چشم زخم حقیقت دارد؟
آیا شما هم جز افرادی هستید که به قدرت چشم اعتقاددارید؟ بر اساس یک مقاله نسبتاً جالب که به‌تازگی در ژورنال PNAS منتشر شد، احتمالاً همه افراد در دنیا کمابیش به نیروی چشم زدن اعتقاد داشته و در این مقاله به اعتقادات و باورهای افراد درباره وجود نیرویی مرموز در چشمان انسان که به‌طور نادیدنی عمل می‌کند، پرداخته‌شده است.
مردم در باورهای ذهنی خود یک نیروی خارجی برای نگاه و چشمان سایر افراد ایجاد می‌کنند که می‌تواند به‌طور فیزیکی بر اشیا و محیط پیرامونی آن‌ها تأثیر بگذارد. این باور بیشتر درزمانی که یک شخص به شی‌ء یا فردی خیره شود، تقویت‌شده و مردم به نیروی چشم زدن در این حالت اعتقاددارند.
در این مطالعات، روان‌شناسی به نام آروید گوترزتام (Arvid Guterstam) به همراه تیمی از پژوهشگران، به بررسی اعتقاد در ضمیر ناخودآگاه نیروی چشم زدن در انسان‌ها پرداخت. در این پروژه، ۱۵۷ نفر داوطلب، در یک پروژه کامپیوتری شرکت کردند که در آن باید حدس می‌زدند از بین چندین لوله کاغذی، کدام‌یک در کدام زاویه سقوط خواهد کرد. در یک‌طرف صفحه‌نمایش نیز یک مرد به این لوله‌های کاغذی خیره شده بود. نکته جالب‌توجه در نتایج پژوهش انجام‌شده، این بود که بیشتر شرکت‌کنندگان در حدس‌های خود برای سقوط لوله کاغذی، به لوله‌ای اشاره کردند که در راستای نگاه فردی بود که به کاغذها نگاه می‌کرد، گوئی افراد شرکت‌کننده باور داشتند که نیرویی در نگاه مرد وجود دارد که باعث افتادن این کاغذها می‌شود. در این بررسی‌ها مشخص شد که شرکت‌کنندگان تنها زمانی نسبت به یک لوله کاغذی واکنش نشان می‌دهند که فرد حاضر درصحنه به یکی از این لوله‌ها خیره شده و زمانی که وی درصحنه حضورداشته ولی چشمانش را بسته است، شرکت‌کنندگان به‌طور تصادفی و بدون توجه به حضور این فرد، حدس خود را اعلام می‌کنند. در حقیقت روان شناسان دریافتند که واکنش افراد شرکت‌کننده نشان می‌داد که چشم‌ها باید به‌گونه‌ای ظاهر شود که احساس قدرت را به بیننده القا کنند.
در یک آزمایش دیگر مشخص شد که اگر به شرکت‌کنندگان گفته شود در داخل این لوله‌های کاغذی باسیمان پرشده است، دیگر اعتقادی به قدرت چشمان فرد حاضر درصحنه نداشته و این موضوع نشان می‌دهد که حاضرین در این پژوهش به قدرت چشم زدن و نیروی چشم اعتقاددارند اما آن را در حدی قدرتمند نمی‌دانند که باعث افتادن یک لوله مملو از سیمان شود. به عبارتی باور عمومی مردم بر وجود نیرویی ضعیف در چشمان انسان است که بر محیط اطراف تأثیر می‌گذارد.
سرپرست این گروه پژوهشی درباره یافته‌های این تحقیق چنین نتیجه‌گیری می‌کند: «مردم در باورهای ذهنی خود یک نیروی خارجی برای نگاه و چشمان سایر افراد ایجاد می‌کنند که می‌تواند به‌طور فیزیکی بر اشیا و محیط پیرامونی آن‌ها تأثیر بگذارد. این باور بیشتر درزمانی که یک شخص به شی‌ء یا فردی خیره شود، تقویت‌شده و مردم به نیروی چشم زدن در این حالت اعتقاددارند. اگر این‌طور نبود، مردم احتمالاً اختلاف بین درک خود و دنیای واقعی را می‌دانستند.»
این مقاله یک تحقیق سرگرم‌کننده است، زیرا اعتقاد عمومی بر این است که بینایی انسان شامل یک نیروی ویژه به همراه پرتویی ساطع شده از چشم است که درواقع یک باور بسیار قدیمی است. این نظریه به نام extramission نامیده می‌شود و یونانیان باستان به‌شدت به آن باور داشتند. البته تعداد افرادی که به نیروی چشم زدن یا امواج ساتع شده از چشم اعتقاددارند به نسبت دوران گذشته کمتر است هرچند این موضوع در برخی باورها و فیلم‌های جدید نیز دیده می‌شود.
آروید گوترزتام از شرکت‌کنندگان به‌طور صریح درباره نظر آن‌ها نسبت به قدرت چشم زدن سؤال کرد که این بار تنها ۵ درصد شرکت‌کنندگان به‌طور واضح و شفاف اعلام کردند که به این مسئله اعتقاددارند. البته باید توجه داشت که نتایج این تحقیق، خلاف این موضوع را نشان می‌داد و احتمالاً بسیاری از افرادی که باور به این موضوع را نفی کردند، در ذهن خود به این مسئله باور دارند.
ترجمه: احسان محمدحسینی
منبع: discovermagazine
No tags for this post.
