کرم خاکی چگونه زمین را سوراخ می کند؟

کرم خاکی جانوری با بدن نرم است که بسیار شکننده به نظر می رسند که ظاهرا هیچ چشم و گوشی نداشته و خود را در اعماق خاک مدفون کرده و حرکت می کنند. سوال اینجاست که انها چگونه این کار را انجام می دهند؟

هنگامی که کرم ها حفاری می کنند، در واقع آنها در حال حرکت دادن یک جریان خاک هستند. این جانوران در خاک باغچه همواره در حال تکاپو بوده و  در حقیقت کرم ها خاک را بلعیده و از بدن کشیده اشان عبور داده تا در نهایت از بدنشان دفع می کنند. علاوه بر این، آنها با هضم مواد آلی و برگ ها به عنوان غذا، مواد مغذی را هنگام حرکت به خاک باز می گردانند.

قابل توجه است که در دنیای تاریک زیر زمین و درون خاک، تنها راهی که کرم های خاکی بتوانند از تهدیدهای مداوم منقار پرندگان، موش کورهای گرسنه و سایر شکارچیان، زنده بماندند، احساس اشیا و موانع موجود در پیش رویشان است. اعصاب بدن این جانوران هنگام مانور در خاک می توانند نور و ارتعاشات را تشخیص داده به این ترتیب مسیر خود را مشخص کنند. حال می خواهیم به بررسی این مساله بپردازیم که  این جانوران چه خصوصیت بدنی دارند که آن ها را قادر می کند چنین فعالیت هایی داشته باشند؟

• دهان عضلانی: دهان کرم ها آنقدر قوی است که می تواند از آنها برای کشیدن برگ ها به داخل زمین استفاده کند. این دهان عضلانی نقش مهمی در بقا و حیات کرم های خاکی ایفا می کند.

• سر نوک تیز: سر کرم ها نوک تیز است که به آنها کمک می کند تا خاک را فشار دهند. انتهای بدن آنها نیز کمی محکم تر از تنشان است که باعث می شود هنگام عبور از شکاف های کوچک، خاک را به طرفین منتقل کنند.

• چنگ های مویی: کرم ها برای اطمینان از اینکه به طور همزمان در هر دو جهت کشیده نمی شوند، با کمک موهای ریزی به نام ستای (setae) به خاک متصل می شوند که به این ترتیب قادر به حرکت در زیر خاک می شوند.

• سنجش ارتعاشات: مهمترین خطر برای کرم های خاکی اغلب از بالا ایجاد می شود. برای یک کرم خاکی کور، احساس ارتعاشات با استفاده از این اعصاب می تواند  حیاتی باشد. کرم ها با بهره گیری از این حواس دقیق خود، از شکارچیان می گریزند.

• عضلات دایره ای: این عضلات بیرونی وظیفه راه اندازی حرکت کرم از دورن زمین را با کوچک شدن و منقبض شدن، دارند.

• عضلات داخلی: انقباضات خارجی بدن کرم های خاکی باعث طویل شدن این عضلات طولی می شود. با کشش و جمع شدن به موقع این انقباضات، سر کرم قادر به حرکت بیشتر در امتداد خاک است و بقیه بدن نیز این حرکت را دنبال می کند. 

• تجزیه روده ای: روده بیش از دو سوم بدن کرم های خاکی را تشکیل می دهد که مسئول تجزیه غذا است. خاک و مواد آلی باقی مانده همچنان در طول بدن کرم به حرکت ادامه می دهند و به صورت مواد زائد از بدنش خارج می شوند که این خاک خروجی سرشار از مواد مغذی است و در واقع در هنگام حرکت کرم به کوددهی خاک کمک می کند.

مترجم: فاطمه کردی