ضعف اطلاعاتی مسایل اجتماعی ایران رفع می شود

دکتر ایرج فیضی، رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاددانشگاهی در گفتگو با سیناپرس گفت: اکنون ما در حوزه های مختلف اجتماعی اطلاعات درستی از وضعیت کشور نداریم.

این امر می تواند پیامدهای منفی در جامعه داشته باشد. یکی از آسیب ها و پیامدهایی که اکنون در حوزه پژوهشی کشور وجود دارد این است که عموما طرح های پژوهشی  کوچک هستند و توسط قشر خاصی( مانند دانشجویان) و در جامعه آماری محدودی انجام می شوند.

بسیاری از داده های این افراد مبتنی بر اطلاعات مراکز مشاوره ای است. جامعه آماری این افراد اغلب خانواده های مساله داری هستند که برای رفع مشکل شان به مراکز مشاور خانواده مراجعه کرده اند.

وی افزود: گزارش هایی که اکنون در حوزه اجتماعی ایران داده می شود، نادرست است. این گزارش ها مبتنی بر اطلاعات علمی نیست؛ اغلب داده هایی که از طریق مراکز مشاوره خانواده بدست می آید، بزرگنمایی می شود و به کل جامعه تعمیم داده می شود.این در حالی که داده ها قابل تعمیم به کل کشور نیست و متاسفانه اطلاعات نادرست و گاهی عجیب و غریب این پژوهش ها نیز از طریق رسانه ها در کشور بزرگنمایی می شود.

وی اظهارداشت: این مشکل تنها مربوط به حوزه خانواده نیست و در دیگر حوزه ها نیز با چنین مشکلی مواجه هستیم. امروزه در کشورهای توسعه یافته برای هر کدام از موضوع های اجتماعی و غیر اجتماعی مانند روان شناسی، اقتصادی و… طرح ملی تعریف و اجرایی شده است؛ توصیف درست مساله برای محققان و جامعه از مهمترین ویژگی ها و خروجی های اجرای طرح ملی است.

اطلاعات درستی از مسایل خانواده ها نداریم

رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاددانشگاهی بیان کرد: یکی از ویژگی ها و خروجی های اجرای طرح ملی این است که می تواند امکاناتی فراهم کند تا محققان توصیف درستی از مسایل جامعه داشته باشند.

اکنون ما در حوزه های مختلف جامعه که مسایل خانواده یکی از آن موضوعات است، اطلاعات درستی نداریم. در حال حاضر اطلاعات کمی از سوی مرکز آمار ایران در خصوص تعداد خانوارها، گروه سنی و… و وزارت ارشاد و فرهنگ اسلامی( با اجرای طرح خاصی مانند ارزش ها و فرهنگ ها) ارایه شده است.

وی ادامه داد: نداشتن این اطلاعات عوارض زیادی برای نظام کشور به وجود می آورد چراکه استخراج گزارش های پژوهشی دانشجویان برای ارایه پایان نامه هایشان باید مبتنی بر داده های علمی باشد.

اکنون طرح هایی که دانشجویان و محققان اجرا می کنند کوچک و محدود هستند که گاهی نتیجه گیری های نادرستی نیز از آنها استخراج می شود.

فیضی گفت: در برخی موارد در نتیجه گیری ها افراط نیز می شود. به عنوان مثال برخی از پژوهش ها 80 درصد عامل طلاق خانواده ها را مسایل جنسی و برخی دیگر 40 درصد اعلام می کنند. چگونه چنین پدیده ای نتیجه گیری متفاوتی دارد؟

هر محققی بر اساس مختصر آمار و داده هایی که از سوی مراکز مشاوره ای جمع آوری کرده است، به نتیجه می رسد. رسانه ها نیز با استناد به این اطلاعات، گزارش های ضد و نقیضی ارایه می دهند.

