هوش مصنوعی؛ بزرگترین هدف بشر در عصر حاضر

ظهور کامپیوترهای کاربردی در اوایل دهه 50 میلادی این حدس و گمان‌ها را به رشته‌ای نظری و تجربی تبدیل کرد. کامپیوتر به ابزاری برای ساخت خلاقانه محصول های هوش مصنوعی تبدیل شد. هرچند بسیاری از نظریه‌های هوش مصنوعی نتوانستند از این سنجش نمره قبولی بگیرند اما در نهایت هوش مصنوعی به تدریج جای پای خود را محکم کرد و به چیزی فراتر از تصور اولیه دانشمندان تبدیل شد.

سرو کله هوش مصنوعی از کجا پیدا شد؟

هوش مصنوعی برای نخستین بار توسط جان مکارتی (John Mccorthy) که از آن به عنوان پدر«علم و دانش تولید ماشین‌های هوشمند» یاد می شود، استفاده شد. جان مکارتی مخترع یکی از زبان‌های برنامه نویسی هوش مصنوعی به نام «lisp» نیز است. با این عنوان می‌توان به هویت هوشمند یک ابزار مصنوعی اشاره کرد. پروفسور جان مک کارتی در سال ۱۹۲۷ در شهر بوستون متولد شد. او با ادامه تحصیل در رشته علوم رایانه موفق به دریافت درجه استادی در این رشته، از دانشگاه استنفورد شد و از سال ۱۹۶۵ تا ۱۹۸۰ سرپرستی آزمایشگاه هوش مصنوعی دانشگاه استنفورد را برعهده داشت.

با اختراع رایانه‌های الکترونیک در سال ۱۹۴۳، هوش مصنوعی دانشمندان را به چالشی بزرگ فراخواند. در ابتدای امر، چنین به نظر می‌رسید که این فن آوری در نهایت قادر به شبیه سازی رفتارهای هوشمندانه خواهد بود. با وجود مخالفت گروهی از متفکرین با هوش مصنوعی که با دید تردید به کارآمدی آن می نگریستند فقط پس از چهار دهه، شاهد سامانه‌های هوشمند در صنایع گوناگون بودیم.

افق‌ هوش مصنوعی در جهان چگونه است؟

یکی از مواردی که هر چند روز در زمینه هوش مصنوعی تکرار می شود ساخت روبات های جدید و پیشرفته است. البته بعضی از این روبات‌های هوش مصنوعی چه از لحاظ  ظاهر و چه از لحاظ برنامه ریزی آنچنان عجیب هستند که انسان را به شگفتی وا می دارند. درمیان این روبات‌ها، روبات‌های انسان نما با جلوه‌ای نوین، اهداف دیگری مثل درک هرچه بیشتر احساسات و محسوسات را دنبال می کنند.

در واقع همین مورد است که باعث شود آنها را انسان نما بدانیم. روبات انسان نما روباتی است که با محیط اطراف خود تعامل داشته باشد، از آن اطلاعات دریافت کند و بر اساس آن اطلاعات پردازش مناسبی داشته باشد. بعد از پردازش اطلاعات حال نوبت پاسخ هوش مصنوعی به محیط است. در واقع هدف همین است. هر قدر پاسخ مناسب تر باشد ما به هدف خود نزدیک تر شده ایم. اما مقدمات این کار بسیار دشوار است و یکی از مشکل‎ترین مراحل کار، فراهم آوردن سخت افزار هوش مصنوعی مناسب برای ایجاد تعامل مناسب با محیط است.

به هر حال ساخت روبات‌ها یکی از بزرگترین اهداف بشر در عصر امروز، یعنی عصر تکنولوژی و انفجار اطلاعات و هوش مصنوعی است. تلاش‌ها همچنان ادامه دارد، اما افق‌های روشن نزدیک هستند.

کدام کشورها آمادگی هوش مصنوعی  را دارند؟

بر اساس رده‌بندی‌های بخش پژوهشی و تحلیل کننده "The Economist Group"  انگلیس موسوم به "Economist Intelligence Unit"، "کره جنوبی"، "سنگاپور"، "ژاپن"، "آلمان" و "کانادا" کشورهایی هستند که بیشترین آمادگی را برای پذیرش موج "اتوماسیون" دارند که این موج توسط "هوش مصنوعی" و فناوری‌های دیگر ایجاد شده است. جمهوری استونی، فرانسه، انگلیس، آمریکا و استرالیا نیز در میان این کشورها قرار دارند.

