مریخ به میهمانی ماه سرخ می‌رود
ماه‌گرفتگی پدیده‌ای است که در طی آن ماه از سایه یا نیم‌سایه زمین عبور می‌کند. در ماه‌گرفتگی جزیی ماه در بخش نیم‌سایه زمین قرار می‌گیرد و حالت کامل زمانی رخ می‌دهد که تمام ماه از داخل سایه زمین عبور می‌کند و به طور کامل در تاریکی فرو می‌رود.
این ماه گرفتگی موسوم به "ماه سرخ"(blood moon) فاز کامل خود را در یک ساعت و 43 دقیقه در 27 ژوئیه، زمانی که "قمر زمین" به رنگ قرمز یا قهوه‌ای پر زرق و برق نمایش داده می‌شود، به پایان خواهد رساند. این رویداد آسمانی پیش‌بینی شده تقریبا چهار ساعت به طول می‌انجامد.
طی این ماه گرفتگی، ماه به رنگ قرمز تیره یا قرمز مایل به قهوه‌ای ظاهر می‌شود، اما به طور کامل تاریک نمی‌شود، زیرا بخشی از نور خورشید که از طریق جو زمین عبور می‌کند در اطراف لبه زمین خم می‌شود و به سطح ماه می‌افتد.
تمام رنگ‌های روشن مانند رنگ قرمز تیره یا نارنجی در ماه گرفتگی ماه ژوئیه نمایش داده می‌شوند. همچنین "پراکندگی رایلی"(Rayleigh scattering)، ذرات سبز و بنفش رنگ در آسمان را که طی ماه گرفتگی ایجاد شده بودند را از بین خواهد برد. "پراکندگی رایلی" نوعی پراکنش کشسان نور یا سایر امواج الکترومغناطیس است که به وسیله ذرات کوچک‌تر از طول موج، حتی اتم‌ها یا مولکول‌ها اتفاق می‌افتد.
این ماه گرفتگی کامل از ساعت 15:30 به وقت منطقه زمانی شرقی(12 شب به وقت تهران) و تا ساعت 17:13 به وقت منطقه زمانی شرقی(1:43 بامداد به وقت تهران) رخ خواهد داد . اوج ماه گرفتگی در ساعت 16:21 منطقه زمانی شرقی(51 دقیقه بامداد به وقت تهران) اتفاق خواهد افتاد.
این گرفت در حالی آغاز می‌شود که سیاره مریخ، ماه را در این رخداد نجومی همراهی می‌کند و در حالی به پایان می‌رسد که آسمان شامگاهی 7 مرداد میزبان بارش شهابی "آلفا جدی" است. در این شب این بارش به اوج بارش خواهد رسید و ZHR (میزان بارش ساعتی سمت‌الراسی) آن 5 است.
این ماه گرفتگی موسوم به "ماه سرخ"(blood moon) فاز کامل خود را در یک ساعت و 43 دقیقه در 27 ژوئیه، زمانی که "قمر زمین" به رنگ قرمز یا قهوه‌ای پر زرق و برق نمایش داده می‌شود، به پایان خواهد رساند. این رویداد آسمانی پیش‌بینی شده تقریبا چهار ساعت به طول می‌انجامد.
جزییات طولانی‌ترین ماه گرفتگی قرن
خسرو جعفری‌زاده، فعال حوزه نجومی گفت: این ماه گرفتگی سی‌و هشتمین گرفت از ساروس 129 به شمار می‌رود. در این ماه گرفتگی قطر نیم‌سایه زمین 3 هزار و 721 کیلومتر و قطر تمام سایه آن 9 هزار کیلومتر است، ضمن آنکه قطر ماه 3 هزار و 700 کیلومتر است.
وی زمان آغاز گرفت را در ساعت 21 و 44 دقیقه و 49 ثانیه اعلام کرد و افزود: در این زمان گرفت نیم‌سایه ایجاد می‌شود که در این زمان نمی‌توان آن را رصد کرد، چون در داخل نیم‌سایه زمین به اندازه‌ای نور در آن است که به راحتی قابل رصد نیست.
