تهران شهری با ریسک بالا در برابر مخاطره‌ها و آسیب‌ها
بیش از 23 شهر جهان نیز در حال دست یافتن به جمعیت بالای 10میلیون نفر هستند؛ شهرهایی که عمدتا درکشورهای در حال توسعه جای گرفته‌اند. نکته جالب این است که بسیاری از شهرهای بالای 10میلیون نفر جمعیت دارای محدوده‌ای کم هستند.
در واقع تراکم جمعیتی این شهرها بسیار بالاست؛ موضوعی که باعث می‌شود امکان ارایه خدمات شهری به شهروندان کاهش یافته و کیفیت زندگی در این شهرها را تحت تاثیر خود قرار دهد. تنها مدیریتی توانمند می‌تواند در این گستره اندک، به جمعیت بالای 10میلیون نفر خدمات ارایه کند و گرنه کابوسی در تمام این شهرها به وقوع خواهد پیوست.
در این بین تهران یکی از 33 ابر شهر جهان (Megapolis یا Megalopolis؛ محدوده ای که از چند منطقه کلانشهری تقریبا مجاور تشکیل شده‌است) با جمعیتی رو به رشد و مشکلات عدیده است.
وسایل نقلیه؛ بزرگ‌ترین منبع انتشار ذرات معلق
یکی از متهمان آلودگی هوای پایتخت به ویژه در فصل سرد سال، اتوبوس های فرسوده هستند که در هرجای تهران به چشم می‌آیند. هم اکنون 6500 دستگاه اتوبوس در شهر تهران تردد می کنند که از این تعداد 3500 دستگاه به سن فرسودگی رسیدهاند. از تعداد آمار اتوبوسهای تهران 70درصد در دست بخش‌خصوصی و 30درصد دیگر در اختیار شهرداری است. همچنین عمر مفید اتوبوس های شهری 8 سال است و بعد از8سال باید از ناوگان خارج شوند.
کارشناسان شهری میگویند بیشتر اتوبوسهای داخل‌شهری نیازمند نوسازی و بهینه‌سازی به‌صورت مداوم هستند؛ زیرا میزان آلایندگی باعث افزایش آلودگی هوا می‌شود و این اقدامات باید در طول سال و قبل از فصل آلودگی هوا انجام شود.
محمد کاظمی، یک کارشناس محیط زیست گفت: بررسی‌های دقیق کارشناسی نشان می‌دهد که وسایل نقلیه به‌عنوان بزرگ‌ترین منبع انتشار ذرات معلق کوچک‌تر از ۲.۵ میکرون، حدودا سهم ۶۵ درصدی در انتشار آلاینده اصلی هوای تهران دارند.
وی افزود: از طرفی با توجه به نتایج مطالعات انجام‌شده مربوط به تاثیر سن خودروها در آلایندگی مشخص شد که با افزایش سن یک خودرو، میزان آلایندگی آن به‌صورت نمایی افزایش می‌یابد. در یکی از همین مطالعات نشان داده شد که آلایندگی خودروهای دیزلی ۲۰ساله، حدود ۲۰ برابر خودروهای دیزلی نو و آلایندگی وسایل نقلیه بنزینی ۲۰ساله، حدود ۸ برابر وسایل نقلیه بنزینی نو است بنابراین تمام خودروهای درحال‌تردد به یک‌اندازه آلایندگی ندارند و ازاین‌رو لازم است بین آن‌ها تفکیک قائل شد.
وی تصریح کرد: ناوگان فرسوده با وجود تعداد کمی که در سطح شهر در حال تردد هستند، سهم قابل‌توجهی در انتشار PM۲.۵ دارند و این مساله، توجه به آن‌ها را بیش از پیش می‌کند. از طرفی با توجه به استهلاک زیاد ناوگان فرسوده وسایل نقلیه و نداشتن کارایی لازم از جنبه‌های مختلف، تعمیر و اقدامات کنترلی درمورد آن‌ها به‌صرفه نخواهد بود. ازاین‌رو راهکار قطعی و مشترک تمامی کشورهای دنیا در این‌مورد، اسقاط ناوگان فرسوده است.
