بینی الکترونیکی برای تشخیص رسیدگی موز!
تعیین میزان رسیدگی و زمان مناسب برداشت محصولات کشاورزی، یکی از مهم ترین عواملی است که می تواند به تولیدکنندگان در رساندن به موقع محصول خود به بازار و جلوگیری از ایجاد ضایعات کمک نماید.
بررسی و درجه بندی میوه ها و سبزیجات توسط نیروی انسانی، امری دشوار، پرهزینه، کند و غیریکنواخت است و ضمنا برخی از خصوصیات میوه ها نیز اصولا توسط سیستم حسی انسان قابل اندازه گیری نیستند. به علاوه بسیاری از روش هایی که به منظور بررسی کیفیت مورد استفاده قرار می گیرند، موجب آسیب رساندن به محصول تازه می گردند. به همین دلیل در سال های اخیر توجه پژوهشگران به یافتن و به کارگیری تکنیک های پیشرفته، دقیق و سریع برای ارزیابی غیرتخریبی میوه ها و همچنین کنترل کیفیت آنان در مراحل مختلف تولید، حمل و نقل، انبارداری و بسته بندی جلب گردیده است.
برای تعیین میزان رسیدگی میوه ها و سبزیجات، روش ها و تکنیک های بسیاری نظیر روش های فراصوت، ماشین بینایی، گرمانگاری، طیف سنجی مادون قرمز و اشعه ایکس ابداع گردیده است، ولی این روش ها اغلب پرهزینه و وقت گیر بوده و به علاوه در اکثر موارد برای خطوط بسته بندی قابل استفاده نیستند. به همین دلیل گروهی از محققان کشورمان از دانشگاه های تهران و شهرکرد، در پژوهشی جالب موفق به طراحی و ساخت یک ماشین بویایی شده اند که قادر است در شناسایی وضعیت رسیدگی میوه ها و به طور خاص میوه موز بر اساس بوی ساطع شده از آن کمک موثری نماید.
بنا بر گزارش این پژوهش که طی مقاله ای در نخستین شماره سال 1394 نشریه «ماشین های کشاورزی» منتشر گردیده است، در طراحی و ساخت این سامانه بویایی که از آن به «بینی الکترونیک» نیز یاد می شود، از حسگرهای نیمه هادی اکسید فلزی یا اصطلاحا MOS استفاده گردیده است. 
اجزای این ماشین شامل سامانه دریافت نمونه، آرایه حسگرهای گازی، سامانه دریافت داده ها، الگوریتم های تشخیص الگو و بخش تحلیل داده ها می باشند. نحوه کار این بینی الکترونیک بدین شکل است که با ورود مواد فرار ساطع شده از اطراف میوه موز به محفظه حسگرها طبق برنامه زمان بندی مربوطه، تغییری در ولتاژ خروجی هر حسگر متناسب با نوع، میزان حساسیت و میزان انتخاب گری آن ایجاد می شود. این تغییرات همچنین تابع میزان غلظت ترکیبات مختلف گازی موجود در نمونه است. این اطلاعات سپس توسط سامانه دریافت داده ها در رایانه گرفته شده و در حافظه ذخیره می شود. سپس رایانه با استفاده از ابزارهای پیش پردازشی و ابزارهای سنجش شیمیایی، اطلاعات رسیده را تجزیه و تحلیل نموده و نتایج را اعلام می نماید.
نتایج آزمایشاتی که این گروه پژوهشی پس از طراحی و ساخت بینی الکترونیک بر روی میوه موز انجام داده اند، نشان می دهد که این دستگاه قادر است به شکل مطلوبی تغییرات رد اثر رسیدگی این میوه را آشکارسازی نماید.
بنابر اظهار این محققین، با توجه به جدید بودن استفاده از این سامانه، تحقق اهداف این پژوهش می تواند به شناخت کاملی از کیفیت نهایی موز منجر شده و زمینه را برای کاربرد تجاری این سیستم فراهم آورد.
No tags for this post.