وی با بیان اینکه نیم ساعت بعد از این زمان در ساعت 22 و 14 دقیقه سمت چپ ماه مقداری تاریک‌تر شده است، یادآور شد: در این زمان رصد گرفت در وضعیت بهتری قرار دارد و تا ساعت 22 و 54 دقیقه و 27 ثانیه به وقت ایران زمانی است که ماه وارد تمام سایه می‌شود و تا ساعت 15 دقیقه بامداد روز شنبه 6 مرداد، ماه وارد تمام سایه خواهد شد.
وی با تاکید بر اینکه ماه در این زمان به رنگ قرمز می‌شود، ادامه داد: در زمان گرفت ماه به رنگ سرخ مایل به نارنجی است، ولی به تدریج تا ساعت 52 دقیقه و 54 ثانیه بامداد روز 6 مرداد، ماه دقیقا در میان مکانی است که سایه زمین وجود دارد؛ از این رو می‌توان گفت تاریک‌ترین ماه گرفتگی را شاهد خواهیم بود و ماه به سمت قرمز مایل به قهوه‌ای است.
جعفری‌زاده اظهار کرد: در ساعت یک و 43 دقیقه و 12 دقیقه روز شنبه 6 مرداد ماه گرفتگی کامل شروع به تمام شدن می‌کند، به گونه‌ای که در ساعت 2 و 49 دقیقه ماه گرفتگی جزیی به پایان می‌رسد و در ساعت 3 و 58 دقیقه و 27 ثانیه ماه از نیم‌سایه خارج می‌شود و ماه گرفتگی به پایان می‌رسد.
به گفته وی مدت زمان ماه گرفتگی جزیی 2 ساعت و 11 دقیقه و 36 ثانیه، مدت زمان گرفت نیم‌سایه 2 ساعت و 19 دقیقه و مدت گرفت کلی یک ساعت و 42 دقیقه و 57 ثانیه است و به طور کلی این پدیده به مدت 6 ساعت و 13 دقیقه ادامه دارد.
وی اضافه کرد: گرفت کلی در مدت یک ساعت و 42 دقیقه و 57 ثانیه صورت می‌گیرد و از ساعت 15 دقیقه بامداد آغاز می‌شود و تا ساعت یک و 43 دقیقه و 12 ثانیه پایان می‌یابد.
بارش شهابی آلفای جدی و دلتای دلوی
جعفری‌زاده با بیان اینکه در روزهای ۷ و ۸ مرداد ماه بارش‌های شهابی "آلفا جدی" و "دلتای دلوی" را خواهیم داشت، اظهار کرد: در این روزها بارش‌های شهابی "آلفای جدی" و "دلتای دلوی" به اوج بارش‌ها می‌رسند، ولی رصد این دو پدیده نجومی به راحتی صورت نمی‌گیرد.
وی دلیل این امر را وجود ماه در آسمان دانست و یادآور شد: در روز ۷ مرداد ماه بارش شهابی "آلفا جدی" به اوج بارش خواهد رسید و ZHR (میزان بارش ساعتی سمت‌الراسی) آن ۵ است.
این محقق حوزه نجوم ، آذرگوی‌های بارش آلفا جدی را دارای درخشندگی زیادی دانست و یادآور شد: این بارش در ۴ درجه ستاره "آلفا جدی" است و در این پدیده در ساعت ۱۹ و ۵۲ دقیقه به وقت جهانی (ساعت ۲۴ به وقت ایران) به اوج بارش خود می‌رسد.
وی با تاکید بر اینکه بارش‌های شهابی معمولا بازمانده یک دنباله‌داری است که حداقل یک بار به سمت خورشید آمده است، اظهار کرد: بارش شهابی آلفا جدی از بازمانده دنباله‌دار honda-mrkos-pajdusakova / p که به نام P هوندا معروف شده، است. این دنباله‌دار به راحتی قابل رصد نیست، ولی با محاسبات انجام شده مدار این دنباله‌دار با مدار این بارش مطابقت دارد.
به گفته وی، بارش شهابی آلفا جدی از ۲۰ تیر تا ۱۹ مردادماه فعال است، ولی اوج این بارش در روز ۷ مردادماه است.
جعفری‌زاده ادامه داد: در فردای آن روز، در روز ۸ مرداد شاهد اوج بارش شهابی "دلتای دلوی" خواهیم بود و ZHR آن نیز ۱۶ شهاب است.
