به ارتباط با جامعه نیست، ولی باید بررسی شود که الگوهای کارآمد در این زمینه در اختیار دانشگاه‌ها قرار گیرد.
مشاور وزیر علوم با بیان اینکه در کشور ظرفیت‌های علمی بالایی وجود دارد، یادآور شد: کشور توانسته است در تولید مقالات رتبه اول را کسب کند، ولی در آنجایی که باید شاهد اثرگذاری دانشگاه‌ها و حضور دستاوردهای آنها در کشور باشیم، دچار خلاءهای جدی هستیم و تاکنون استادان و دانشمندان نتوانسته‌اند جای خود را در جامعه بیابند.
وی به مسائل موجود در کشورهای مرزی در شمال و جنوب و شرق و غرب اشاره کرد و ادامه داد: در این میان این سوال مطرح می‌شود که آیا در صورت حذف دانشگاه‌های این شهرها مردم آن منطقه جای خالی آنها را احساس خواهند کرد. این یک سوال اساسی است. ولی اعتقاد نداریم که همه دلایل عدم اثرگذاری دانشگاه‌ها در فضای اجتماعی به دانشگاه‌ها مرتبط است، بلکه نیاز است که یک رویکرد سیستماتیک در این زمینه ایجاد شود.
احمدی با بیان اینکه نظام حاکم بر دانشگاه‌ها باید به گونه‌ای باشد که استادان نقش خود را در منطقه و کشور بیابند، اظهار کرد: در دنیا الگوهای موفقی به ویژه در کشورهای اروپایی وجود دارد که بر اساس آن با ایجاد شبکه ارتباطات اجتماعی، دانشگاه‌ها با لایه‌های مختلف جامعه در ارتباط هستند. چرا که این دانشگاه‌ها دریافته‌اند که وظایف اصلی آنها تنها تربیت دانشجو و گرفتن پروژه‌های تحقیقاتی نیست و چنین رویکردی موفقیت، پایداری، توسعه و ارتقا ی سطح فرهنگی و اجتماعی و مدیریتی را به دنبال دارد.
وی با اشاره به نقش رسانه‌ها در ایجاد تعاملات میان دانشگاه‌ها و فضای اجتماعی، تاکید کرد: ایجاد نظام ارتباطی میان این دو نهاد یک نظام دستوری، ارشادی و ضربتی نمی‌تواند باشد، بلکه یک نظام تحولی نیاز به گفتمان دارد.
احمدی با بیان اینکه زبان مشترک و سهم مشترک میان جامعه و دانشگاه‌ها ایجاد نشده است، ادامه داد: ما نیازمند حضور فعال و مشارکت همه آحاد جامعه در مسائل علمی و فناوری هستیم و اگر بخواهیم چنین تعاملی صورت بگیرد، باید ارتباطات در نظام درستی شکل بگیرد.
دانشگاه‌ها حتی در زمان رکود، توسعه و پایداری را برای جامعه به ارمغان آورند
رئیس صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران با تاکید بر این که انتظار بر این است که دانشگاه‌ها حتی در زمان رکود توسعه و پایداری را برای جامعه به ارمغان آورند، گفت: این امر نیازمند یکپارچه‌سازی در حوزه‌های تحقیقاتی در بخش‌های دولتی است.
دکتر نصرت‌الله ضرغام خاطرنشان کرد : در دهه‌های اخیر اثربخشی علم و فناوری به شدت در دنیا مطرح شده است و انتظاری که در دنیای علم و فناوری وجود دارد، این است که مراکز دانشگاهی حتی در شرایط رکود بتوانند استانداردهای زندگی و پایداری کشور را تأمین کنند.
وی با بیان اینکه تحقق چنین امری نشان‌دهنده آن است که نظام دانشگاهی به وظایف خود عمل می‌کنند، ادامه داد: از سوی دیگر زمانی که منابع مالی به دانشگاه‌ها اختصاص داده می‌شود، جامعه انتظار دارد که خروجی این سرمایه‌گذاری را مشاهده کند.
وی با اشاره به تجربیات جهانی در زمینه اثرگذاری دانشگاه‌ها در جامعه، خاطرنشان کرد: به عنوان مثال در سال ۱۹۴۵ آمریکا با انجام مطالعاتی در این زمینه "بنیاد علم" را تشکیل داد و با سیاست‌گذاری‌های انجام شده امروزه به ابرقدرتی در حوزه علم و فناوری تبدیل شده است.
ضرغام با تاکید بر اینکه تعامل میان دانشگاه‌ها و فضای جامعه نیازمند یکپارچگی میان همه دست‌اندرکاران است، خاطر نشان کرد: تجربیات جهانی اثبات کرده که علم و فناوری محرک اصلی رشد اقتصادی و توسعه جوامع بشری است، ولی مشروط بر آنکه یکپارچگی‌های لازم در تحقیقات بنیادی و کاربردی، یکپارچگی در تحقیقات عمومی و دولتی و تبعیت از معیارهای جهانی صورت گیرد.
