سال‌ها است که باستان شناسان در مورد نحوه رفتار انسان‌های نئاندرتال تحقیق می‌کنند. یکی از مهم‌ترین سایت‌های کاوش شده مربوط به نئاندرتال ها در منطقه کردستان عراق و نزدیکی مرزهای ایران است که در کاوش‌های پیشین، بقایای انسان‌های نئاندرتالی که دفن شده بودند در آن کشف‌شده بود.
در این قبرها، آثار و بقایای گل‌هایی که سایر بازماندگان این نئاندرتال ها روی جسد قرار داده بودند، به دست آمد. مطالعات بعدی اما در وجود این گل‌ها تردید داشته و اعلام شد ممکن است این گل‌ها ربطی به مراسم تدفین نداشته باشند.
یافته‌های جدید باستان شناسان به سرپرستی اما پومروی (Emma Pomeroy) از دانشگاه کمبریج نشان می‌دهد که حدس اولیه در رابطه باوجود مراسم تدفین توسط نئاندرتال ها در این غار درست بوده و اکنون می‌توان با اطمینان اعلام کرد که انسان‌های نئاندرتال اجساد مرگان خود را طی مراسمی خاص دفن می‌کردند. اما پومروی در این رابطه با اطمینان می‌گوید، یک اسکلت جدید نئاندرتال در عراق کشف‌شده است که به نظر می‌رسد حدود 50 هزار سال پیش، طی مراسمی خاص دفن شده است.
هنگام حفر یک قبر یا حتی گودال کوچکی، خاک بخش زیرین فشرده می‌شود، زیرا با نیرو و فشاری که وارد می‌شود تا خاک بالایی را بیرون کشیده شود، خاک زیرین فشرده می‌شود. این شواهد خوبی است که نشان می‌دهد خاک بیرون کشیده شده و جسد موردنظر درون آن قرارگرفته است. علاوه بر این، لایه بلافاصله در زیر جسد فشرده‌شده است اما لایه‌های عمیق‌تر این‌گونه نیستند.
لازم به توضیح است، اولین مدرکی که در آن نشان می‌داد نئاندرتال ها مردگان خود را دفن می‌کردند، در کاوش‌های رالف سولکی (Ralph Solecki) باستان‌شناس آمریکایی، در غار شنیدار یا شانیدر (Shanidar) در شمال عراق در دهه‌های 1950 و 60 میلادی کشف شد.
در این حفاری 10 انسان نئاندرتال کشف شدند که یکی از نئاندرتال های به‌دست‌آمده لقب شنیدار 4 را دریافت کرد چراکه شواهد نشان می‌دهد جسد این نئاندرتال طی مراسمی خاص در یک قبر قرارگرفته و گل‌هایی روی آن پراکنده‌شده بود.
این یافته‌ها یکی از چندین شواهد و مدارکی بود که به ارزیابی مجدد نئاندرتال ها به‌عنوان انسان‌های باهوش و نه آنچه پیش‌ازاین با چهره وحشیانه و ترسناک نمایش داده‌شده‌اند، پرداخت.
اظهار عقیده درباره گل‌های استفاده‌شده در قبر برای مراسم تدفین بحث‌برانگیز بوده است. پومروی در این رابطه می‌گوید: «گفته‌شده جوندگان از طریق کندن زمین به این غار راه پیدا می‌کردند و گاهی اوقات گل‌ها و گیاهان را به آنجا می‌آوردند. علاوه بر این، برخی از کارگران حفار نیز گل‌هایی به همراه داشتند. این سخنان می‌تواند شک و تردید را در این رابطه تقویت کند.»
در سال 2014 میلادی، حفاری‌های این غار دوباره تحت امنیت شدید به دلیل تهدید داعش در این منطقه آغاز شد. هدف این تحقیقات، بررسی رسوبات موجود در غاری بود که نئاندرتال ها در آن پیدا شدند تا آنچه در این محل اتفاق افتاده، دقیقا روشن شود.
در کمال تعجب این گروه باستان‌شناس، مجموعه جدیدی از آثار باقیمانده در این غار را کشف کردند. نیمه فوقانی اسکلت یک نئاندرتال، موقعیت آناتومیکی جسدش را که در هنگام دفن در آن حالت قراردادند، نشان می‌دهد.
گروه پومروی چندین شواهد مبنی بر اینکه این نئاندرتال دفن شده است را پیدا کرد. یکی از این شواهد، این است که لایه رسوبات در اطراف جسد به‌وضوح با لایه زیرین آن تفاوت دارد. علاوه بر این، رسوبات در زیر جسد نشانه‌هایی از اختلال در حفاری را نشان می‌دهد.
پومرووی در این رابطه توضیح می‌دهد که: «اگر تصور کنید، متوجه می‌شوید هنگام حفر یک قبر یا حتی گودال کوچکی، خاک بخش زیرین فشرده می‌شود زیرا شما با نیرو و فشاری که وارد می‌کنید تا خاک بالایی را بیرون بکشید، خاک زیرین فشرده می‌شود.
این شواهد خوبی است که نشان می‌دهد خاک بیرون کشیده شده و جسد موردنظر درون آن قرارگرفته است.» علاوه بر این، محققان این گروه، دریافتند که لایه بلافاصله در زیر جسد فشرده‌شده است اما لایه‌های عمیق‌تر این‌گونه نیستند.
لازم به توضیح است، هنوز مشخص نیست که آثار باقیمانده متعلق به یک نئاندرتال کشف‌شده جدید است یا بقایای جسدی از نئاندرتال قدیمی که به‌صورت ناقص از خاک بیرون کشیده شده، است.
به اعتقاد پومروی، احتمالاً این اسکلت نئاندرتال به‌صورت تصادفی توسط حفار اصلی در دهه‌های 1950 و 60 میلادی به دونیمه تقسیم‌شده و آن حفار گل‌های تدفین شده را به‌صورت یک تخت سنگ بزرگ از این بخش خارج کرده است.
به گفته پومروی، انسان‌های مدرن حداقل از صد هزار سال پیش مردگان خود را دفن می‌کردند؛ اما مشخص نیست که آیا نئاندرتال ها خودشان این عمل را ابداع كردند یا اینكه آن را از انسان‌های هوشمند آموختند. همچنین باستان‌شناسان در مورد این موضوع اطمینان دارند که نئاندرتال ها و انسان‌های هوشمند در غار شنیدار با یکدیگر روبه‌رو شده بودند.
مترجم: احسان محمدحسینی
No tags for this post.