بر مبنای فرضیات نمی توان قانونگذاری کرد

وی خاطرنشان کرد: این مشکلات علاوه بر حوزه علمی، در حوزه اجرایی نیز مشاهده می شود. نظام دستگاه اجرایی و سیاستگذاری به علت نداشتن چنین اطلاعات و تصویر درست از خانواده، هنگام تصمیم گیری و سیاستگذاری نیز دچار مشکل می شود. بر اساس ذهنیات و فرضیات نمی توان برای کشور تصمیم گیری و قانون گذاری کرد.

وی یادآورشد: اکنون این خلاء در کشورمان پر رنگ است. خلاء ناشی از فقدان تصویری درست از مسایل مختلف است. از اینرو برای رفع این خلاء نیازمند پژوهش های ملی در کشور هستیم تا اطلاعات دقیقی از وضعیت کشورمان بدست بیاوریم. پژوهشی که جامعیت داشته باشد. اهمیت این مساله باعث شد تا جهاد دانشگاهی طرحی ملی پیمایش خانواده را اجرایی کند.

رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاددانشگاهی درباره این طرح ملی گفت: طرح ملی پیمایش خانواده چند ویژگی اصلی دارد. نخست، حیطه فعالیت این طرح ملی است و تمامی شهرهای کشور تحت پوشش این طرح هستند. یکی دیگر از ویژگی های این طرح، قابل تعمیم دادن نتایج داده های این طرح به کل کشور است. جامعیت مفهومی از دیگر ویژگی های این طرح محسوب می شود.

وی اظهارداشت: ما سعی کرده ایم در این طرح ابعاد مهم خانواده مانند شاخص های مهم طلاق( نگرش طلاق، عوامل موثر بر طلاق، احتمال طلاق)، ازدواج( نگرش به ازدواج، عوامل موثر بر ازدواج، دلایل تاخیر ازدواج، معیارهای انتخاب همسر، معیارهای تعیین کننده فرد یا خانواده در انتخاب همسر)، فرزند آوری، خشونت( مانند خشونت علیه زنان) و… مورد بررسی قرار دهیم.

اعلام آمادگی جهاد دانشگاهی به دانشگاه ها

فیضی افزود: اکنون در کشورهای پیشرفته، اطلاعات داده های ملی در اختیار دانشجویان و محققان قرار می گیرد تا آنها براساس این داده ها پایان نامه هایشان را تنظیم کنند. طرح ملی امکاناتی را فراهم می کند تا دانشجو نیازی به جمع آوری داده ها نداشته باشد.

وی بیان کرد: دانشجویان برای ارایه پایان نامه هایشان نیاز به پر کردن پرسشنامه و صرف زمان طولانی مدت دارند. آنها باید کلی هزینه کنند تا بتوانند اطلاعات محدود و ناقصی بدست بیاورند اما اکنون بستری در جامعه فراهم شده تا اطلاعات جامع، کامل، دقیق و ملی در اختیار دانشجویان قرار گیرد.

به گفته وی، اکنون پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاددانشگاهی با چند دانشگاه ایران اعلام آمادگی کرده است تا دانشجویان بتوانند از این اطلاعات استفاده کنند؛ این طرح کمک می کند تا دانشجویان غیر از شناخت توصیفی، اطلاعات دقیق و شناختی تحلیلی و تبینی از شرایط خانواده ها بدست آورند.

وی در پایان گفت: امیدواریم با ادامه این فعالیت طی سال های آینده، روند تغییر و تحولات هریک از حوزه های خانواده و زیر مجموعه هایش و سرعت این تغیرات به خوبی شناسایی شوند. همچنین امیدواریم دیگر بخش های جهاددانشگاهی نیز چنین طرحی را پیگیری کنند. البته اکنون چند طرح ملی در جهاددانشگاهی دنبال می شود.

طرح ملی گردشگری از جمله طرح هایی است که توسط پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی مشهد انجام شده است. پیمایش ملی فضای سرمایه گذاری اقتصاد ایران نیز از دیگر طرح هایی است که اکنون در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاددانشگاهی در حال انجام است و مراحل پایانی اش را سپری می کند.

گزارش: فرزانه صدقی

 

No tags for this post.