رئیس صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران تاکید کرد: بررسی‌ها نشان می‌دهد که به ازای هر یک درصدی که در حوزه تحقیقات، سرمایه‌گذاری می‌شود، ۶۱ درصد رشد اقتصادی رخ می‌دهد؛ ولی این گفته به معنای آن نیست که هر کشوری که در این زمینه سرمایه‌گذاری کند، به رشد اقتصادی دست می‌یابد.
وی تاکید کرد: تحقق چنین امری نیاز به تعامل میان بخش‌های دولتی و خصوصی دارد. ضمن آنکه بخش خصوصی بتواند بیشترین سرمایه‌گذاری‌ها را در امر تحقیقات و توسعه داشته باشد.
ضرغام با اشاره به ظرفیت‌های علمی و تحقیقاتی کشور، یادآور شد: این ظرفیت‌ها نیازمند آن است که تقاضاهایی از سمت جامعه به آنها ارائه شود. وجود تقاضا موجب می‌شود تا دیوارهای ذهنی و فیزیکی دانشگاه شکسته شود. نمونه آن اتفاقی بود که در زمان جنگ رخ داد و دانشگاه‌ها به خدمت امنیت کشور درآمدند.
وی با طرح این سوال که آیا صنعتی که متکی بر ابزار غیر ماهر است، می‌تواند در رشد اقتصادی مؤثر باشد، خاطر نشان کرد: کشورها امروزه در تلاش هستند تا به سمت فناوری‌های نوین حرکت کنند، چرا که این فناوری‌ها هستند که موجب رشد اقتصادی می‌شوند و این امر در گرو تعامل میان دانشگاه‌ها و صنعت است.
ضرغام با اشاره به سرمایه‌گذاری‌های چین در حوزه تحقیق و توسعه، یادآور شد: در سال ۲۰۱۳ این کشور معادل جمع سرمایه‌گذاری‌های اتحادیه اروپا در حوزه تحقیق و توسعه سرمایه‌گذاری کرده است، چرا که به این باور رسیده‌اند که پشتیبانی از علم منجر به ابرقدرتی آنها خواهد شد.
وی با اشاره به ظهور نسل چهارم دانشگاه‌ها گفت: بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده مشاهده می‌کنیم که پذیرش دانشجویان نخبه ایرانی در آمریکا نسبت به سال‌های قبل کاهش نیافته است که این امر نشان‌دهنده تبعیت از سیاست‌های مربوط به فناوری می‌شود.
رئیس صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران با اشاره به اقدامات این صندوق برای توسعه تحقیقات از ایجاد کارگروهی با نام "کودک و آینده" خبر داد و افزود: این کارگروه در تلاش است تا در کودکان فکر تحلیل‌گر، تفکر نقادانه و روشن‌اندیش ایجاد کند.
وی ایجاد کارگروه "فیزیک و ریاضی" را از دیگر اقدامات این صندوق نام برد و افزود: این کارگروه با همکاری انجمن ریاضی فعالیت خود را آغاز کرده است.
کارکردهای دانشگاه‌ها به دیوارهای دانشگاه و مرزهای معمول آموزش و پژوهش محدود نمی‌شود
دبیر اجرایی همایش ملی "نظام تعامل دانشگاهی و فضای اجتماعی" گفت: مشارکت دانشگاه‌ها در ترویج فضیلت‌های شهروندی، صلح، رفاه و توسعه در پرتو آزاداندیشی و نقادی و نظارت عمومی از جمله ارزش‌هایی است که در راستای مسؤولیت اجتماعی دانشگاه به رشد و تعالی معنوی و مادی جامعه منجر می‌شود.
دکتر اکرم قدیمی با بیان اینکه در جوامع پیشرفته کارکردهای دانشگاه‌ها به دیوارهای دانشگاه و مرزهای معمول آموزش و پژوهش محدود نمی‌شود، افزود: در تفسیر نوین فلسفه اجتماعی دانشگاه‌ها صرفاً به وظایف متعارف علمی و تربیتی بسنده نمی‌شود، بلکه دانشگاه‌ها موظف هستند در راستای رسالت اجتماعی خود به طیف وسیعی از فعالیت‌های ناظر بر نیازها و مصالح عمومی جامعه بپردازند.
وی دانشگاه‌ها را به عنوان یکی از مهمترین نهادهای یک کشور دانست که علاوه بر وظیفه تعلیم و تربیت در حوزه‌های مختلفی چون قانونی، زیست‌محیطی، اخلاقی و نوع دوستی مسؤولیت‌هایی را بر عهده دارند.