وی این بارش شهابی را بازمانده دنباله‌داری به نام ۹۶P/Machholz دانست و گفت: از این رو زمانی که زمین در توده بازمانده از این دنباله‌دار قرار می‌گیرد، موجب این شهاب باران می‌شود.
وی ادامه داد: این پدیده در ساعت ۲۱ و ۳۴ دقیقه روز ۸ مرداد رخ می‌دهد و شهاب‌های این بارش نیز نورانی هستند، ولی تعداد آنها کم است.
به گفته وی، کانون این شهاب باران در صورت فلکی دلو در نزدیکی ستاره دلتا- دلو واقع شده، به همین دلیل آن را بارش شهابی دلتا-دلوی می‌نامند.
بارش شهابی آلفا جدی از بازمانده دنباله‌دار honda-mrkos-pajdusakova / p که به نام P هوندا معروف شده، است. این دنباله‌دار به راحتی قابل رصد نیست، ولی با محاسبات انجام شده مدار این دنباله‌دار با مدار این بارش مطابقت دارد.
همراهی مریخ با گرفت ماه و بارش شهابی
جعفری‌زاده با تاکید بر اینکه در زمان این ماه گرفتگی سیاره مریخ در نزدیکترین فاصله خود با زمین قرار می‌گیرد، یادآور شد: در شامگاه روز جمعه علاوه بر رصد ماه گرفتگی، می‌توان سیاره مریخ را رصد کرد. سیاره مریخ به صورت جسم نورانی از قدر منفی 2 و بین صورت فلکی جدی و قوس قرار دارد. این جرم آسمانی در زمان ماه گرفتگی در سمت راست ماه قرار دارد و با چشم غیر مسلح قابل مشاهده است.
وی تصریح کرد: ماه گرفتگی از شامگاه 5 تا بامداد 6 مرداد است و در شامگاه 7 مرداد نیز شاهد بارش شهابی هستیم ولی ممکن است در زمان ماه‌گرفتگی شامگاه 5 مرداد که ماه در گرفت کامل قرار دارد نیز بتوان تعدادی از بارش‌های شهابی جدی را مشاهده کرد.
این فعال حوزه نجوم با تاکید بر اینکه این ماه گرفتگی در زمانی صورت می‌گیرد که ماه در آسمان شامگاهی ایران حضور دارد؛ اظهار کرد: این پدیده از همه نقاط کشور قابل رصد است؛ ولی بهترین مناطق برای رصد آن در شهرهای شرق و جنوب شرقی ایران بهترین مناطق برای رصد طولانی‌ترین ماه گرفتگی قرن است.
و اما چند توصیه طلایی برای رصد طولانی ترین خسوف قرن
بررسی‌ها نشان می‌دهند خسوف پیش رو در بسیاری از کشور‌های جهان از جمله ایران، سایر کشور‌های خاورمیانه، آسیا، اروپا و بخش‌های زیادی از آفریقا قابل مشاهده است، اهالی کشور‌های آمریکای شمالی و کانادا از محل زندگی خود قادر به مشاهده خسوف نخواهند بود. بسیاری از افراد می‌توانند در صورت ابری نبودن هوا در شب، خارج از خانه یا در پشت بام‌ها و مکان‌های مرتفع، چون دامنه کوه به مشاهده این پدیده نجومی منحصر به فرد بپردازند.
علاقه‌مندان به پدیده‌های نجومی، منجمان آماتور، کارشناسان و متخصصان در مکان هایی مانند رصد خانه‌ها و حتی ایستگاه بین المللی فضایی به مشاهده و تحقیق درباره پدیده خسوف می‌پردازند.عده زیادی از منجمان حرفه‌ای و آماتور نیز در مناطق مرتفع که آسمان صافی دارد با تجهیزات مختلفی چون تلسکوپ، دوربین دو چشمی و وسایلی از این دست به رصد این پدیده می‌پردازند.
