ضربه ترامپ به علم
کاوه دانشور از این‌که برای سخنرانی در نشست سالیانه زیست‌شناسی سلولی در بنف کانادا دعوت شد، هیجان زده بود. دانشور که ژنتیست ملکولی است، دوره پسادکترایش را در دانشکده پزشکی هاروارد و بیمارستان اصلی بوستون می‌گذارند و برای ورود به بازار کار آماده می‌شود. او امیدوار است سخنرانی در این نشست او را بیشتر از قبل در معرض دید افراد تاثیر گذارد این رشته قرار دهد. اما این کار حالا غیر ممکن به نظر می‌رسد، اگر دانشور که شهروند ایران است از آمریکا خارج شود، ممکن است نتواند به آمریکا برگردد.
این اتفاق تحت تاثیر فرمانی است دونالد ترامپ امضا کرد و بر اساس آن ورود پناه‌جویان را تا 120 روز و افراد عادی دارای ویزا و کارت اقامت را هم تا 3 ماه از 7 کشور عمدتا مسلمان ممنوع کرد. این دستور ظاهرا برای از بین بردن خطر تروریسم صادر شده و بر اساس آن شهروندان ایران، عراق، لیبی، سومالی، سودان، سوریه و یمن از ورود به آمریکا برای 90 روز منع شده‌اند.
قانون و بیانیه صادر شده از سوی دولت بسیار گیج کننده است و راه را برای تفسیر باز می‌گذارد. مثلا مشخص نیست در این وضعیت کسانی که قبلا ویزا گرفته‌اند یا کسانی که همین حالا برای کار و تحصیل در آمریکا هستند و یا دارند ویزای دائمی یا گرین‌کارت تکلیفشان چه می‌شود. نیچر با بیشتر از 20 محققی که تحت تاثیر این قانون جدید قرار گرفته‌اند صحبت کرده است؛ آن‌ها از احساس ترس، شوک و عدم قطعیت در این وضعیت گفته‌اند. بعضی‌هایشان از ترس دولت آمریکا خواسته‌اند که ناشناس باقی بمانند.
« من بسیار قدردان فرصتی هستم که اینجا داشتم، اما این رخداد بسیار ناگهانی و شوک‌آور است». این را علی شوریده می‌گوید، اقتصاد دان دانشگاه کارنگی‌ملون در پیتزبرو پنسیلوانیا می‌گوید. او ادامه می‌دهد:« من همیشه این طور فرض می‌کردم که اینجا کشور آزادی است و وقتی شما به اینجا مهاجرت کردید شما را بیرون نمی‌اندازند یا زندگی را برایتان سخت نمی‌کنند».
شوریده یکی از شهروندان ایرانی است که ویزای دائمی یا گرین‌کارت دارد و اخیرا چندین بار برای دیدن مادرش که به سرطان مبتلا است، به ایران سفر کرده است. حالا اگر او به ایران برود ممکن است نتواند دوباره به آمریکا برگردد:« من باید انتخاب کنم؛ آیا می‌خواهم مادرم را ببینم یا شغلم را حفظ کنم؟. این چیزی است که قطعا ما را آزار می‌دهد، اما من فکر می‌کنم همچنین روی آمریکا تاثیر منفی می‌گذارد، چون همه این افراد تحصیل کرده و حرفه‌ای بسیار موفق دیگر نمی‌خواهند اینجا بمانند».
چالش قانونی
در 28 ژانویه اتحادیه آزادی‌های مدنی آمریکا و دیگر گروه‌های مدنی شکایتی قانونی علیه دولت آمریکا پر کردند تا اوضاع را به نفع افراد زیادی برگردانند که با داشتن ویزای قانونی در فرودگاه‌های این کشور بازداشت شده‌اند. در همان روز گروه یک پیروزی مقدماتی کسب کرد، وقتی یک قاضی فدرال دستور داد که دولت نمی‌تواند افراد بازداشت شده را دیپورت کند.( مطابق آخرین اخبار، علیرغم این حکم هنوز عده زیادی زندانی هستند). اما این حکم شامل کسانی که در سفر بوده یا به خارج از آمریکا رفته‌اند نمی‌شود و آن‌ها همچنان با مشکل مواجه هستند. همچنین کسانی که در آمریکا هستند، اما به دلایلی باید به سفر بروند.
