مشق شب کودکان، یادگاری از مصر باستان
به‌تازگی مشق شبی که توسط یک کودک در مصر باستان در قرن دوم میلادی نوشته‌شده بود، توسط باستان شناسان مطالعه شده است. شواهد مطالعه شده روی این لوحه مشق باستانی نشان می‌دهد احتمالاً والدین این کودک در حدود هزار و هشت‌صد سال پیش دارای دغدغه‌هایی مشابه والدین دانش‌آموزان سربه‌هوای امروزی داشته و تلاش می‌کردند فرزندشان مشق‌هایش را خوش‌خط و مرتب بنویسد.
یکی از بخش‌های این تکلیف باستانی، تمرین نوشتاری بود. در بالای لوحه یک سرمشق توسط معلم نوشته‌شده که در خط اول دیده می‌شود و دو خط بعدی شامل همان کلمات است که با خط ناشیانه و شلخته‌تری توسط دانش‌آموزی کپی شده است، این تصویر دقیقاً مشابه شرایطی است که امروزه دانش‌آموزان در مشق‌های خود به‌کاربرده و خطوط نوشته‌شده توسط معلمان خود را کپی می‌کنند. بخش‌های بعدی این مشق شب شامل جدول‌ضرب و تمرین خواندن بود.
این مشق باستانی که روی یک صفحه موم با قاب چوبی نوشته‌شده، حاوی متنی به این شرح است: «تو فقط باید نصایح یک مرد عاقل (معلمت) را بپذیری و نمی‌توانی به همه دوستانت اعتماد کنی.»
گفتنی است این لوحه باستانی از سال ۱۸۹۲ میلادی در کتابخانه بریتانیا (British Library) به‌طور مخفیانه نگهداری شده است و تاکنون هیچ‌گاه از دهه ۷۰ میلادی به بعد نیز به نمایش گذاشته نشده بود. این موضوع در حالی است که به گفته مقامات این کتابخانه، لوحه فوق‌الذکر در نمایشگاه پیش روی با عنوان (Writing: Making Your Mark) به نمایش عمومی گذاشته خواهد شد که در آن نشانه‌های تکامل پنج‌هزارساله تاریخ نگارش و کتابت توسط انسان موردتوجه قرار می‌گیرد.
پیتر تث (Peter Toth) هماهنگ‌کننده نمایشگاه در گفتگو با رسانه‌ها اعلام کرد: «روی قسمت مومی این لوحه دو بخش یک درس به خط یونانی نوشته‌شده است که تصویری از زندگی روزمره یک دانش‌آموز در مدرسه‌ای ابتدایی در مصر در حدود ۱۸۰۰ سال پیش را ارائه می‌دهد.»
یکی از بخش‌های این تکلیف باستانی، تمرین نوشتاری بود. در بالای لوحه یک سرمشق توسط معلم نوشته‌شده که در خط اول دیده می‌شود و دو خط بعدی شامل همان کلمات است که با خط ناشیانه و شلخته‌تری توسط دانش‌آموزی کپی شده است، این تصویر دقیقاً مشابه شرایطی است که امروزه دانش‌آموزان در مشق‌های خود به‌کاربرده و خطوط نوشته‌شده توسط معلمان خود را کپی می‌کنند. بخش‌های بعدی این مشق شب شامل جدول‌ضرب و تمرین خواندن بود.
به اعتقاد کارشناسان موزه سلطنتی انتاریو، بااینکه نام و جنسیت صاحب این لوحه مشق ناشناخته است، باستان شناسان احتمال می‌دهند که این کودک احتمالاً یک پسر از خانواده‌ای ثروتمند و اشرافی بود، زیرا آموزش رسمی در مصر باستان به‌طورمعمول برای مردانی ارائه می شد که دارای امتیازات خاصی بودند.
درس زندگی
پیتر تث در این رابطه گفت: خطوط کپی شده توسط این دانش‌آموز که در قرن‌ها پیش به وی داده‌شده، فقط برای تمرین مهارت نوشتن نبودند؛ بلکه معلمین وی همچنین قصد داشتند درس‌های اخلاقی را به وی آموزش دهند. در حقیقت ما در این مشق شب شاهد یک تمرین دوگانه ذهنی و افزایش مهارت دستان هستیم. در ادامه این متن آمده است که اشتباهات دوستانت را تکرار نکن، اگر آن‌ها به داخل رود نیل بپرند، آیا تو هم خواهی پرید؟
لوحه‌های مخصوص نوشتن مشق شب مانند این لوحه از طریق ریختن موم ذوب‌شده سیاه به یک چارچوب افقی مستطیلی ساخته می‌شده است. هنگامی‌که موم سرد می‌شود، معلمان و دانش‌آموزان می‌توانند از قلم فلزی برای خراش سطح موم استفاده کنند که به نظر می‌رسد رنگ آن روشن‌تر از پس‌زمینه‌های تیره موم است.
