طرح های معاونت علمی برای حل مشکلات در سیستان و بلوچستان

استان سیستان و بلوچستان با وسعتی معادل ۱۸۷ هزارو ۵۰۲ کیلومتر مربع ۱۱.۵درصد مساحت کل کشور را دارا ست. از کل مساحت استان۲.۱۵ درصد را اراضی کشاورزی ۵۴.۶۶ درصد را مرتع و ۳۳.۵ درصد را جنگل تشکیل می دهد.  

این استان با داشتن ۱۲۳هزار و ۲۵۴ هکتار اراضی کشاورزی نسبت به کل وسعت استان، رتبه ۲۳را در بین استان­های کشور به خود اختصاص داده است. منابع طبیعی استان سیستان و بلوچستان بالغ بر۱۸۰۴۳۶۹۵ هکتار است که۱۰۵۶۵۱۰۳ هکتار آن را مرتع و۱۲۰۸۶۸۵هکتار را جنگل تشکیل می دهد.

سهم ارزش افزوده بخش کشاورزی در تولید ناخالص داخلی استان حدود ۱۴ درصد است.  ۱۸  درصد از جمعیت شاغل استان،  در بخش کشاورزی فعالیت می کنند.  استان سیستان و بلوچستان از جمله استانهای بیابانی کشور است که با خصوصیاتی همچون کمی نزولات جوی، درجه حرارت بالا، رطوبت نسبی اندک و پوشش گیاهی فقیر و فرسایش آبی و بادی شناخته شده است.

سطح بیابان­های استان حدود ۶.۴ میلیون هکتار است که ۳۲ درصد سطح استان را به خود اختصاص می دهد که یک میلیون هکتار آن شنزارها است؛ از مهم­ترین معضلات موجود می توان هجوم شن­های روان به اراضی کشاورزی، اماکن مسکونی ( خصوصاً روستاها) ، مناطق صنعتی، راه­های مواصلاتی و … اشاره کرد.

دکتر فرود شریفی، رئیس انجمن علمی خشکسالی و تغییر اقلیم و مسئول کارگروه خشکسالی و تغییر اقلیم ستاد توسعه فناوری‌های آب، خشکسالی، فرسایش و محیط زیست معاونت علمی در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: متوسط بارندگی در استان سیستان و بلوچستان حدود ۱۰۴ میلی­متر است. باتوجه به قرار گرفتن استان در یک اقلیم خشک نوسانات بارندگی سالانه در این خطه از کشور بسیار بالا بوده و درنتیجه این امر جمعیت ۸۰۰ هزار نفری زاهدان و ۴۰۰ هزار نفری زابل و اطراف آن را دچار مشکل کم آبی کرده، به نحوی که در حال حاضر ۹۰۰ روستای استان در تامین آب شرب با مشکل مواجه هستند و آبرسانی سیار دارند.

وی افزود: آب شرب ۶ شهر وابسته مستقیم به آب چاه­ نیمه­ است و در زاهدان ۳ دستگاه آب شیرین­ کن بکار­گیری شده تا بخشی از آب شرب ساکنین را تولید کند.

شریفی با بیان اینکه بصورت مشخص تامین آب شرب مردم سیستان و بلوچستان وابستگی زیادی به آب چاه ­نیمه­ ها دارد، بیان کرد: بخش دیگر تامین آب این استان وابسته به منابع آب زیرزمینی است که عمدتاً شور تا لب شور است؛ از طرفی بدلیل دمای زیاد و وجود بادهای ۱۲۰ روزه، تبخیر آب از سطح روباز چاه ­نیمه ­ها را در هر سال حدوداً ۴ متر کرده است. با توجه به وسعت مخازن، هر ساله حدود ۳۰۰ میلیون متر مکعب از آب ذخیره شده چاه­ نیمه ­ها تبخیر می ­شود.

وی ادامه داد: آب موجود در چاه­ نیمه ­ها وابسته به وجود آب در کشور افغانستان و رها سازی از بالا­دست است و همان میزان آب دارای نوسان که به این چاه­ نیمه ­ها وارد می ­شود در معرض تبخیر قرار دارد و عجیب­ تر اینکه وجود چشمه «آرتزین» در ۱۰۰ متری ساحل چا­بهار که از کف دریا بیرون می آید حکایت از فرار آب زیرزمینی این منطقه به خارج از استان را دارد. 

مسئول کارگروه خشکسالی و تغییر اقلیم ستاد توسعه فناوری‌های آب، خشکسالی، فرسایش و محیط زیست  ادامه داد: روان آب ها نیز پس از وقوع بارش (که در زمان کوتاه اتفاق می­افتد) و به دلیل نفوذپذیری کم منطقه بصورت سیل از دسترس خارج  و بخشی از آب­های سطحی در منطقه میرجاوه از کشور خارج می ­شود.

شریفی با تاکید بر اینکه این استان پتانسیل فراوانی برای اجرای طرح های فناورانه در راستای رفع مشکلات دارد، افزود: با توجه به این مشکلات، طرح هایی که از طرف معاونت علمی در سیستان و بلوچستان مورد توجه قرار گرفته مشتمل بر طرح هایی است که می تواند مشکلات این استان را برطرف سازد. 

وی با اشاره به برخی از این طرح ها گفت: «کاهش تبخیر از چاه نیمه ها»، «گلخانه های کوچک مقیاس و پرورش آبزیان در مقیاس خانگی»، «استفاده از آب شیرین کن­های با راندمان بالا»، «توسعه کاشت گیاهان کویری»، «توسعه فناوری های اکتشاف و بهره برداری از آب های ژرف»،  « استفاده از سلول های فتوولتائیک» و… از طرح هایی هستند که قابلیت اجرا در این استان را دارند.

رئیس انجمن علمی خشکسالی و تغییر اقلیم  تاکید کرد: بدیهی است این اقدامات با سرمایه گذاری بخش خصوصی و شرکت های دانش بنیان و مشارکت مردم بومی استان در حال انجام است.

منبع:مهر

No tags for this post.