دانشمندان همین حالا در حال سازماندهی علیه سیاست‌های مهاجرتی ترامپ هستند. بیشتر از 3400 محقق شامل 18 برنده جایزه نوبل و 5 برنده جایزه فیلد، نامه‌ای را در محکوم کردن اقدام ترامپ امضا کرده‌اند. انجمن آمریکایی پیشرفت علم و انجمن دانشگاه‌های آمریکا در بیانیه‌ای ضمن محکوم کردن این اقدام ترامپ، خواستار تجدید نظر در این حکم شده‌اند.
دانشگاه‌ها همچنین برای فهم این‌که این قانون چه تاثیری روی استادان، دانشجویان پسادکترا، دانشجویان و دیگر کارمندانشان خواهد داشت دچار مشکل شده‌اند. بسیاری از این دانشگاه‌ها به کارمندانشان توصیه کرده‌اند تا زمان مشخص‌تر شدن اوضاع، در آمریکا باقی بمانند، اما این برای امثال علی شوریده که دلایل مهمی برای سفر دارند ممکن نیست.
اوضاع برای بقیه افراد هم چندان خوب نیست، مثلا برای مهندس ایرانی و همسر جوانش که دانشگاه وین دیترویت کار می‌کند. او و همسرش آماده به دنیا آمدن نخستین فرزندشان می‌شوند و به همین دلیل می‌خواستند که پدر و مادرشان را به خانه‌ای دعوت کنند، که تازه خریده‌اند. اما این نقشه حالا امکان‌پذیر نیست و همین‌طور تکلیف گرین‌کارتی که در بهار قرار بود دریافت کنند حالا نامعلوم است.
حالا آن‌ها دارند به این فکر می‌کنند که برای زندگی به استرالیا بروند که کارت اقامت دائم آنجا را دارند:« اگر از اینجا برویم می‌توانیم زندگی و خانواده‌مان را پس بگیریم اما همه چیز‌هایی که اینجا ساخته‌ایم را از دست خواهیم داد. ما برای این کار بسیار تلاش کرده‌ایم».
بازی انتظار
این ممنوعیت ناگهانی زندگی بسیاری را به خطر انداخته و به هم ریخته است. «لوکا فرشی» ژنتیست میکروبی در دانشگاه لاوال کبک، می خواست در بهار به دانشگاه هاراوارد برود اما این نقشه به هم ریخته است، چون همسر ایرانی‌اش مریم نمی‌تواند همراه او به آمریکا برود. او می‌گوید:« این برای ما دیوانه کننده است، چون ما دو روز قبل از امضای این فرمان ویزایمان را گرفتیم». یک زوج دیگر دانشمند در فرانسه معطل مانده‌اند تا ببیند که زن که ایرانی است، می‌تواند وارد آمریکا شود یا نه. این ممنوعیت در حال حاضر بسیاری از همکاری‌های بین‌المللی را هم تحت تاثیر قرار داده است؛ سمیرا صمیمی ایرانی که روی یخچال‌ها در کالگری کانادا مطالعه می‌کند، قرار بوده در قالب تیمی در بهار به گرینلند برود تا در یک مطالعه که توسط ناسا پشتیبانی می‌شود، روند ذوب شدن یخ‌ها را بررسی کند. اما صمیمی نمی‌تواند در نیویورک به بقیه اعضای تیم بپیوندد تا با هواپیمای باری عازم فرودگاه دورافتاده در گرینلند شود. اگر او نتواند به این سفر برسد روند گرفتن دکترایش به تعویق می‌افتد. همکاران صمیمی همه راه‌های ممکن را برای رساندن او روی یخ‌ها جستجو می‌کنند. « مایک مک‌فرین» یخچال شناس از دانشگاه بولدر کلروادو که این سفر تحقیقاتی را هماهنگ کرده است می‌گوید:« من واقعا ناراحت شده‌ام، هیچ کسی چنین حقی ندارد و این نه به نفع ما است و نه علم». منتها آن‌طور که از رفتار دونالد ترامپ برمی‌آید او علاوه بر ارزش‌های پذیرفته شده دیگر اهمیتی هم برای علم قایل نیست. تنها امید مردم و محققانی که با این قانون بسیار ضرر کرده و درگیر شده‌اند این است که بعد از 3 ماه اوضاع تغییر کند یا کارزار قانونی علیه این تصمیم ترامپ به نتیجه برسد. در غیر این صورت این قانون برای همیشه زندگی بسیاری از محققان درجه اول این کشور را تغییر خواهد داد و در دراز مدت آن‌ها به فکر ترک آمریکا خواهند افتاد.
No tags for this post.
