علم تاکنون نتوانسته زمان دقیق زلزله را پیش‌بینی کند
اگرچه درعین‌حال معتقدند که پیش از وقوع زمین‌لرزه نشانگرهایی وجود دارند که می‌توان با مطالعه و بررسی آن‌ها به یافتن روشی قابل‌اطمینان برای پیش‌بینی زمین‌لرزه امیدوار بود. امکان پیش بینی زلزله موضوع مهمی است و اخیرا نیز ادعاهایی مبنی بر پیش‌بینی قطعی زمان زلزله بر اساس برخی پیش‌نشانگرها مطرح‌شده است؛ اما پدر علم زلزله‌شناسی ایران معتقد است: تاکنون علم نتوانسته زمان دقیق زلزله را پیش‌بینی کند و تنها راه پیش‌بینی زمان وقوع زلزله محاسبه زمان بروز موج عرضی و طولی امواج زلزله است.
بهرام عکاشه با بیان این‌که تنها راه پیش‌بینی زمان وقوع زلزله، محاسبه زمان بروز موج عرضی و طولی امواج زلزله است، گفت: این‌که بگوییم چه مدت‌زمانی بعد از زلزله‌های کوچک ممکن است زلزله‌ای با قدرت تخریب بالا رخ دهد امکان‌پذیر نیست و دامنه این اتفاق می‌تواند از چند دقیقه بعد از زلزله کوچک تا چند روز بعد از وقوع متغیر باشد.
این متخصص برجسته زلزله‌شناسی و زمین‌شناسی با اشاره به گسل‌های ایران اظهار داشت: دامنه‌های جنوبی البرز مرکزی یعنی منطقه‌ای که کلان‌شهر تهران در آن واقع‌شده است طبق مستندات علمی زلزله‌خیز است و این‌که گفته می‌شود لرزش‌های ایجادشده ناشی از آزمایش‌ها یا حتی انفجارهاست واقعیت ندارد؛ چراکه تهران زلزله‌خیز بوده و خواهد بود.
این استاد دانشگاه، عامل زلزله‌خیز بودن کره زمین را حرارت درونی آن ذکر کرد و ادامه داد: متأسفانه کشور ما در خط زلزله قرارگرفته است و بررسی‌ها نشان می‌دهد که جنوب ایران و شمال البرز از مناطق پرخطر هستند به‌گونه‌ای که در هزار سال گذشته زلزله‌های تاریخی در این نواحی رخ‌داده است.
عکاشه با اشاره به جزئیات پدیده زلزله خاطرنشان کرد: در موج اول، زلزله خفیف است؛ به‌گونه‌ای که ممکن است تراس‌های منازل فروبریزد ولی در موج ثانویه که دارای موج‌های طولی و عرضی است خسارات احتمالی بیشتری وارد می‌شود.
وی توضیح داد: در موج ثانویه ابتدا موج عرضی و پس‌ازآن موج طولی زلزله می‌آید که قدرت موج طولی دو برابر موج عرضی است.
پدر علم زلزله‌شناسی ایران با تأکید بر این‌که تاکنون علم نتوانسته زمان دقیق زلزله را پیش‌بینی کند، یادآور شد: تنها راهی که تاکنون بشر توانسته زمان زلزله را پیش‌بینی کند محاسبه زمان بروز موج عرضی و طولی است که با تأخیر زمانی چندثانیه‌ای به دنبال هم رخ می‌دهد. اکنون از این روش در ژاپن استفاده می‌شود و در این زمان کوتاه فعالیت همه نیروگاه‌های هسته‌ای، رآکتورها و تأسیسات زیر بنایی دیگر متوقف می‌شوند.
وی با اشاره به این‌که ژاپن ده‌ها برابر زلزله‌خیزتر از ایران است خاطرنشان کرد: ژاپن با استفاده از این روش نه‌تنها خسارات ناشی از زلزله را کاهش داده بلکه باوجود دارا بودن 55 رآکتور تاکنون فجایع هسته‌ای در این کشور رخ نداده است.
عکاشه اضافه کرد: نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد که علاوه بر تهران در تبریز نیز در طول تاریخ زلزله‌هایی اتفاق افتاده که موجب شده این شهر کاملا با خاک یکسان شود.
وی همچنین به زلزله‌خیز بودن کویر لوت اشاره کرد و گفت: حرکت شبه‌قاره هند باعث شکل‌گیری گسل جنوب غربی ایران شد که در صورت فعال شدن این گسل زلزله‌ای با قدرت 8 ریشتر رخ خواهد داد
نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد که علاوه بر تهران در تبریز نیز در طول تاریخ زلزله‌هایی اتفاق افتاده که موجب شده این شهر کاملا با خاک یکسان شود.
این محقق زمین‌شناسی تأکید کرد: با توجه به این واقعیت‌هاست که در جهان امروز ایمنی سازه‌های هسته‌ای بیش‌ازپیش مهم است؛ چراکه مواد رادیواکتیوی که براثر تخریب احتمالی سازه‌های هسته‌ای در فضا منتشر می‌شود تا ده‌ها سال منطقه را آلوده می‌کند.
عکاشه با بیان این مطلب که 90 درصد از مساحت كشور ما روي گسل قرارگرفته است، تصریح کرد: چرا باید وقوع زلزله 7/6 ريشتري در بم هزاران هزار كشته جای گذارد یا این‌که وقوع زلزله 2/7 ريشتری در منجيل به کشته شدن شمار زیادی از ساکنان این منطقه منجر شود درحالی‌که در کشور ژاپن این‌طور نیست.
وی ادامه داد: مسلم است كه كشورهاي حوزه مديترانه مانند يونان، تركيه و ايتاليا هم زلزله‌خیز هستند. حتی استانبول با شرایطی بدتر از شرایط ما مواجه است اما آن‌ها مسئله را جدي گرفته‌اند.
بر این اساس می‌توان گفت، باوجود پیشرفت‌های به‌دست‌آمده پیچیدگی ساختاری پدیده‌های زمین به‌قدری گسترده است که بشر را در پیش‌بینی وقوع زلزله ناتوان کرده است و باید گفت ماهیت پیش‌نشانگرهای زلزله به‌گونه‌ای است که همه آن‌ها در همه زمین‌لرزه‌ها وجود ندارند و لذا نمی‌توان با تمرکز بر یک نشانگر، وقوع یا عدم وقوع زمین‌لرزه را در یک منطقه یا محدوده زمانی مشخص پیش‌بینی کرد.
بااین‌حال با توجه به اهمیت بحث پیش‌بینی زمین‌لرزه در کاهش مخاطرات آن به‌ویژه در کشورهای لرزه‌خیزی نظیر ایران نباید در برابر این مسئله منفعلانه برخورد کرده و از تحقیق درباره پیش‌نشانگرها غافل شد و چه‌بسا بامطالعه همزمان چند پیش‌نشانگر بتوان به روش قابل قبولی برای پیش‌بینی زلزله دست‌یافت.
No tags for this post.
