کشورهای با فساد کمتر، عملکرد محیط‌ زیستی بهتری دارند

حفاظت از محیط زیست و اطمینان از پایداری و همه جانبه بودن توسعه آن از جدی ترین چالش های فراروی انسان هاست. علت توجه روزافزون به محیط زیست را می توان نه تنها اهمیت آن در تأمین مواد اولیه تولید که تأثیر شگرف آن بر ماهیت حیات بشری دانست.

در این میان اقتصاد محیط زیست، شاخه ای متمایز از علم اقتصاد است که با لحاظ ارزشهای مربوط به هر دو موضوع اقتصاد و محیط زیست هزینه های آلودگی و تخریب منابع محیط زیستی را محاسبه می کند.

در گذشته، جمعیت انسان اندک و استفاده از فناوری برای بهره برداری از منابع کره زمین محدود بود، بنابراین تأثیر انسان بر محیط زیست منحصر به تأثیری محلی نبود و طبیعت می توانست خود را بازسازی کند. همچنین، آثار درازمدت استفاده بی رویه از منابع محیطی چندان مشهود نبود و ابعاد چندانی نداشت.

مشکل بنیادین امروز از زمانی به صورت بحرانی مطرح شد که جمعیت انسان افزایش زیادی یافت و قدرت فناوری بشر چنان نیرومند شد که تأثیر انسان بر محیط زیست دیگر محلی نبوده و تبعات آن در سطحی وسیع گسترده شد.

به عبارت دیگر، پیشرفت فناوری بشر در دو سده اخیر قدرت اثرگذاری انسان بر محیط زیست را به طور شگفت انگیزی بالابرده و باعث شده تا ابعاد معضلات محیط زیستی ناشی از فعالیت های بشر به تدریج از سطوح محلی به ملی و منطقه ای و در نهایت جهانی گسترش پیدا کند.

نگاهی اجمالی به دستاوردها و ناکامی های بشر در دو سده اخیر می تواند، ابعاد مسائل و مشکلاتی را که بشر در حال حاضر با آن مواجه است به نحو بارزتری نمایان سازد. آنچه از این ارزیابی ها حاصل می شود، تصویری اعجاب آور از پیشرفت های بی سابقه بشری در پاره ای از حوزه ها و تیره روزی وصف ناشدنی انسان در بعضی از عرصه هاست که از یک سو چشم اندازی امیدوارکننده از آینده بشر و از سوی دیگر تصویری نگران کننده و مبهم از استمرار حیات در کره زمین را نشان می دهد.

آسیب های وارده به محیط زیست ایران نگران کننده و نیازمند توجه بسیار است. بهره برداری بیش از حد از طبیعت و فشار زیاد بر منابع، آسیب های جدی به محیط زیست کشور وارد آورده است.

همچنان که کارآفرینی در حوزه کسب و کار از نقش کلیدی و مهمی برخوردار است، به تدریج به سایر حوزه های دانش هم ورود پیدا کرده است. ارتباط کارآفرینی با محیط زیست و منابع طبیعی موضوعی است که به تازگی در محافل علمی بسیار مورد توجه واقع شده است.

بنگاه های اقتصادی به واسطه بهره گیری از محیط زیست به عنوان عامل تولید و نیز موهبتی خدادادی که برخورداری از رانت طبیعی را برای آنها میسر می سازد در تلاشند که در بازارها ایفای نقش کرده و گوی رقابت را از سایر بنگاه ها بربایند.

نادیده انگاشتن این واقعیت که انسان جزئی از نظام طبیعی هستی است و به صورت سیستماتیک با سایر اجزای آن در ارتباط است می تواند سبب بر هم خوردن تعادل و نظم طبیعی آن شده و آسیب های جدی و غیر قابل جبرانی را به همراه داشته باشد.

چنانکه در دهه های اخیر انتشار گازهای گلخانه ای سبب افزایش دمای کره زمین و همچنین تخریب لایه ازن شد و تغییرات شگرفی را در اقصی نقاط زمین ایجاد کرده که به دنبال آن نگرانی های گسترده ای را در پی داشته است.

افزایش این نگرانی ها و فشار گروه های دوستدار محیط زیست، دولت ها را وادار به تغییر تفکر درباره محیط زیست کرده است.

لذا کارآفرینی و ایجاد مشاغل جدید در شمار عوامل کلیدی قرار می گیرد که در صورتی که مبتنی بر چارچوب مشخص محقق نشود می تواند بر شدت تخریب محیط زیست بیفزاید. کما اینکه در سال های اخیر از موضوعاتی تحت عناوین کارآفرینی سبز که متضمن پایداری محیط زیست و بهره برداری بهینه است، یاد می شود.

از این رو، پژوهشی تحت عنوان «تأثیر کارآفرینی بر عملکرد محیط زیست» به بررسی تأثیر این مهم بر محیط زیست پرداخته است.این پژوهش توسط نگین جلیلیان از دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی تالیف شده که در آن  تأثیر متغیرهایی مانند کارآفرینی بر محیط زیست بررسی شده است.

در این پژوهش با استفاده از کشورهایی که داده متغیرهای کلیدی ذکر شده طی دوره زمانی 2009 تا 2012، برای آنها موجود است به برآورد اثر کارآفرینی بر شاخص عملکرد محیط ‌زیست پرداخته شده است.

نتایج این پژوهش نشان می‌دهند که کارآفرینی تأثیری منفی و معنادار بر شاخص عملکرد محیط ‌زیست دارد. نتایج گویای آن است که کشورهای با فساد کمتر، عملکرد محیط‌ زیستی بهتری دارند. همچنین شاخص تجارت و تولیدناخالص داخلی سرانه تأثیر مثبت و معناداری بر عملکرد محیط‌زیست دارند و ضریب اثرمتقابل فساد و کارآفرینی نشان می‌دهد با کاهش فساد و تأثیر آن بر کارآفرینی، اثر مخرب کارآفرینی بر محیط ‌زیست کاهش می‌یابد.

No tags for this post.