در این رده‌بندی، ۲۵ کشور جهان قرار دارند. کشورهای "گروه ۲۰"( G-۲۰) به علاوه پنج کشور دیگر از جمله آفریقای جنوبی، ویتنام، اندونزی و امارات در این رده‌بندی قرار گرفته‌اند. این کشورها باید سیاست‌های مناسبی را برای برآورده کردن چالش‌های پیش رو در نظر بگیرند که از جمله این سیاست‌ها، سیاست آموزشی است.

رتبه ایران در هوش مصنوعی کدام است؟

ایران در حوزه هوش مصنوعی در رتبه ۱۶ در سطح جهانی قرار دارد و در بخش‌های زبان‌شناسی در مقایسه با کشورهای منطقه جایگاه بالایی را به خود اختصاص داده است.

پیش از این، محمدتقی جغتایی، مشاور عالی ستاد توسعه علوم و فناوری‌های شناختی اظهار کرد: تلاش‌ها در سطح بین‌المللی در حال حاضر در مسیر تولید علم و ثروت است و لازمه موفقیت در تحقق این هدف در داخل کشور، همکاری موثر و تشریک مساعی در حوزه‌های مختلف علمی و تحقیقاتی و پژوهشی است.

جغتایی با اشاره به جایگاه علمی ایران در سطح جهانی، ادامه داد: تولید علم در ایران در مقایسه با دیگر کشور های جهان در رده بسیار بالایی قرار دارد و در برخی از حوزه‌های علمی از کشورهای منطقه به‌ویژه از ترکیه و نیز کره جنوبی جلوتر است.

وی همچنین عنوان کرد: با توجه به جایگاه ایران و پیشگامی در بسیاری از حوزه‌های علمی در مقایسه با دیگر کشورها، لازم است رقابت‌های منطقه‌ای حفظ شود و در سطح جهانی نیز گام‌های عملی و جدی‌تر در تولید علم برداشته شود تا جایگاه ایران ارتقاء یابد.

مشاور عالی ستاد توسعه علوم و فناوری‌های شناختی، یادآور شد: ایران در حوزه هوش مصنوعی در رتبه ۱۶ در سطح جهانی قرار دارد و در بخش‌های زبانشناسی در مقایسه با کشورهای منطقه جایگاه بالایی را به خود اختصاص داده است.

مهندسان هوش مصنوعی ایران چه چالش‌هایی پیش رو دارند؟

اگر نگاهی کلی به گرایش های هوش مصنوعی بیندازیم، این گرایش بین نرم افزار و معماری کامپیوتر است و در هردو آن ها کاربردهایی دارد اما بیشترین کاری که دنبال می شود، ساختن سامانه‌های هوشمند و رباتیک است.

با وجود این که رشته هوش مصنوعی و رباتیک از سال 1381 در ایران تدریس می شود و فارغ التحصیلانی زیادی داشته است. هنوز این رشته، تا حدودی گمنام و بسیاری از افراد از وجود این رشته خبری ندارند. بعضی ها فکر می کنند این رشته، برای ساخت آدم آهنی و اسباب بازی ایجاد شده است. این مشکل در کارفرمایان و مدیران صنایع نیز به شدت یافت می شود. اگر به آگهی‌های استخدام نگاهی بیاندازیم متوجه می شویم که در این هشت سال تعداد اندکی آگهی جذب مهندسی رباتیک، منتشرشده و بعضی از فارغ التحصیلان این رشته که به دنبال کار رفته‌اند در صحبت با کارفرمایان به این نتیجه رسیده‌اند که آن ها نمی‌دانستند این رشته وجود دارد.

در بعضی از آگهی‌های استخدام که مربوط به کار با ربات‌ها بوده است به دنبال مهندسی برق و مکانیک بوده‌اند و نه رباتیک  به همین علت اساتید رشته‌های دیگر، رباتیک را جدی نمیگیرند و در برخی جاها عنوان کرده اند که مهندسی رباتیک رشته ای است که فقط با اسمش می‌شود به خواستگاری رفت.

گزارش: فرزانه صدقی

No tags for this post.