گردشگری معنوی راز بقای کسب و کارها
از این منظر می توان حدی از معنویت را در همه انواع گردشگری جستجو کرد. بنابراین با نوآوری و کارآفرینی می توان بر شکل گیری و گسترش کسب و کارهایی تمرکز کرد که قادرند سطحی از معنویت و اصالت را به مقتضای نیاز گردشگران به آنها ارائه کنند.
در ربع قرن اخیر شاهد رخدادهای تاریخی شگفت آور، نوآوری های تکنولوژیک عمده و تغییرات گسترده اجتماعی و فرهنگی نه تنها در غرب بلکه در دیگر نقاط جهان نیز بوده ایم. به دنبال آنها، ماهیت گردشگری، رابطه آن با جامعه و همچنین رویکردهای جامعه شناختی در تحلیل و تفسیر آن، دستخوش تحولات گسترده ای شده است.
دنیای معاصر با سطح بالایی از سیالی مواجه است، دنیایی که با تغییرات سریع اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی ناشی از جهانی شدن، پیشرفت تکنولوژیکی سریع و انقلاب ارتباطات و اطلاعات مواجه است. این نیروها منجر به افزایش ریتم زندگی، از بین رفتن زمان و مکان، چندگانگی فرهنگی، فردی شدن سبک زندگی و تفکیک زدایی و رفع تبعیض از حوزه های اجتماعی شده است. اگرچه به نظر می رسد که این روندها سبب افزایش ثروت جهانی شده اند اما از یک سو با مصرف گرایی گسترده و کالاسازی همه حوزه های زندگی و از سوی دیگر با افزایش احساس خطر و عدم امنیت فردی و یک روند بدبینی فلسفی پست مدرن همراه بوده اند.
امروزه با توجه به سطحی بودن و عدم اصالت زندگی مدرن و از خود بیگانگی انسان مدرن «تصور می شود که حقیقت و اصالت در جای دیگری باشد: در دوره تاریخی دیگر یا در فرهنگ های دیگر یا در سبک های ناب تر و ساده تر زندگی». معنویت می تواند راه حلی برای مقابله با مسائل روانی و اجتماعی ناشی از سبک زندگی معاصر باشد و به تازگی نیز در جامعه شناسی و کسب و کار مورد توجه جدی قرار گرفته است.
بنابراین، جستجوی اصالت، انسان های مدرن را به گردشگر شدن ترغیب می کند. اما جستجوی اصالت همیشه با کامیابی توام نبوده و تجربه گردشگران برای تجربه اصالت به دلیل دستکاری صحنه ها، اشیا و بناها از سوی ارائه دهندگان تجربیات گردشگری در مقصدها و وابسته کردن اصالت به چیزهای مادی اغلب سبب ناکامی گردشگران می شود. لذا باید با توجه به شرایط کنونی تعریفی سازگار برای اصالت برگزیده و آن را تجربهای درونی و مستقل از اشیا و بناها دانست و راهی ممکن و میسر برای رفع این نیاز درونی گردشگران در عصر حاضر یافت.
کارآفرینی و ارائه تجربیات بدیع از طریق فعالیت های کارآفرینانه و نوآوری در ارائه خدمات و محصولات به گردشگران می تواند ابزاری سودمند در این رابطه باشد.
توسعه گردشگری با رویکرد معنویت و کسب تجربه های معنوی از سوی گردشگران دستاوردهایی برای جوامع مبدأ، مقصد و به طور کلی جامعه جهانی در پی خواهد داشت. توجه به معنویت در اشکال مختلف گردشگری سبب توجه بیشتر گردشگران و کسب و کارها به حفظ منابع و مصرف اخلاقی شده و موجب ایجاد گردشگری مسئولانه تر نیز شده است و گامی در جهت حرکت به سمت گردشگری پایدار خواهد بود.
علاوه براین با پذیرش مفهوم اصالت وجودی و با تاکید بر معنویت در گردشگری، گردشگری دیگر به عنوان صنعتی که در پی کالاسازی فرهنگ ها و ارزش هاست قلمداد نشده و از این اتهام مبرا می شود. پیامد مثبت دیگر که گسترش گردشگری معنوی به همراه خواهد داشت، کمک به رشد فردی گردشگران و متعاقبا رشد فرهنگی جوامع مبدأ و مقصد است که خود می تواند هدفی بسیار متعالی برای گردشگری باشد. گذشته از اینها ارائه تجربیات معنوی منحصر به فرد از سوی کسب و کارهای گردشگری در عصر جدید یک ضرورت است که برای آنها در بازار پرتلاطم کنونی با نیازها و انتظارات متنوع گردشگران مزیت های رقابتی ایجاد خواهد کرد.