قدیمی انطباق آموزش‌های دانشگاهی با منافع و انتظارات جامعه را از دیگر مسؤولیت‌های اجتماعی دانشگاه‌ها دانست و ادامه داد: مشارکت دانشگاه‌ها در ترویج فضیلت‌های شهروندی، صلح، رفاه و توسعه در پرتو آزاداندیشی و نقادی و نظارت عمومی از جمله ارزش‌هایی است که در راستای مسؤولیت اجتماعی دانشگاه به رشد و تعالی معنوی و مادی جامعه منجر می‌شود.
دبیر علمی همایش، تغییر اندیشه‌های تخصصی را یکی از مهمترین تحولات جهان آینده ذکر کرد و یادآور شد: امروزه دانشگاه‌ها به میدان جدیدی برای تبادل اندیشه‌ها و ایده‌های نوآورانه تبدیل شده و در دستیابی به توسعه پایدار نقش مهمی دارند و جمهوری اسلامی ایران نیز همگام با این رویکرد و با محوریت دانایی باید در رأس امور به این موضوع در سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌های کلان ملی توجه کند.
وی تاکید: کشور امروز به ساختارهایی نیاز دارد که دولت، نخبگان و جامعه را به هم متصل کند و پذیرش مسؤولیت اجتماعی دانشگاه‌ها اولین گام در این مسیر است.
قدیمی با اشاره به برگزاری این همایش ملی خاطر نشان کرد: مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور با ایجاد دبیرخانه دائمی تعامل نظام دانشگاهی و فضای اجتماعی امیدوار است با برگزاری سالانه این همایش، این امر به فرجامی نیک برسد.
دانشگاه ها دیگر برخلاف گذشته از بافت های اجتماعی جدا نیستند
دکتر امیر ناظمی، معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و رئیس سازمان فناوری اطلاعات نیز در این همایش اظهار کرد: نهاد دانشگاه از گذشته تاکنون تغییرات بسیاری را پشت سر گذاشته است. رشته های دانشگاهی دگرگون و به سمت چند رشته ای شدن حرکت کرده است.
وی افزود: در گذشته تمرکز دانشگاه ها بر تئوری های جدید بود، اما امروزه این نهاد به سمت کاربردی سازی و تجاری سازی پیش می رود.
ناظمی ادامه داد: در گذشته مسئولیت دانشگاه ها تنها در قبال علم و دانش بود، اما در حال حاضر این مراکز علمی در قبال کل جامعه وظیفه دارند و تحقیقات دانشگاهی در خصوص دانش جهان شمول صحبت می کند. به عقیده وی بر همین اساس دانشگاه ها دیگر برخلاف گذشته از بافت های اجتماعی جدا نیستند.
ناظمی تصریح کرد: برخورد و مواجهه ایرانیان با این نهاد علمی از ابتدا به جهت توسعه علم نبود و در نتیجه در راستای خدمت گذاری علم نیز قرار نگرفت.
وی تاکید کرد: این نگاه باید تغییر کند و دانشگاه در جهت خدمت به علم و دانش و در نهایت جامعه قرار گیرد.
نشست اول:
همچنین ، دراین همایش نشستی با موضوع بررسی و تحلیل پیوند نظام دانشگاهی و فضای مجازی با مدیریت دکتر سیعد سمنانیان و دکتر محمد جواد رسایی برگزار شد که دکتر مسعود فراستخواه به موضوع کوشش در جهت الگوی مفهومی و عملیاتی دانشگاه اجتماعی درایران پرداخت.از سوی دیگر دکتر علی پایا موضوع نظام دانشگاهی ،چالش های بومی وجهانی و تعامل با فضای اجتماعی-دکتر علامرضا ذاکر صالحی،موضوع سنخ شناسی الگوهای تعامل بین نهادهای علمی و جامعه ،دکتر سحرکوثری موضوع چشم انداز فضای اجتماعی دانشگاه و عوامل تاثیرگذار برآن و دکتر محمد حسن زاده موضوع پارکهای علم و فناوری ؛حلقه اتصال عموم مردم به منظومه پیچیده علم و فناوری را بررسی کردند.
نشست دوم:
در ادامه این همایش نشست دیگری با عنوان شاخص های ارزیابی پیوند میان نظام دانشگاهی و فضای اجتماعی بامدیریت دکتر نسرین نورشاهی و دکتر حسین ابراهیم آبادی برگزار شد که دکتر هادی خانیکی به بررسی موضوع فرهنگ گفت و گو و نقش آن در ارتقای سرمایه اجتماعی دانشگاه پرداخت .همچنین دکتر آرش موسوی موضوع تعاملات نظام دانشگاهی با دنیای بیرون ؛مسائل و راه حل ها-دکتر موسی اکرمی موضوع پیش نیازهای تعامل نظام دانشگاهی و فضای اجتماعی -دکتر غریب فاضل نیا موضوع تجربه دانشگاه زابل در راستای تعامل دانشگاهی و فضای اجتماعی -دکتر نعمت الله فاضلی موضوع کالایی شدن دانش و چالش آن برای جامعه را بررسی کردند.
No tags for this post.
