کارشناس پول و ارز؛
دلار ناخدا همان دو نرخی همیشگی است

محمدرضا فرزین رئیس بانک مرکزی در گفتگوی خبری از راه اندازی سامانه ای جدیدی در بانک مرکزی تحت عنوان سامانه ناخدا خبر داد. این اظهارات پس از آن عنوان شد که قیمت دلار در بازار آزاد تا کانال 45 هزار تومان نیز صعود کرد.

علیرضا عسگری مارانی کارشناس بازار پول و ارز کشور در این باره به خبرنگار سیناپرس گفت: ظاهراً بانک مرکزی قصد دارد تا در کنار سامانه نیما، یک پلتفرم جدید برای پوشش نیازهای ارزی غیر تجاری ایجاد کند، این سامانه نیازهای 37 گانه ارزی مانند ارسال پول برای دانشجویان خارج از کشور را تامین خواهدکرد.

وی افزود: رئیس بانک مرکزی از اقتصاد دانان بسیار پخته و کارآمد سیستم بانکی کشور است، اما به شخصه اظهارات اخیر وی را در قالب یک مدیر دولتی مسئول بانک مرکزی برآورد کردم، نه آن اقتصاددان برجسته همیشگی. دلار ناخدا که مقرر شده برای 2 سال در نرخ 28500 تومان ثابت بماند، همان سیاست دو نرخی همیشگی است که 35 سال در این کشور به دفعات تجربه شد.

عسگری مارانی افزود: ما به جزء در دوره جنگ، در همه دوره ها سیاست دو نرخی ارز را آزمودیم، مثلاً زمانی که رییس بانک مرکزی دولت نهم و دهم نرخ 1100 تومان را اعلام کرد، همه می‌دانستند که نرخ بازار چیز دیگری است. ارزی که در سامانه نیما نیز عرضه می‌شود، بیشتر از طرف شرکت هایی است که دولت دیگر در آنها سهمی ندارد، مثلاً با فروش بلوک 12 درصدی هلدینگ خلیج فارس، دولت عملاً از آن خارج شد، این هلدینگ سالانه 10 میلیارد دلار در سامانه نیمه ارز عرضه می کند، دیگر پتروشیمی های بزرگ ارز آور نیز غالباً غیر دولتی یا نیمه دولتی هستند، بنابراین اجبار این پتروشیمی ها و شرکت های بزرگ به اینکه دلار خود را با نرخ 28 و 500 عرضه کنند، در حالی که نرخ دلار در بازار آزاد بیش از 40 هزار تومان است، حتماً اشکالات جدی اقتصادی به وجود خواهد آورد.

این کارشناس اقتصادی خاطرنشان کرد: هرچند رئیس بانک مرکزی عنوان کرد ما اینها را راضی کرده ایم که ارز خود را با این قیمت عرضه کنند، این سخن به این دلیل است که هلدینگ خلیج فارس و فولاد مبارکه و شرکت های نظیر اینها، هر چند که سهامدار غیر دولتی دارند، اما مدیرعامل از سوی دولت منصوب می شود، پس تصمیم مدیران برای پذیرش دلار 28 و 500 قطعاً مورد پسند سهامدار نیست.

وی در ادامه افزود: پس از جنگ جهانی دوم ارتباط دلار و طلا قطع شد و این امر باعث شد تا دلار به یک کالای جهانی تبدیل شود، بنابراین باید مانند یک کالا با آن برخورد کنیم، کالایی که نرخ آن تحت تاثیر متغیرهای مختلف اقتصادی و غیر اقتصادی و روانی است. همچنین اتفاقات چند ماه اخیر، تحرکات بین المللی و اقدام پارلمان اروپا در قرار دادن نام نیروهای مسلح ایران در لیست سیاه، حتماً روی نرخ ارز بی‌تاثیر نبوده، اما پیش از این، بستر لازم در داخل کشور فراهم شده است. 

عسگری مارانی خاطر نشان کرد:بنابراین تا وقتی بستر داخلی فراهم نباشد، محرک های بین المللی نمی تواند تا این حد تاثیر گذار باشند، در حال حاضر صاحبان املاک غیر مولد مانند ویلاهای حاشیه شهرها و دریای خزر، تمایل دارند با فروش ملک و تبدیل آن به دلار، سرمایه خود را به جای مطمئن تری انتقال دهند، همین مساله سمت تقاضا در بازار ارز را پر رنگ تر کرده است.

این کارشناس اقتصادی گفت: سرمایه اساساً ترسو است و صاحب سرمایه همواره به دنبال محل های امنی برای سرمایه گذاری می گردد، شدت گرفتن  جریان خروج سرمایه از کشور نیز به همین دلیل است. دو نرخی شدن ارز حتماً برای عده ای رانت ایجاد خواهد کرد، این در حالی است که شرکت های عرضه کننده دلار در سامانه نیما، غالباً دارای سهام عدالت هستند، پس اگر این شرکت ها ضرر کنند در نهایت سهامدار سهام عدالت و مردم دهک های پایین درآمدی نیز زیان خواهند دید.

در نهایت، بهتر آن است که با تجربه گرفتن از درس های گذشته روش های نوین و نیازموده را به کار گرفت نه آنکه تجربه های تلخ را مجدد تکرار کرد.

گفتگو:هیرش سعیدیان

No tags for this post.