چرا نمی‌توان دوباره از بطری‌های پلاستیکی استفاده کرد؟
بطری‌های پلاستیکی موجود در بازارهای جهانی برای استفاده مجدد طراحی نشده‌اند و به‌اندازه کافی در برابر سایش و پارگی در جمع‌آوری، تمیز کردن، بارگذاری و استفاده مجدد در مقیاس تجاری محکم و مقاوم نیستند. از سوی دیگر بازیافت پلاستیک و بطری‌های پلاستیکی نیازمند انجام مقدماتی است که از آن جمله می‌توان به استریل کردن بطری‌ها که معمولاً از طریق شستشو با آب بسیار داغ و محلول‌های شیمیایی انجام می‌شود اشاره کرد که در پایان باید تمامی باکتری‌های موجود در این بطری‌ها از بین رفته باشد.
خوردن یک لیتر آب بسته‌بندی‌شده می‌تواند ده‌ها هزار ریز پلاستیک را وارد بدن انسان کند. این ذرات به‌طور متوسط ۱۰۰ میکرون بوده و با عنوان میکرو پلاستیک microplastics شهرت دارند.
به‌طورمعمول نمی‌توان انتظار کاربرد چندباره را از بطری‌های پلاستیکی داشت زیرا این بطری‌ها برخلاف بطری‌های شیشه‌ای، استحکام کمتری داشته و در برابر حرارت به‌شدت آسیب‌پذیر بوده و نسبت به مواد شیمیایی نیز واکنش بیشتری نشان می‌دهند. به همین دلیل کارخانه‌ها نمی‌توانند از این بطری‌ها به‌مانند بطری‌های شیشه‌ای که مجدداً به چرخه تولید بازمی‌گردند، استفاده کرد. برای نمونه در صنایعی مانند نوشابه‌سازی، شیر و لبنیات و … بطری‌های شیشه‌ای پس از مصرف جمع‌آوری، شسته و مجدداً پر می‌شوند اما انجام این عملیات برای بطری‌های پلاستیکی ممکن نیست.
بااین‌وجود باید در نظر داشت که ازنظر عملی، امکان ساخت بطری‌های پلاستیکی چند بار مصرف که بتوان آن‌ها را مانند بطری‌های شیشه‌ای مجدداً مورداستفاده قرارداد، وجود دارد اما هنوز هیچ کارخانه‌ای در هیچ جای دنیا این عمل را انجام نداده است.
ساختار بطری‌های پلاستیکی
اکثر پلاستیک‌هایی که ما در زندگی روزمره خود از آن‌ها استفاده می‌کنیم، ترموپلاستی و قابل ارتجاع در برابر حرارت (thermoplastic) یا ترموستینگ و قابل سفت شدن در مقابل حرارت (thermosetting) هستند.
ترموپلاستیکها عبارت‌اند از آکریلیک، نایلون و پلی‌اتیلن. این گروه از پلاستیک‌ها با گرم شدن، تغییر شکل داده و نرم می‌شوند به‌طوری‌که می‌توان آن‌ها را به هر شکلی درآورد که این موضوع باعث می‌شود این گروه از پلاستیک‌ها به‌راحتی بازیافت شوند.
پلاستیک‌های ترموستینگ، مانند باکلیت (Bakelite) یا پلی اورتان (polyurethane) با گروه پیشین به‌کلی متفاوت هستند، این پلاستیک‌ها پس از ساخته‌شدن به شکل موردنظر سازندگان، دیگر قابل‌تغییر نبوده و نمی‌توان آن‌ها را ذوب و بازیافت کرد.
مضرات مصرف مواد غذائی و نوشیدنی در ظروف پلاستیکی
بر اساس مطالعات انجام‌شده توسط پژوهشگران، خوردن یک لیتر آب بسته‌بندی‌شده می‌تواند ده‌ها هزار ریز پلاستیک را وارد بدن انسان کند. این ذرات به‌طور متوسط ۱۰۰ میکرون بوده و با عنوان میکرو پلاستیک microplastics شهرت دارند. این موضوع در حالی است که پیش‌ازاین مطالعات دانشمندان مرکز پژوهش‌های اتمی بهابا در کشور هندوستان نشان داده بود که استفاده از آب‌های آشامیدنی بسته‌بندی‌شده در بطری‌های پلاستیکی، برای سلامت انسان مضر هستند زیرا مواد شیمیائی موجود در این آب‌ها بالاتر از حد استاندارد است. دانشمندان توصیه می‌کنند بهتر است استفاده از این بطری‌های پلاستیکی برای مصرف آب متوقف شود.
این مطالعات تأثیر مخرب تغییرات شیمیائی حاصل از مصرف آب موجود در بطری‌های پلاستیکی را در بدن انسان اثبات کرد. در تحقیقات فوق، پژوهشگران محصولات آب‌معدنی و بسته‌بندی‌شده در بطری‌های پلاستیکی هجده شرکت تولیدکننده مختلف را موردبررسی و آزمایش قرار داده و همچنین پنج نمونه از آب‌های داخل این بطری‌ها نیز مورد آنالیز و آزمایش قرار گرفت. این آزمایش‌ها نشان‌دهنده وجود سطح بسیار بالای مواد شیمیائی مضر برای سلامت انسان در داخل این بطری‌ها و آب آشامیدنی آن‌ها بود. برای نمونه بر اساس نتایج آزمایش‌های انجام‌شده، در یک بطری یک لیتری از آب‌های معدنی بسته‌بندی‌شده در ظروف پلاستیکی، بیست‌وهفت درصد برومات bromate وجود دارد که این ماده برای بدن انسان مضر و آسیب‌رسان است.
این ماده شیمیائی به‌عنوان یکی از عوامل مهم واصلی ابتلا به بیماری‌هایی مانند سرطان، عفونت دستگاه گوارش و ریزش مو شناخته می‌شود. متأسفانه درحالی‌که طی دهه گذشته استفاده از آب‌های آشامیدنی بسته‌بندی‌شده در بطری‌های پلاستیکی در سراسر جهان با افزایش بسیار زیادی روبه‌رو شده است، تحقیقات انجام‌شده نشان می‌دهد که درصد بالای ماده شیمیائی برومات در همه محصولات آب‌های معدنی که توسط شرکت‌های مختلفی تهیه و ساخته می‌شوند وجود داشته و ارتباطی با منبع آب استفاده‌شده ندارد بلکه این ماده سمی از طریق تماس آب با بدنه پلاستیکی بطری و به‌ویژه در مجاورت با نور آفتاب به آب وارد می‌شود.
لازم به توضیح است که در گزارش‌های رسمی سازمان بهداشت جهانی، میزان مجاز برومات موجود در آب آشامیدنی تنها ۱۰ درصد عنوان‌شده است و این موضوع به‌صراحت تأکید شده است که حداکثر میزان پیش‌بینی‌شده و مورد تائید این ماده در داخل بطری‌های یک لیتری آب باید چهار میلی‌گرم باشد که متأسفانه میزان ماده فوق‌الذکر در حال حاضر بسیار بیشتر از این میزان است.
ترجمه: احسان محمدحسینی
منبع: sciencefocus و thehealthsite
No tags for this post.