بیش از سه دهه پیش، مک کانل مفهوم اصالت را به مطالعات جامعه شناختی پیرامون انگیزه ها و تجربیات گردشگران افزود. از آن زمان مفهوم اصالت به مبنایی برای مطالعات گردشگری تبدیل شده است. با این وجود، استفاده گسترده از این مفهوم ابهامات و محدویت های آن را آشکار کرد. منتقدان سودمندی و اعتبار این مفهوم را مورد پرسش قرار می دهند چرا که بسیاری از انگیزه ها و تجربیات گردشگران نمی تواند در قالب مفهوم متداول اصالت تشریح شود. اشکالی از سفر همچون دیدار از خویشاوندان و آشنایان، گردش در طبیعت، بازدید از دیسنیلند، سرگرمی های شخصی مانند ماهیگیری، شکار یا ورزش و مانند آن با تعریف مک کانل از اصالت ارتباطی ندارد.
اما مسئله ای که وجود دارد این است که چگونه مفهومی که با چنین محدودیت ها و ابهاماتی روبروست می تواند مبنایی برای مطالعات گردشگری قرار گیرد؟ وونگ (1999) این سوال را مطرح می کند که آیا باید این کاستی ها نادیده گرفته شود یا اصالت بازتعریف شود تا قدرت تبیین کنندگی آن بهبود یابد؟
نوشتار حاضر بازتعریف اصالت را مورد توجه قرار داده و کاربرد وجودگرایان از این مفهوم را می پذیرد. این نگاه به اصالت، با رویکرد پست مدرنیستی نسبت به تجربه اصالت نیز قرابت دارد که معتقد است چیزهای اصیل واقعی در دنیای کنونی دیگر وجود ندارند و آنچه تجربه می شود چیزهای مشابه است بنابراین اصالت را باید مستقل از اشیا و بناها مورد توجه قرار داده و آن را درون انسانها جستجو کرد نه در نمودهای بیرونی از آنچه در گذشته وجود داشته است.
می توان گفت که مشروط دانستن تجربه اصالت به اصیل بودن اشیا و بناهاست که جستجوی گردشگر برای تجربه اصالت را با ناکامی مواجه می کند. بنابراین، با پذیرش مفهوم اصالت وجودی می توان انگیزه ها و تمایلات درونی گردشگران را برای تجربه اصالت به سمت تجربیات معنوی هدایت کرد. اینجاست که گردشگری معنوی می تواند به عنوان ابزاری سودمند مورد توجه قرار گیرد. با پذیرش مفهوم اصالت وجودی، نتیجه ای که آشکار می شود این است که معنویت می تواند در همه انواع سفر وجود داشته باشد.
گردشگری معنوی دیگر صرفا سفر با انگیزه مذهبی تلقی نمی شود و اصالت نیز دیگر صرفا در مولفه های فرهنگی جستجو نمی شود. فعالیت های گردشگری معنوی نیز در آینده به زیارت و بازدید از اماکن مذهبی محدود نمی شود. مکان های زیادی در دنیا برای گردشگری معنوی وجود دارد که اگرچه بسیاری از آنها فرهنگی هستند اما مکان های طبیعی و مناظر را نیز در بر می گیرند.
امروز آنچه از خودبیگانگی و عدم اصالت در زندگی مدرن تلقی می شود، گردشگران را به جستجوی تجربیات معنوی ترغیب کرده است. برای رسیدن به این هدف که گردشگران در جستجوی معنویت مانند اکثر گردشگرانی که اصالت را جستجو می کردند با یأس و ناکامی مواجه نشوند باید کسب و کارهای معنوی در گردشگری شکل گرفته و نهادینه شوند.
کسب و کارهایی که در آن کارآفرینان معنوی با ایده های نوآورانه، خدمات و محصولاتی را طراحی می کنند که می تواند پاسخگوی نیازهای معنوی گردشگران در سطوح مختلف و در اشکال مختلف سفر باشد. شکل گیری کسب و کارهای معنوی در گردشگری نه تنها برای گردشگری یک ضرورت است بلکه تلاش برای ارائه تجربیات معنوی به گردشگران از سوی کسب و کارها نیز در دنیای معاصر یک ضرورت در جهت بقای این کسب و کارهاست.
بر اساس این گزارش، مقاله ای تحت عنوان «کارآفرینی ابزاری برای ارائه تجربیات اصیل از طریق توسعه گردشگری معنوی» توسط تیمور مرجانی و افسانه پورجم از دانشگاه علم و فرهنگ تالیف شده است.
No tags for this post.
