ایران در حال پیشرفت در زمینه گذار انرژی

انرژی در قلب شکوفایی اقتصادی مدرن جای دارد و بدون آن، تحقق رویاهای ما برای داشتن دنیایی سبزتر و پاک تر و در اختیار داشتن خودروهای خودران، اینترنت اشیا، مراکز داده و هوش مصنوعی میسر نخواهد بود.

عرضه ایمن و قابل اعتماد سوخت و برق همواره برای صنعت، ارائه خدمات عمومی و بر آورده کردن نیازهای خانگی ضروری بوده اما سیستم انرژی جهانی در حال تغییر است. دغدغه های محیطی و این که چگونه فناوری هایمان را برای چهارمین انقلاب صنعتی سوخت رسانی کنیم، موضوعاتی هستند که بارها در مباحثی در خصوص چگونگی تکامل یافتن انرژی مطرح شده اند.

هیچ دولت، صنعت، شرکت یا نهاد منفردی نمی تواند به تنهایی چالش های پیش روی بخش انرژی را حل کند. با این حال، برای پیشرفت کردن در زمینه گذار انرژی (energy transition) به رویکردی نظام مند و مبتنی بر همکاری احتیاج دارد که مشکلات را حل و از فرصت ها نهایت استفاده را بکند.

گزارش مجمع جهانی اقتصاد با عنوان "تقویت کارآمد گذار انرژی" که با حمایت تحلیلی شرکت امریکایی McKinsey & Company منتشر شده، از شاخص جدید و پیشرفته ای به نام "شاخص گذار انرژی" (ETI) استفاده می کند. این شاخص سیستم های انرژی مربوط به 114 کشور را ارزیابی می کند.

شاخص ETI همچنین معیارهایی درباره عملکرد سیستم های انرژی در سراسر یک کشور ارائه می دهد و این کار را بر اساس امنیت انرژی و دسترسی به آن، پایداری محیطی و همچنین توسعه و رشد اقتصادی انجام می دهد. این سه معیار "مثلث انرژی" لقب گرفته اند.

شاخص مورد بحث همچنین کشورها را بر اساس آمادگی شان برای گذار انرژِی و آمادگی سیستم های انرژی آن ها برای آینده می سنجد. از کشورهایی که در گزارش مجمع جهانی اقتصاد ارزیابی شده اند، 93 مورد عملکرد مطلوبی داشته اند و 45 کشور هم در حال ارتقا دادن سیستم های انرژی شان بر اساس معیارهای مثلث انرژی هستند.

کشورهای رهبر در زمینه گذار انرژی

بر اساس این گزارش، 43 کشور وجود دارند که سیستم های انرژی با عملکرد خوب و همچنین آمادگی بالایی برای "گذار انرژی" دارند و این موضوع نشان دهنده توانایی آن ها برای برخورد کردن با مبحث گذار بر اساس عملکرد کنونی شان است. اکثر کشورهایی که بهترین آمادگی را در زمینه گذار انرژی دارند، کشورهای اروپایی مانند دانمارک، سوئد و نروژ هستند که نمره های بالایی را در اکثر معیارهای این گزارش کسب کرده اند.

این کشورها که "کشورهای رهبر" لقب گرفته اند، در زمینه پایداری محیطی از کشورهای دیگر پیشرفته تر هستند و پیشرفت های خوبی در زمینه جلوگیری از انتشار کربن داشته اند. به طور مثال، در نروژ ، انتشارات کربن به خاطر تولید تمامی برق مورد نیاز آن از انرژی آبی، نسبتا پایین است.

بر اساس گزارش منتشر شده، کاهش قیمت انرژی مورد نیاز صنعت و افزایش کیفیت عرضه برق موجب عملکرد خوب این کشورها شده است. آن ها همچنین با داشتن زیرساخت انرژی شراکتی پیشرفته، چهارچوب های مقرراتی و محیط های کاری مورد نیاز برای تشویق رفتار مصرف کننده جهت مدیریت کردن تاثیرات محیطی، بر مشکلات موجود غلبه کرده اند.

کشورهای دارای چالش های بالقوه

از سوی دیگر، این گزارش از 14 کشور یاد می کند که با مشکلات بالقوه ای مخصوصا در زمینه پایداری محیطی روبرو هستند. در این میان،

بعضی از کشورها مثل ونزوئلا و ایران فرصت های خوب و در حال ارتقایی برای آمادگی جهت گذار انرژی دارند. در واقع در این گزارش از ایران به عنوان یک کشور نوظهور در زمینه گذار انرژی یاد شده و کشورمان در زمینه عملکرد سیستم های انرژی نمره 50 درصد را به خود اختصاص داده است.

این گزارش همچنین اعلام کرده کاهش یارانه های سوخت فسیلی، دسترسی بهتر به انرژی و کیفیت عرضه انرژی، به کشورها این امکان را می دهد که نمره های بهتری را در زمینه امنیت و دسترسی به انرژی و همچنین توسعه و رشد اقتصادی کسب کنند.