انواع حریق و راه های کنترل آن

یکی از زیباترین و دل‌ انگیزترین تفرجگاه های طبیعی که هرساله در ایام عید، پذیرای میلیون ها مسافر و گردشگر نوروزی است، جنگل ها و مراتع کشور است. اما این حضور با همه جلوه ای که دارد، خالی از مخاطره نیست. چراکه بی دقتی و خطاهای انسانی، باعث بروز آتش سوزی های ویرانگر در عرصه های جنگلی و مرتعی می شود و در چشم بر هم زدنی، وسعت قابل توجهی از این سرمایه های ملی دچار حریق می گردد. اما دلایل وقوع آتش سوزی در عرصه های طبیعی چیست و برای پیشگیری و مهار آن چه باید کرد؟

به طور کلی برای وقوع حریق، وجود سه عامل هوا، ماده سوختنی و حرارت لازم است که به این عوامل، اصطلاحا مثلث حریق گفته می شود. اساس و پایه کنترل حریق، گسستن اضلاع این مثلث است. از آنجا که کنترل هوا در جنگل و مرتع، دور از دسترس انسان است، لذا اطفا حریق در چنین عرصه هایی با حذف دو عامل دیگر یعنی حرارت و ماده سوختنی ممکن خواهد بود.

آتش سوزی در جنگل ها و مراتع را می توان ناشی از عوامل انسانی و طبیعی دانست. از مهم ترین عوامل انسانی آتش سوزی، بی احتیاطی رهگذران و شکارچیان،آتش زدن بقایای گیاهان زراعی در اراضی مجاور جنگل و مرتع، انداختن ته سیگار روشن و کبریت نیمه افروخته، آتش زدن قسمت هایی از مراتع به منظور از بین بردن آفات، جرقه های ناشی از وسایل نقلیه موتوری، تیراندازی در عرصه های جنگلی و مرتعی و… است.

برای عوامل طبیعی هم می توان به مواردی چون آتش سوزی بر اثر آتش گرفتن گیاهان خشک به وسیله صاعقه، خودسوزی جنگل های شمال کشور بر اثر وزش بادهای گرم و نیز خودسوزی مراتع در اثر شدت گرما و خشکی شدید اشاره کرد.

انواع حریق و راه های کنترل آن

1- حریق سطحی: حریق سطحی بر اثر آتش گرفتن علوفه، برگ ها و سرشاخه های خشک و افتاده در سطح جنگل و مرتع حادث می شود و در این آتش سوزی، لانه جانوران از بین می رود. چنانچه آتش سوزی سطحی، وسیع نبوده و پوشش گیاهی نیز انبوه نباشد، با ریختن خاک یا آب و یا کوبیدن آن به وسیله بیل، قابل مهار شدن است. ولی اگر وسعت آتش سوزی زیاد باشد، بهتر است از اطراف اقدام به کنترل آن کرد تا به تدریج وسعت حریق کم شود.

رای وقوع حریق، وجود سه عامل هوا، ماده سوختنی و حرارت لازم است که به این عوامل، اصطلاحا مثلث حریق گفته می شود. اساس و پایه کنترل حریق، گسستن اضلاع این مثلث است

2- حریق تنه ای: این نوع از آتش سوزی بر اثر توسعه حریق های سطحی ایجاد می شود. همچنین صاعقه زدگی درختان یا بی احتیاطی افرادی که پای درختان میان تهی پوسیده و خشک، آتش می افروزند هم باعث شکل گیری این آتش سوزی می شود.

3- حریق تاجی: این نوع از آتش سوزی در تاج درختان و بیشتر در انواع سوزنی برگان و پهن برگان و درختانی چون اوکالیپتوس که دارای اسانس و رزین های قابل اشتعال فراوان هستند، اتفاق افتاده و به سرعت پیش می رود. در آتش سوزی تاجی، باد باعث گسترش آتش شده و در مناطق گرم و خشک، خطرناک تر از مناطق شمال است. برای کنترل این حریق لازم است در قسمت های جلوی آتش با ایجاد آتش‌بُر، چند ردیف از درختان را قطع کرد زیرا این کار از پیشروی آتش جلوگیری می کند.

چرا آتش سوزی خطرناک است؟

آتش سوزی در عرصه های جنگلی و مرتعی خطرات زیادی به همراه دارد که از آن جمله می توان به این موارد اشاره کرد:

1- سرعت توسعه آتش سوزی و نیز غیرقابل پیش بینی بودن مسیر توسعه آتش به ویژه در شرایط وزش باد.

2- از بین رفتن نهال های جوان، کاهش تنوع گیاهی در جنگل و به خطر افتادن حیات وحش.

3- کاهش برگشت عناصر غذایی به خاک و فقیر شدن آن.

4- آلودگی هوا و شیوع بیماری های تنفسی.

No tags for this post.