اگر قصد دارید همراه با گروه‌های نجومی به مناطق بیابانی یا مرتفع برای رصد خسوف بروید به تجهیزاتی چون تلسکوپ، پایه تلسکوپ و دوربین دوچشمی نیاز دارید. از جمله دیگر وسیله‌ها نیز می‌توان استفاده از حوله برای انداختن زیر پایه دوربین یا تلسکوپ را نام برد، زیرا رصد اجرام سماوی در شب انجام می‌شود که تاریکی کامل وجود دارد، استفاده از حوله برروی زمین سبب می‌شود درصورت افتادن وسایل برروی زمین به آسانی آن را پیدا کنید، همچنین حوله به دلیل بافت نرم خود مانع از آسیب دیدن و شکستگی وسایلی چون لنز دوربین می‌شود.
چراغ قوه نیز یکی دیگر از وسایل ضروری در زمان رصد است، کارشناسان توصیه می‌کنند افراد از چراغ قوه دارای پرتو نور قرمز استفاده کنند، زیرا چشم در شب سازگاری بیشتری با آن دارد؛ همچنین به دیدن اشیا با جزییات بیشتر کمک می‌کند. می‌توانید چراغ قوه دارای نور قرمز روشن را بر روی بدنه تلسکوپ خود قرار دهید تا از برخورد تصادفی افراد با تجهیزات در تاریکی جلوگیری شود.
چراغ سفید در جلوی سر می‌تواند سبب روشن کردن مسیر و پیدا کردن اشیا و تنظیم دوربین و تلسکوپ‌ها شود، برای تمیز کردن لنز دوربین دوچشمی یا تلسکوپ حتماً از پارچه و مواد استاندارد استفاده کنید تا سطح حساس این وسایل دچار آسیب دیدگی یا خَش افتادگی نشود. استفاده از سه پایه برای قراردادن دوربین یا تلسکوپ بر روی آن، سبب جلوگیری از بروز خطر شکستگی، زمین افتادن یا خستگی دست برای نگهداری آنها می‌شود.
همراه داشتن جعبه ابزار دستی شامل وسایلی چون آچار، فازمتر، انبر، گاز انبر و وسایلی از این دست به شما کمک می‌کند تا بتوانید تنظیمات لازم برای وسایل را انجام دهید.
اگر با اجرام سماوی آشنایی کامل ندارید می‌توانید از نرم افزار‌های مخصوص برروی گوشی تلفن همراه استفاده کنید که به شما اطلاعات کاملی درباره آسمان و اجرام سماوی می‌دهد؛ ازجمله این نرم افزار‌های سودمند می‌توان برنامه SkyQ را نام برد که بر روی هر دو نرم افزار آی او اس و آندروئید وجود دارند و توضیحات کاملی درباره فضا در اختیارکاربران قرار می‌دهند.
برخی از تلسکوپ‌های جدید قابلیت تطابق پیدا کردن با تلفن همراه هوشمند را دارند و افراد می‌توانند با نصب نرم افزار مخصوص تلسکوپ برروی گوشی خود از آن مانند ابزار کمکی و کنترلی برای تلسکوپ استفاده کنند.
معمولا رصد اجرام سماوی در دشت، دامنه کوه‌ها و مناطق بیابانی انجام می‌شود که خطر وجود حیوان‌های وحشی، مار، عقرب و حشره‌های موذی وجود دارد به همین دلیل توصیه می‌شود افراد کیف کمک‌های اولیه به همراه داشته باشند و از روشنایی مناسب در اطراف خود استفاده کنند تا خطر گزش کاهش یابد.
همراه داشتن کیسه خواب، صندلی تاشو برای نشستن، مقدار کافی مواد غذایی با فساد دیرهنگام، قهوه، شکلات تلخ، تنقلاتی چون آجیل، آب سالم و بهداشتی، داروی بیماری های مزمن ، آبمیوه طبیعی و پتوی نجات زیرا در بیابان شب‌ها هوای سرد جریان دارد.
وسایلی چون تلسکوپ، تلفن همراه و سایر وسایل الکترونیکی به منبع شارژ الکتریکی نیاز دارند، همیشه باتری اضافی، دستگاه‌های شارژ بی سیم و وسایلی چون پاور بانک به همراه داشته باشید تا دچار مشکل کمبود شارژ وسایل الکترونیکی نشوید.
هوای بیابان حتی در وسط زمستان شب‌ها سرد است به همین دلیل همراه داشتن لباس کافی، کلاه، کرم برای مرطوب کردن دست‌ها می‌تواند به شما کمک کند تا پایان پدیده خسوف به رصد بپردازید.
No tags for this post.
