مصرف کم کربن راهی برای نجات جهان

هرچند توسعه صنایع مختلف، افزایش فرصت های شغلی، تولید محصولات با کیفیت تر به دلیل رقابت شدیدتر و رونق تجاری برخی کشورها را به همراه داشت اما به دلیل فراهم نبودن زیرساخت ها در اکثر نقاط صنعتی جهان، آسیب های جبران ناپذیری محیط زیستی زیادی نیز به دنبال آورد و با اثراتی مانند گرم شدن زمین، حیات موجودات روی زمین را به خطر انداخت.

این امر باعث شد تا کارشناسان به دنبال راهکارهایی برای کاهش یا از بین بردن این آسیب ها با در نظر گرفتن بیشینه سود ممکن برای صنایع مختلف باشند. در نتیجه آنها مبحثی تحت عنوان مدیریت زنجیره تامین سبز را مطرح کردند. مدیریت زنجیره تامین سبز، یکپارچه کننده مدیریت زنجیره تامین با الزامات زیست محیطی در تمام مراحل طراحی محصول، انتخاب و تامین مواد اولیه، تولید و ساخت، فرایندهای توزیع و انتقال، تحویل به مشتری است. پس از مصرف نیز، مدیریت بازیافت و مصرف مجدد به منظور بیشینه کردن میزان بهره وری مصرف انرژی و منابع، همراه با بهبود عملکرد کل زنجیره تامین است.

از سوی دیگر به دلیل بیشتر شدن آگاهی مردم نسبت به این آسیب‌ها و میل بیشتر آنها برای خرید محصولاتی که در روند تولید آنها توجه بیشتری به محیط زیست شده است، صنایع مختلف نیز همسو با دولت ها و سازمان های جهانی در جهت کاهش این آسیب ها در فرایند تولید محصولات خود قدم برداشته اند و هدف اصلی خود را علاوه بر رسیدن به بیشینه سود و کاهش هزینه ها، کاهش آسیب های زیست محیطی قرار دادند. از اینرو تحقیقات زیادی در جهت رسیدن به دو هدف کاهش آسیب های زیست محیطی و بیشینه کردن سود زنجیره های تامین در سال های اخیر توسط محققان در سراسر جهان صورت گرفت و تعداد زیادی از آنها به صورت اجرایی در آمدند و باعث تغییر و تحول عظیمی در زنجیره های تامین سنتی در سراسر جهان شدند و مدیران صنایع مختلف را مجبور به تغییر در طراحی و فرایندهای سازمان خود کردند تا بتوانند در دنیای رقابت جایگاه خود را حفظ کنند یا ارتقا دهند.

محمد رضا احمد بیگی، دانش آموخته دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه علم و فرهنگ با راهنمایی دکتر مرتضی خاکزار در پایان نامه کارشناسی ارشد خود به دنبال ارایه یک مدل برای رسیدن به بیشینه سود در زنجیره تامین سبز تحت سیاست های کربن( که به صورت قوانینی دولتی یا حتی جهانی برای کنترل و کاهش میزان آلودگی بر زنجیره تامین اعمال می شوند) برآمد.

زنجیره تامین مفروض او در این تحقیق شامل سه سطح با اعضای تامین کنندگان، تولید کنندگان و مراکز فروش بوده و میزان فروش را در آمد در نظر گرفته شده است.

هزینه های مختلف این تحقیق نیز شامل حمل و نقل، تولید و خرید در نظر گرفته شده اند. او همچنین میزان آلودگی انتشار یافته در جریان حمل و نقل کالاها از تامین کننده ها به کارخانه ها، از کارخانه ها به مراکز فروش و میزان آلودگی انتشار یافته در زمان تولید محصولات را به عنوان آلودگی ناشی از فعالیت های زنجیره تامین در نظر گرفته و برای دستیابی به زنجیره تامین سبز، به دنبال بیشینه کردن سود تحت سیاست های کربن بوده است.

او برای رسیدن به این هدف، چهار حالت مختلف شامل «زنجیره تامین بدون سیاست کربن»، «زنجیره تامین تحت سیاست مالیات کربن»، «زنجیره تامین تحت سیاست حد مجاز کربن» و «زنجیره تامین تحت سیاست تجارت کربن» در نظر گرفته و برای هر کدام از آنها مدلی ارایه داده است.

نتایج این پژوهش نشان داد که کارایی سیاست های کربن تا حد زیادی به تعیین صحیح پارامترهای آنها توسط سیاست گذار دارد و تحقیق ارایه شده ابزار تصمیم گیری خوبی در اختیار تصمیم گیرنده ها قرار می دهد تا در زنجیره تامین های مشابه با استفاده از مدل های ارایه شده، بهترین پارامترها و سیاست ها را برای کنترل و کاهش آلودگی با در نظر گرفتن مسایل اقتصادی جهت زنجیره تامین تحت پوشش خود اتخاذ و اعمال کنند.

او اشاره کرده است، هم اکنون این گونه تحقیق ها در سال های اخیر به دلایل مختلفی مانند بی توجهی مسوولان به محیط زیست، عدم اهتمام کامل دولت به مسایل زیست محیطی و برقرار نکردن سیستمی برای کنترل آلودگی انتشاری توسط سازمان ها مانند سیاست کربن، همچنین عدم توجه مشتریان ایرانی به سبز بودن زنجیره تولید کالای مورد نظر و تنها توجه آنها به قیمت محصول و همچنین مسایلی مانند فرار از مالیات و فرار از هزینه، عدم توجه مدیران نصایع به محیط زیست و تلاش سازمان ها برای رسیدن به اهداف صرفا اقتصادی، با کم توجهی رو به رو شده اند که امیدواریم با بالارفتن آگاهی مردم و توجه بیشتر مسوولان و تلاش در جهت حفظ محیط زیست، در سال های آینده توجه بیشتری به مقوله مدیریت زنجیره تامین سبز در ایران صورت گیرد.

تالیف: بیتا اکبری

No tags for this post.