لزوم مهاجرت کسب‌وکارها به بستر اینترنت اشیا
امروزه در دنیا حدود 13.5 میلیارد وسیله برای اتصال به اینترنت از طریق موبایل، تبلت، لپ‌تاپ و کامپیوتر وجود دارد. این بدان معنی است که تقریباً حدود دو برابر کل جمعیت جهان، وسیله هوشمند ارتباطی وجود دارد. به‌علاوه، پیش‌بینی می‌شود تا چهار سال دیگر، این تعداد به 50 میلیارد وسیله افزایش یابد! این موضوع باعث شده که فرصت‌های کسب‌وکار بزرگی در حوزه اینترنت اشیا به وجود بیاید و به‌طور مرتب موجب افزایش دستگاه‌های هوشمند در شبکه‌های اینترنت اشیا شود. علاوه بر این، وابستگی دستگاه‌های اینترنت اشیا به زیرساخت ابری برای انتقال، ذخیره‌سازی و تحلیل داده، منجر به توسعه شبکه‌های اینترنت اشیای فعال در فضای ابری می‌شود.
رایانش ابری و اینترنت اشیا، دو فناوری متفاوت هستند که در آینده‌ای نزدیک فراگیرتر شده و به ابزارهای معمول اینترنت تبدیل خواهند شد. اینترنت اشیا یک مدل بر اساس اینترنت است که از به هم پیوستن تعداد زیادی گروه و شی‌ء تشکیل شده و هدف آن ایجاد اطلاعات مفید و سودمند است.
به گفته متخصصین، رایانش ابری و اینترنت اشیا، دو فناوری متفاوت هستند که در آینده‌ای نزدیک فراگیرتر شده و به ابزارهای معمول اینترنت تبدیل خواهند شد. اینترنت اشیا یک مدل بر اساس اینترنت است که از به هم پیوستن تعداد زیادی گروه و شی‌ء تشکیل شده و هدف آن ایجاد اطلاعات مفید و سودمند است. این فناوری برای نگهداری و پردازش داده‌های خود، نیاز به یک فناوری مکمل یعنی محاسبات ابری دارد. لذا با توجه به این‌که به‌زودی این دو فناوری، فراگیر خواهند شد، لازم است تا پژوهشگران و صاحبان کسب‌وکار نسبت به این دو موضوع و موضوعات مرتبط با آنها اطلاعات مورد نیاز را به دست آورند.
این رویکرد، باعث شده تا محققانی از دانشگاه شهید بهشتی در مطالعه‌ای پژوهشی، اکوسیستم کسب‌وکارهای اینترنت اشیا و تأثیر آن بر اجزای مدل کسب‌وکار شرکت‌ها را بررسی نموده و همچنین، چارچوب کسب‌وکاری را که می‌تواند توسط توسعه‌دهندگان به‌عنوان نقطه شروع برای ایجاد برنامه‌های کاربردی اینترنت اشیا بر بستر فضای ابری استفاده گردد معرفی کنند.
محققین فوق برای انجام این پژوهش، به مطالعه عمیق مقالات و گزارش‌های معتبر حوزه کسب‌وکارهای اینترنت اشیا پرداختند تا نقشه شناختی و دید کلی این حوزه را با رویکرد مناسب‌تری به دست آورند. همچنین، مصاحبه با 11 شرکت که توسعه‌دهنده برنامه‌های کاربردی اینترنت اشیا هستند نیز در دستور کار این پژوهش بوده است.
بر اساس یافته‌های این مطالعه تحقیقاتی، ادغام دو فناوری رایانش ابری و اینترنت اشیا، پیشرفتی بزرگ در کسب‌وکارهای مبتنی بر اینترنت ایجاد خواهد کرد. هرچند این یکپارچگی با چالش‌هایی نیز همراه خواهد بود.
مهرداد علی‌محمدی، پژوهشگر دانشگاه شهید بهشتی و همکارانش دراین‌باره می‌گویند: «اینترنت اشیا، شبکه‌ای بر اساس محصول الکترونیکی کد جهانی، فناوری بازشناسی با امواج رادیویی، نسل بعدی شبکه، شبکه تلفن همراه، اینترنت و فناوری‌های ارتباطی بی‌سیم است که شبکه شی‌به‌شی را توسعه داده است و این اشیا با یکدیگر در ارتباط هستند. گره‌های اینترنت اشیا قادر به ارائه داده و دسترسی بر منابع ابری مبتنی بر جمع‌آوری و استخراج داده‌ها و تصمیم‌گیری با استفاده از تجریه‌وتحلیل داده‌های جمع‌آوری شده هستند».
