درگذشت پيرسيمون لاپلاس

پيرسيمون ماركويس لاپلاس فيزيك‏دان و اخترشناس فرانسوي در 23 مارس 1749م درفرانسه به دنيا آمد. از كودكي لاپلاس چيز مهمي در دست نيست و خودش هم آن را مخفي مي ‏كرد. با اين حال، از كودكي به رياضيات علاقه فراواني داشت و به سرعت در آن پيشرفت كرد. لاپلاس در 18 سالگي عقايد و افكار خود را براي دالامبر، بزرگ‏ترين رياضي‏دان وقت فرانسه نوشت ولي دالامبر توجهي به آن‏ها نكرد. پس از چندي، لاپلاس با تهيه رساله‏ اي در باب مكانيك بر دالامبر غلبه كرد و به سمت استاد مدرسه نظامي پاريس انتخاب شد. اولين مسئله مورد توجه لاپلاس، دنبال نمودن كار اسحاق نيوتن دانشمند انگليسي بود. زيرا نيوتن قانون اصلي مكانيك آسماني را يافته بود و لاپلاس مي‏ خواست اين قانون را در مورد تمام اجسام منظومه شمسي به كار برد. وي در ابتدا قوانين مكانيك سيارات راتعيين كرد و عنوان كرد كه اگرچه وضع سيارات نسبت به خورشيد تغيير مي‏ كند ولي اين تغييرات، تناوبي است. لاپلاس تمام اين اكتشافات را تحت عنوان مكانيك آسماني در 5 جلد منتشر ساخت ولي چون فهم مطالبش براي همه مقدور نبود لذا كتاب شرح دستگاه جهان را با روش آسان‏تري نگاشت. لاپلاس هم‏چنين درباره حركت ماه، سيارات و ستارگان دنباله‏ دار و جزر و مد درياها، مطالعه و تحقيقات بسيار انجام داد و نظريه‏ هايى ارائه نمود. براساس نظريه سحابي لاپلاس، سحاب چرخنده بزرگي، مدت زيادي در فضا حركت مي‏ كرده است. به مرور زمان، گازهاي فروزاني از آن جدا شده، خورشيد و سيارگان را تشكيل داده است و تكه جدا شده از سحاب، كرات مستقل و اقمارشان را به وجود آورده است. نظريه لاپلاس گرچه با مخالفت‏هايى روبرو شد اما سرانجام اعتبار و ارزش خود را به دست آورد. با اين حال بيشتر شهرت او به سبب ارائه فرضيه آفرينش و تشكيل جهان و منظومه شمسي است. لاپلاس درباره تشكيل زمين بر اين عقيده بود كه زمين، ميليون‏ها سال قبل، از ستاره مذاب خورشيد جدا شده است. زمين از آن پس در فضاي بي‏ پايان به دور خورشيد به چرخش درآمد و طي مرور زمان، سرد و سخت گرديده است. هم‏چنين چون بخار اطراف آن را گرفته بود، باران‏هاي شديدي باريده است و با پر شدن گودال‏هاي اين سياره، درياها پديدار شدند. لاپلاس در شيمي نيز دست به آزمايش‏هايى زد و به يافته‏ هايى رسيد. او ثابت كرد كه مقدار حرارت لازم براي تجزيه يك جسمِ مركب به عناصر سازنده آن، درست معادل حرارتي مي ‏باشد كه هنگام تركيب عناصر سازنده و تشكيل جسم مركب به دست مي ‏آيد و اين كشف، آغاز شيمي حرارتي بود. در فيزيك نيز لاپلاس به اندازه‏ گيري گرماسنجي مربوط به حرارت مخصوص مواد و به فعل و انفعالات شيميايى و بيان فرمول ظاهراً زائد است، تغييرات يك گاز و به كار بستن آن در تعيين سرعت سير صوت پرداخته است. لاپلاس علاوه بر نجوم و رياضيات، استاد بزرگ فيزيك نيز بود و درباره لوله‏ هاي مويين و انتشار امواج صوتي، مطالعات فراواني داشت. پيرسيمون لاپلاس سرانجام در پنجم مارس 1827م در 78 سالگي جان سپرد و آخرين حرف او اين بود كه: آنچه مي‏دانيم بسيار ناچيز است و آنچه نمي‏دانيم، عظيم و وسيع است.

No tags for this post.