توهم ادراکی در هنگام لمس اشیا
انگشتان مهمترین حسگرهای لمسی انسان هستند، اما اینطور نیست که همیشه حس دقیقی از لمس کردن اشیا به انسان بدهند. برای درک بهتر این موضوع، پژوهشگران آزمایشی ترتیب دادند.
در این آزمایش از شرکت‌کنندگان خواسته شد تا انگشت خود را در یک دستگاه قرار داده و شیئی را لمس کنند که نرمی و سختی آن بدون اطلاع فرد به طور تصادفی تغییر می‌کرد. شرکت‌کنندگان پس از لمس شیء تصور می‌کردند که موقعیت انگشت آنها تغییر می‌کند، در حالیکه در واقع جای انگشت آنها ثابت مانده و این نرمی و سختی شیء بود که تغییر کرده بود.
دستگاه مورد استفاده در این آزمایش، به گونه‌ای بود که در آن یک تسمه لاستیکی با قابلیت ارتجاع به صورت افقی تعبیه شده و میزان کشیدگی آن قابل تنظیم بود. از شرکت‌کننده خواسته شد تا دست خود را در دستگاه قرار دهد و هر گاه که فکر می‌کند انگشتش بیشترین خمیدگی را پیدا کرده، این موضوع را اعلام کند.
واقعیت این بود که جای انگشتان این افراد بسیار کم تغییر می‌کرد، به طوری که چندان محسوس نبود. با این حال تمام افراد اظهار می‌کردند که زمانی که تسمه شل می‌شود انگشت آنها به بیشترین خمیدگی خود می‌رسد. دلیل این امر آن است که هنگامی که تسمه شل است، پوست تماس بیشتری با آن پیدا می‌کند و این توهم در شرکت‌کننده ایجاد می‌شود که جای انگشتش تغییر می‌کند. در نتیجه هر چه سطح تماس بیشتر می‌شود شیء نزدیکتر به نظر می‌رسد و اینطور به نظر می‌آید که انگشت خم می‌شود.
این مطالعه می‌تواند درک بهتری از چگونگی انتقال احساس نرمی یا سختی اشیا توسط انگشتان ارائه کند. عصب‌شناسان بر این باورند که از این یافته‌ها در آینده می‌توان در طراحی حس مجازی لمسی استفاده کرد. حس مجازی لمسی می‌تواند کاربردهای گسترده‌ای در خریدهای آنلاین داشته باشد. برای مثال اگر بخواهید به طور آنلاین یک ژاکت را خریداری کنید، از طریق حس مجازی می‌توانید از راه دور آن را لمس کنید و جنس آن را تشخیص دهید.
اما پرسش اساسی در این پروژه این است که «محرک لمسی» چه نقشی را در ادراک و تشخیص حس ایفا می‌کند. اصطلاح «محرک لمسی» به احساسی برمی‌گردد که از حس لامسه انسان به وجود می‌آید. از ویژگی‌های خاص انگشتان انسان این است که چون گوشتی هستند، می‌توانند هنگام لمس اشیا، تغییر شکل دهند. به عنوان مثال، هنگامی که فرد اسفنج را لمس می‌کند می‌تواند از این طریق ترکیب و ثبات آن را توسط حسگرهای لمسی موجود در پوست خود احساس کند.
پژوهشگران بر این باورند که این یافته‌ها بسیار قابل توجه هستند. زیرا درک دقیق از موقعیت بدن، سبب می‌شود تا قادر به حس کردن و برقراری ارتباط با اشیا و انسانها باشیم.
ترجمه: زهرا جعفری رودپشت
منبع: ژورنال Current Biology
No tags for this post.