تهرانی‌ها ۲۰میلیون ساعت در روز پشت ترافیک می‌مانند
محمد درویش، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع با بیان اینکه ظرفیت زیست پذیری تهران دو میلیون و ۳۰۰ تا دو میلیون و ۵۰۰ میلیون نفر است، گفت: محدوده تهران برای این تعداد می تواند محل زندگی با کیفیتی باشد اما آنچه ما را در تهران با بحران جدی روبرو کرده آن است که برای جمعیت پذیری شاخص ظرفیت زیستی تهران را در نظر نگرفته ایم و دست کم چهار برابر آنچه در تهران امکان زندگی وجود دارد، زندگی ثابت است که این رقم در روز به ۱۶.۲ میلیون نفر افزایش پیدا می کند. این حجم بزرگ رفت و آمد و حضور مردم سبب شده تا تهران با بحران های جدی روبرو شود که نمود بیرونی آن ترافیک، آلودگی هوا، کمبود آب است و در مجموع عیار کیفیت زندگی در تهران پایین آمده و می بینیم بالاترین آمار طلاق، افسردگی، بزهکاری و خودکشی در این شهر است.
وی افزود: تمام این نامهربانی ها ریشه در این دارد که ما ظرفیت زیستی تهران را رعایت نکردیم و شاهد مردمی هستیم که دچار کلافگی در چهارراه های شهر هستند که حتی حوصله خودشان را هم ندارند. مردمی که ۲۰ میلیون ساعت در روز وقتشان را از دست می دهند، مردمی که ۱۰ هزار میلیارد تومان سرمایه شان در تهران را به خاطر ترافیک از دست می دهند و مردمی که در ماه ۲۹۳ نفرشان در اثر آلودگی هوا کشته می شوند.
تهران؛ شهری با ریسک بالا در برابر مخاطره‌ها
مهدی زارع، استاد و مدیر گروه زلزله شناسی مهندسی پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله با اشاره به وضعیت ساخت و سازهای پر مخاطره شهر تهران در حریم گسل‌های فعال گفت: بناهای 8 تا 12 طبقه یا بلندتری به ویژه در 16 سال گذشته، در پهنه گسل شمال تهران(بناهای سوهانک، شهرک شهید محلاتی، کاشانک، گلابدره، محله امامزاده قاسم، باغ شاطر، دربند، ولنجک، کوی دانشجو، شمال فرحزاد، حصارک کن و کل ناحیه شمالی منطقه 22 روی شیب‌های 30 تا بیش از 70 درجه احداث شده‌اند) در حال ساخت بوده است؛ در این شیب‌ها حتی در شرایط بدون زمین‌لرزه هم احتمال خطر زمین لغزش و مشکل‌های دیگر در فصل زمستان زیاد است.
این عضو وابسته فرهنگستان علوم اظهار کرد: تهران شهری با ریسک بالا در برابر مخاطره‌های مختلف است. تهران روی شبکه گسترده‌ای از فاضلاب ، آب، رودخانه‌های و مسیل‌ها، جاده‌های زیر زمینی، خطوط مترو و نفت و بنزین واقع شده است. این در حالی است که ما مساله جدی بافت فرسوده هم در تهران، به ویژه در بخش‌های مرکزی و جنوبی شهر، داریم و هر ازگاهی حادثه‌ای در خصوص بافت فرسوده رخ می‌دهد. بعید است که قبل از احداث مترو (سال 1356) مطالعه دقیقی مبنی بر اینکه گسل‌ها دقیقا کجا واقع شده‌اند و میزان تغییر شکل هر کدام از گسل‌ها چقدر و اساسا میزان ناپایداری زمین چقدر است، صورت گرفته باشد. اغلب سازنده‌های سازه‌های زیر زمینی هنگام کندن زمین متوجه می‌شوند که کجا بیشترین و کمترین ریزش را به همراه دارد و به طور تقریبی متوجه ناپایداری‌های زمین می‌شود. امروزه حدود 3 میلیون نفر در روز از مترو استفاده می‌کنند. تنها می‌توان امیدوار بود که اگر قراراست اتفاقی رخ دهد 12 شب به بعد باشد و خسارت در زیر زمین کمتر وارد شود.