پیتر تث دراین‌باره اعلام کرد: موم معمولاً در شرایط مرطوب به‌شدت آسیب‌دیده و نمی‌تواند برای مدت‌زمان زیادی دوام بیاورد؛ بنابراین به‌احتمال‌زیاد آب‌وهوای خشک منطقه به حفاظت از این لوحه کمک کرده است و ما امروزه دستخط یک معلم و دانش‌آموزی از حدود دو هزار سال پیش را در اختیارداریم.
دغدغه‌ای برای هزاران سال
کشف این لوح باستانی نشان‌دهنده دو موضوع مهم است. نخست اینکه مشق شب و دغدغه‌های والدین درباره آن دارای ریشه‌ای هزاران ساله است و موضوع دیگر نیز قدیمی بودن برخی روش‌ها است که برای دستکم دو هزار سال به یک‌گونه تکرار شده است و این سؤال اساسی برای کارشناسان ایجاد می‌شود که آیا امروزه در قرن بیست و یکم، مشق شب برای دانش‌آموزان لازم است؟ برخی از کارشناسان اعتقاددارند تکلیف شب برای دانش‌آموزان یک کار مخرب بوده و موجب آزار آن‌ها و والدین می‌شود درحالی‌که گروهی دیگر، آن را حیاتی و مهم محسوب می‌کنند.
به باور بسیاری از افراد، موفقیت تحصیلی در موفقیت‌های زندگی فرد تأثیر داشته و والدین می‌توانند از تکالیف خود برای ترویج و یا کنترل مسیر آکادمیک فرزند خود استفاده کرده و امیدوار باشند موفقیت‌های آموزشی آینده فرزند خود را تضمین می‌کنند؛ اما اغلب والدین با این موضوع مخالفت هستند. آن‌ها می‌خواهند فرزندانشان در مدرسه موفق باشند، اما نمی‌خواهند کودکانشان تحت‌فشار باشند.
برخی از شواهد نشان می‌دهد ارائه مقدار زیادی از تکالیف می‌تواند اثرات جدی بر سلامت دانش‌آموزان داشته باشد. نتایج یک مطالعه در کشور چین که در سال ۲۰۱۰ انجام شد، بین تکلیف شب زیاد و اختلال خواب ارتباطی مستقیم کشف کرد.
بحث درباره چگونگی و اساساً بودونبود مشق شب، بحث جدیدی نبوده و حداقل از ابتدای قرن بیستم یعنی سال ۱۹۰۰ میلادی تاکنون رواج داشته است. مخالفان تکالیف شب اعتقاددارند که مشق شب باعث کاهش ارتباط بین افراد خانواده شده و نتایج یک مطالعه نشان می‌دهد که مدت‌زمانی که کودکان و نوجوانان در دوران تحصیل و مدرسه از مهدکودک تا پایان تحصیلات اجباری صرف می‌کنند، در طول قرن گذشته به میزان زیادی افزایش‌یافته است.
این موضوع به این معنی است که زمان بیشتری از وقت کودک با آموزش پر می‌شود، بنابراین زمانی که باید به خانواده اختصاص یابد، کاهش پیدا می‌کند که این موضوع باعث افزایش فشار بر مرز میان خانواده و مدرسه می‌شود.
از سوی دیگر میزان تکالیفی که دانش‌آموزان دریافت می‌کنند، به‌ویژه در سال‌های اولیه تحصیل، افزایش پیدا می‌کند، درحالی‌که والدین در این دوره سنی علاقه زیادی به بازی با دوستان و صرف وقت با خانواده‌دارند.
همچنین لازم به ذکر است که تکالیف بیش‌ازحد مدارس می‌تواند اثرات منفی در روحیه کودکان ایجاد نماید که ممکن است هرگونه اثر مثبت تکالیف شب را خنثی کند. نتایج مطالعات پژوهشگران مرکز روانشناسی کودکان نیو انگلند، نیز نشانگر این پیامدهای منفی بر کودک و کل خانواده است. به‌این‌ترتیب پیشنهاد می‌شود مشق شب و تکالیف منزل ارائه‌شده به دانش‌آموزان نیازمند بازنگری بوده و البته حذف کامل آن نیز معقول نیست و باید به میزان کم اما مفید و برنامه‌ریزی‌شده باشد.
ترجمه: احسان محمدحسینی
منبع: livescience و sciencefocus
No tags for this post.
