پژوهشگرانی از کشورمان به نتایج جالبی در خصوص نقش جهت گیری ساختمان ها در کاهش ورود این ریزگردها به درون خانه ها، دست یافته اند.
غبار هوا و ریزگردها از روزگاران گذشته کم و بیش ساکنان مناطق مختلف را تحت تاثیر خود قرار می داده اند و مردم، به طرق مختلف زندگی خود را با این پدیده ها تطبیق می داده اند. ولی در دو دهه اخیر، افزایش شدت این گونه ریزگردها و غبارهای آلوده، به گونه ای بوده که آمار روزهای همراه با کاهش دید افقی، تعطیلی مدارس و لغو پروازها در کنار آمار بیماری های تنفسی و امراض دیگر، در زمان هجوم ریزگردها و به خصوص در مناطق غربی و جنوب غرب کشور و به طور اخص در استان خوزستان فراوان تر شده است.

با این که راهکارهای منطقه ای در مقیاس کلان برای رفع این معضل بسیار کارآمد به نظر می رسند، متاسفانه روابط بین دولت های همسایه، منجر به توافق اساسی در این زمینه نشده است. این در حالی است که هر روزه با ادامه خشکسالی در مناطق تولیدکننده، بر شدت غبار آلودگی هوا افزوده می شود. از این رو ضروری است چاره اندیشی هایی نیز در مقیاسی خردتر صورت پذیرد.

در این خصوص محققینی از دانشگاه شهید بهشتی در پژوهشی جالب توجه ، پدیده «باد» را که از دیرباز نقش خاصی را در طراحی های معماری داشته و به علاوه مهم ترین عامل اقلیمی موثر بر غبار و ذرات معلق در هوا می باشد مورد مطالعه قرار داده اند. شهر دزفول در جنوب غرب ایران و واقع در استان خوزستان، به عنوان یکی از شهرهایی که هم از ناحیه غرب و هم از جنوب تحت تاثیر هجوم ریزگردها قرار دارد، برای این پروژه پژوهشی انتخاب گردیده است.

برای انجام این پژوهش که نتایج آن در دوفصل نامه «مطالعات معماری ایران» سال سوم شماره 6 منتشر شده، محققین برای داشتن امکان تعیین و اندازه گیری غبارهای نشست یافته مناطق مختلف در یک زمان واحد و با اوضاع جوی یکسان، ظروفی را در چهار سمت ساختمان های انتخاب شده و در ارتفاع 1.8 متری قرار داده و میزان ذرات جمع آوری شده روی سطوح افقی را با واحد «گرم بر مترمربع در واحد زمان» اندازه گیری نمودند.

نتایج این پژوهش که بخش اصلی آن از دی ماه 1391 تا خرداد 1393 ادامه داشته است، نشان می دهد که رسوب گرد و غبار موجود در هوا، هنگامی به حداکثر خود می رسد که سرعت باد وزیده شده به حداقل خود رسیده باشد.

بنا بر اعلام نویسندگان گزارش علمی این پژوهش، منطبق بودن حداکثر رسوب ذرات با حداقل وزش باد، نشان از قدرت تصفیه کنندگی ساختمان ها دارد. زیرا وجهی از ساختمان که پشت به باد ساخته شده، ناحیه ای را به وجود می آورد که در آن جا سرعت جریان هوا در مقایسه با سایر قسمت ها کمتر است و از آن جایی که کاهش جریان هوا در بالابردن سرعت ته نشست ذرات معلق بسیار موثر است، ساختمان می تواند ذرات غبار را از هوا جدا کند.

طبق اظهار این پژوهشگران، در زمان طراحی معماری، انتخاب نوع ساختمان و همچنین جهت گیری مناسب آن از نکات بسیار مهمی است که در این خصوص بایستی مورد توجه ویژه قرار گیرد، به این معنی که بخش های با اهمیت زیاد و حساس ساختمان ها در جبهه مخالف سمت بادهای غالب تعبیه گردیده و یا این که در پناه دیگر ساختمان ها طراحی گردند. بدین ترتیب برای طراحی قسمت های بازشو در ساختمان، لازم است درها، دریچه ها و پنجره هایی که به عنوان تهویه کننده و منافذ ورود هوای تازه به داخل ساختمان می باشند، در جبهه های مخالف جهت باد غالب طراحی شوند.

طراحان شهری می توانند با شناسایی جهت باد غالب و تعیین سمت آن، جبهه در پناه باد را مشخص نموده و نتایج این پژوهش را در طراحی و ساخت بناهای شهری به کار ببرند.

برای مشاهده متن کامل این مقاله اینجا را ببینید.

 

No tags for this post.