سهم زباله تهرانی‌ها بیش از استاندارد جهانی
هم اکنون به طور میانگین روزانه حدود ۸ تا ۹ هزار تن پسماند عادی و زباله خانگی در شهر تهران تولید و جمع آوری می‌شود. بر این اساس سرانه تولید زباله در شهر تهران برای هر نفر حدود ۸۰۰ تا ۹۰۰ گرم در روز است در حالی که نُرم میانگین سرانه تولید زباله برای هر نفر در دنیا به طور میانگین حدود ۴۵۰ تا ۵۰۰ گرم است.
کیومرث کلانتری، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان تهران ضمن اشاره به اینکه سرانه تولید پسماند در تهران رو به رشد است، اظهار کرد: هم اکنون بی‌خطرسازی و دفع پسماندهای پزشکی صد در صد مورد تایید محیط زیست نیست ولی اگر اقدامات فعلی برای بی‌خطرسازی و دفع این پسماند صورت نگیرد وضعیت آن‌ها خطرناک‌تر می‌شود.
وی افزود: متاسفانه این طرح شهرداری هنوز روند اجرایی پیدا نکرده است و همچنان دفع پسماندها به یک روش سنتی انجام می‌شود. در این طرح شهرداری مباحثی چون تفکیک از مبدا، چگونی دفن پسماندهای عادی و پزشکی، استفاده مجدد از پسماندها و… مطرح است و چنانچه این برنامه با تایید سازمان محیط زیست اجرایی شود مشکلات انواع پسماندهای شهر تهران تا حد زیادی برطرف می‌شود.
وی اظهار کرد: نباید ما در تهران به یک جامعه مصرف کننده دورریز تبدیل شویم. کاهش تولید پسماند و استفاده مجدد از آن از جمله راهکارهایی است که دستگاه‌های مختلف با همکاری مردم باید اجرا کنند.
بحران آلودگی صوتی پایتخت
حریم صوتی در بافت شهری تهران رعایت نشده‌است و آلودگی صوتی در تهران بحرانی خوانده شده‌است. تهران همچنین رتبه نخست را در میزان آلودگی صوتی در ایران دارد. آلودگی صوتی در بزرگ‌راه‌های تهران بین ۱۵ تا ۲۰ دسیبل بیشتر از استاندارد آن است. بر اساس آمار سال ۱۳۹۲ موتورسیکلت‌ها به تنهایی عامل ۴۹ درصد از آلودگی صوتی که توسط وسایل نقلیه ایجاد می‌شود، هستند. همچنین ده منطقه تهران با بیشترین آلودگی صوتی به ترتیب، ۶، ۱۰، ۱۱، ۱۲، ۷، ۱۳، ۳، ۱۹، ۱۸ و ۲ بوده‌است.
آسیب بی توجهی به مشکلات اجتماعی پایتخت
علی کرد، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس گفت: هم اکنون حوزه اجتماعی از اهمیت ویژه ای برخوردار است، ضمن اینکه شهرداری ها می توانند نقش اثرگذاری در جهت رفع انواع آسیب های اجتماعی اعم از اعتیاد، کودکان کار، تکدی گری، کارتن خوابی و … داشته باشند.
نماینده مردم خاش و نصرت آباد و میرجاوه و کورین در مجلس شورای اسلامی افزود: دولت باید تا قبل از اینکه کم کاری‌های صورت گرفته در جهت تخصیص اعتبارات لازم به حوزه اجتماعی مدیریت شهری با گسترش آسیب های اجتماعی به یک بحران جدی تبدیل شود، برای رفع مشکلات این بخش تدبیری بیندیشد.
گزارش: فرزانه صدقی
No tags for this post.
