نقش صنایع دستی در اقتصاد هنر/۳
فیلترینگ و نوسان قیمتها، بلای جان هنرمندان شده است
یک هنرمند فعال در زمینه سراجی سنتی (چرمدوزی) میگوید: زمانی میتوانیم از اقتصاد صنایع دستی بگوییم که هنرمندان، بیمه داشته باشند. حداقلهای زندگی برایشان فراهم شده باشد. دولت هم، تدبیری برای فیلترینگ و نوسان قیمتها و برگزاری نمایشگاههای مختلف در سراسر کشور بیندیشد.
زهره نیلی: حال صنایع دستی خوب نیست. مردم، آنقدر گرفتار معیشت و سپری کردن روزگار خودند که به هنرهای سنی و صنایع دستی و در کال فرهنگ و هنر، کمتر توجه میکنند. در این شرایط گفتن از اقتصاد هنر و نقش صنایع دستی در آن، کار دشواری به نظر میرسد.
نیما ذاکری سعید که در زمینه سراجی سنتی فعالیت میکند، اقتصاد صنایع دستی را تنها به سیرکردن شکم خانواده محدود میکند و خبرگزاری سینا میگوید: نباید با شعارهای عوام فریبانه مثل «اقتصاد هویتبنیان» به خود دورغ بگوییم. این حرفها و شعارهای دهان پرکن برای هیچ کس، نان و آب نشده و نمیشود. عبارتها و اصطلاحات اینچنین، فقط ذهن افراد را درگیر میکند و پر زرق و برق و قشنگ است اما ربطی به واقعیت و دنیای واقعی ندارد.
به گفته این کارشناس و فعال صنایع دستی، امروز بسیاری از هنرمندان ناچارند در تاکسیهای اینترنتی کار کنند تا بتواند مخارج زندگیشان را تامین کنند. هر قدر هم بیشتر کار میکنند به جایی نمیرسند و از هدف خود دورتر میشوند. اصلا وضعیت فعالان این حوزه در سه سال گذشته، بسیار ناخوشایند و حتی بدتر از روزگار کرونا بوده است.
ذاکری سعید، یکی از دلایل اصلی و مهم وضعیت بد هنرمندان صنایع دستی را وجود و حضور سافراد ناآگاه و ناآشنا با این مقوله در وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری میداند و معتقد است: معاونت صنایع دستی، آنچنان که باید و شاید با اهمیت و جایگاه هنرهای سنتی و آنچه با دست، ساخته و پرداخته میشود ندارد. مهمتر از آن با دردها و مشکلات هنرمندان آشنا نیست. به همینخاطر است که بعضی از هنرمندان صنایع دستی، همچنان بیمه ندارند و از پس تامین حداقلها برنمیآیند.
این هنرمند فعال در زمینه سراجی سنتی به اداره کل ترویج صنایع دستی، اشاره و بیان میکند: کار این بخش، معرفی و فرهنگسازی در ارتباط با صنایع دستی است و نمایشگاهها، بهترین فرصت برای آشنایی مردم با صنایع دستی هر شهر و استان هستند. شوربختانه امروز، تعداد نمایشگاهها بسیار کم شده؛ در حالیکه یک زمان، 30 نمایشگاه استانی داشتیم و هنرمندان بهطور رایگان، در آن شرکت می کردند. حالا شهرهای بسیاری چون ارومیه، اردبیل، قم و …. از رده نمایشگاههای استانی خارج شدهاند چون نتوانستهاند مسئولان رده بالا را متقاعد کنند و بودجه بگیرند.
بیشتر بخوانید:
تنها ثروتمندان، مخاطب دیزاین و هنر هستند
حراجی که واسطهها را حذف و قیمتها را کاهش میدهد
به باور ذاکری سعید، صنایع دستی همیشه صنعت بوده و نه هنر. درست است وقتی به شیراز میرویم از دیدن آن همه زیبایی، شگفتزده میشویم اما واقعیت این است که یک زمان صنعتگرانی بودهاند که با عشق و در نهایت زیبایی در و پنجره میساختهاند یا سنگتراش و معمار بوده و در ازای کارشان، مزد خوبی هم دریافت میکردهاند. به عبارتی صنعت و شغلشان، طرفدار داشته و البته کارهاشان با دست انجام میشده و البته شرایط و امکانات آن روزگار، چنین ایجاب میکرده است. امروز چنین شغلی، معنا و مفهوم پیشین خود را از دست داده چون ذائقه مردم تغییر کرده است و ما باید برای زنده نگه داشتن صنایع دستی به کارهای کاربردی روی آوریم.
این هنرمند سراجی سنتی براین باور است که امروز فعالان صنایع دستی، کارهای خوب و باکیفیت تولید میکنند اما کارها در گوشه کارگاه باقی میماند و فروخته نمیشود. چون نمایشگاه درست و بهسامانی برگزار نمیشود. گردشگر چندانی به ایران نمیآید. مسئولان هم، آنچنان که باید و شاید از صنایع دستی حمایت نمیکنند.
به گفته ذاکری سعید، نوسان قیمتها و فیلترینگ، بلای جان صنایع دستی شده و ای کاش، مسئولان دولتی به جای شعار دادن، تدبیری بیندیشند تا منِ نوعی ناچار نباشم هر ماه، یک هزینه اضافی بابت خرید فیلترشکن بپردازم یا چند روز یکبار، بسته اینترنتی بخرم تا بتوانم کارهای خود را در شبکههای اجتماعی، معرفی و تبلیغ کنم.
این هنرمند صنایع دستی به تقویم صنایع دستی اشاره و بیان میکند: امسال معاونت صنایع دستی، تقویمی منتشر و مشخص کرد چه نمایشگاههایی در طول سال و در شهرهای مختلف برگزار میشود. نشان به آن نشان که حتی نمایشگاه صنایع دستی تهران در تاریخ مقرر برگزار نشد و زمان برپاییاش، چندین بار تغییر کرد. خلاصه کلام، زمانی میتوانیم از اقتصاد هنر و نقش صنایع دستی در آن بگوییم که هنرمندان، بیمه داشته باشند. حداقلهای زندگی برایشان فراهم شده باشد. دولت هم، تدبیری برای فیلترینگ و نوسان قیمتها و برگزاری نمایشگاههای مختلف در سراسر کشور بیندیشد.