آنها ادامه می‌دهند: «دستگاه‌های اینترنت اشیا در حال حاضر در طیف گسترده‌ای از اپلیکیشن‌ها مستقر شده‌اند. اینترنت اشیا، به عمق تمام جنبه‌های جهان فیزیکی خواهد رفت، اطلاعات اجتماعی را تقویت کرده، آن را تا حد زیادی تحت تأثیر قرار می‌دهد و باعث بهبود سبک زندگی مردم و بهره‌وری کار می‌شود. بنابراین، ظهور اینترنت اشیا که منجر به صنعت جهانی ارتباطات و توجه دولت‌ها شده است، روند پر رونقی را نشان می‌دهد».
به اعتقاد مجریان این پژوهش: «با توجه به مطالعات عمده انجام‌شده به نظر می‌رسد مهم‌ترین مؤلفه‌ها از مدل کسب‌وکار که توسط اینترنت اشیا تحت تأثیر قرار می‌گیرد مدل‌های ارزش، مدل‌های همکاری، مدل‌های درآمدی و قیمت‌گذاری هستند و سایر مؤلفه‌های مدل کسب‌وکار به‌عنوان‌مثال، کانال‌های فروش، فعالیت‌های اصلی و غیره چندان موردتوجه قرار نگرفته‌اند. در مدل‌های ارزش، اکثریت قریب به‌اتفاق گزارش‌ها و مطالعات انجام‌شده، ایجاد ارزش را به شکل یک فرایند مرحله‌به‌مرحله می‌دیدند که ابتدایی‌ترین سطح آن امکان اتصال محصولات است و پس‌ازآن، ایجاد ارزش به کمک ارائه خدمت و سرویس از داده‌های به‌دست‌آمده از این اشیای متصل و سپس هوشمندی محصولات و در مرحله بعد یکپارچه‌سازی داده‌های اشیا متصل و بهینه‌سازی محصول و ارائه خدمات و درنهایت ایجاد نوآوری و تمایز هستند. یعنی این‌که شی‌ء به‌عنوان یک موجودیت مستقل و دارای تفکر عمل می‌کند و نیاز به دخالت انسان حذف می‌شود».
نهایتاً بر اساس نتایج این تحقیق، مدل‌های درآمدی را می‌توان به چند دسته کلی بر اساس هدف کسب‌وکار تقسیم کرد: در ساده‌ترین حالت، کسب‌وکار می‌تواند از فروش محصولات سخت‌افزاری توانمند شده به کمک اتصال، کسب درآمد کند. در سطوح بعدی می‌تواند از فروش داده‌های بسته‌ای به‌دست‌آمده از این محصولات سخت‌افزاری و سپس ارائه خدمات، 
کسب درآمد کند. بالاترین سطح که بیشترین میزان درآمد را نیز با خود به همراه دارد ایجاد یک اکوسیستم یا پلتفرم برای کسب درآمد است که در این مدل، سازمان‌های پلتفرمی یکپارچه با رایانش ابری ایجاد می‌کنند که هم از فروشندگان محصولات و هم مشتریان نهایی کسب درآمد می‌کنند.
علی‌محمدی و همکارانش اظهار می‌دارند: «یکی از اهداف صنعت نسل 4، رسیدن به بهره‌وری بالا در صنعت (برای مثال: عقلایی اداره کردن بخش‌های اقتصادی) و در دولت (برای مثال: به صفر رساندن ضایعات و تلفات برای نیروهای انسانی خودی در صحنه‌های جنگ با دشمن) است. از همین دو نمونه می‌توان حدس زد که صنعت نسل 4 به‌کلی تعادل و توازن قوا در جهان را به هم می‌زند و همین‌جا است که درک و اجرای درست مهندسی تاب‌آوری و اعمال سیاست‌های اقتصاد مقاومتی در بخش فناوری اطلاعات و ارتباطات و در کل اقتصاد ملی، برای اجرای اصول مدیریت تاب‌آوری، در فاز طراحی سامانه‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری و در سازمان‌های هر کشوری مطرح می‌شود و اهمیت پیدا خواهد کرد و لزوم مهاجرت کسب‌وکارها به بسترهای یکپارچه اینترنت اشیا و رایانش ابری مطرح خواهد شد».
این یافته‌ها به‌صورت مقاله‌ای علمی پژوهشی و فنی در فصل‌نامه «رشد و فناوری» به چاپ رسیده‌اند. این نشریه را «مرکز رشد فناوری اطلاعات و ارتباطات رویش» وابسته به جهاد دانشگاهی منتشر می‌کند.
گزارش: دکتر محمدرضا دلفیه
منبع: زرین، ص. و همکاران. 1397. معماری نوین آینده: مدلی نوآور برای کسب‌وکار بر بستر یکپارچگی رایانش ابری و اینترنت اشیاء. رشد و فناوری، 14(54): 26 – 35.
No tags for this post.
