نانو دنیای علم را متحول کرده است

داوران 28 آذر1344 در تبریز دیده به جهان گشود. او تحصیلات کارشناسی ارشد و دکتری خود را به ترتیب در رشته‌های شیمی آلی و پلیمر در دانشگاه علوم پزشکی تبریز گذرانده است. 

داوران هم اکنون استاد گروه شیمی دارویی دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تبریز و مدیر گروه نانوفناوری پزشکی دانشکده داروسازی این دانشگاه است.

بیشتر فعالیت ها و تحقیقات داوران در زمینه  نانو ذرات پلیمری به منظور دارو رسانی ترکیبات ضد سرطان، انسولین خوراکی، مواد مخدر و… است. با سودابه داوران که صاحب 100 مقاله و 15 ثبت اختراع است گفت و گویی کردیم که در ادامه می آید:

چه شد که  به رشته شیمی علاقمند شدید؟

 از همان ابتدا به رشته داروسازی و شیمی علاقمند بودم. علت اصلی علاقه ام مربوط به فعالیت های پدرم است. پدرم یکی از پیشکسوتان علم شیمی در استان آذربایجان شرقی است. او سال ها پیش از به دنیا آمدن من آزمایشگاه های زیادی در دبیرستان‌های تبریز راه اندازی و مدرن سازی کرده بود. همچنین در خانه مان یک آزمایشگاه کوچکی داشتیم  و من از همان دوران کودکی با محیط آزمایشگاه و مواد دارویی و شیمیایی سرو کار داشتم؛ زمینه ژنتیکی و اکتسابی باعث شد تا با علاقه زیاد رشته شیمی و پس از آن داروسازی را اننتخاب کنم.

در دوران دبیرستان بیشتر مسوولان مدرسه و اطرافیان تشویقم می کردند که رشته پزشکی و دندانپزشکی را انتخاب کنم. آن زمان رشته پزشکی جزء رشته های پرطرفدار بود اما پدرم همیشه معتقد بود بنابر علاقه رشته تحصیلی ام را انتخاب کنم. پدرم معتقد بود انسان در سایه علاقه به موضوعی می تواند پیشرفت کند .حتی اگر این پیشرفت مادی نباشد اما انسان می تواند در درون خود احساس رضایت کند. بر این اساس من رشته شیمی را انتخاب کردم و در ادامه دکترای خودم در ارتباط با سیستم های دارورسانی و تاثیر پلیمرهای دارویی و سیستم های دارورسانی پلیمری را اخذ کردم.حدود 10 سال قبل هم با نانو تکنولوژی آشنا شدم؛ تکنولوژی و علمی جدید که دنیای علم و تمدن بشری را متحول کرده است. تجربه این سال ها به من ثابت کرده است که هر کسی می تواند در رشته خودش مراحل عالی را در سطح ملی و بین المللی کسب کند به شرط اینکه علاقه و پشتکار زیادی داشته و کاملا به دانش روز مجهز باشد.

هیچ وقت از اینکه این رشته را انتخاب کردید پشیمان نیستید؟

نه اصلا پشیمان نیستم؛ به خصوص از زمانی که بیشتر فعالیت‌هایم با علوم زیستی، پزشکی و داروسازی مرتبط شده است؛ احساس رضایت بیشتری می کنم؛ کاربردهای این علوم(نجات جان انسان ها، افزایش طول عمر، بهبود کیفیت زندگی و … ) ایجاد کننده انگیزه خوب و الهام بخش هستند. ما در بسیاری از طرح ها با متخصصان علوم شیمی، پلیمر، داروسازی، پزشکی و دندانپزشکی همکاری داریم. نانو تکنولوژی دارویی، علم بین رشته‌ای است که باعث شده خیلی از تخصص‌ها به یکدیگر اتصال پیدا کنند. این امر یک حسن بزرگ است زیرا ضمن ترویج کار تیمی، مرز بندی‌های بین علوم و تخصص‌ها را از بین می برد و متخصصان از همه اطلاعات و امکانات آزمایشگاهی بهره مند می شوند.

اگر شانس دوباره ای داشته باشید و زمان به عقب بازگردد دوباره این رشته را انتخاب می کنید؟

بله. البته در سال‌ها و قرن اخیر همه چیز متحول شده و ممکن است رشته جدید و دیدگاه‌های جدیدی به وجود آید. شاید در شرایط فعلی من رشته مدرن تر و پیشرفته تری را انتخاب کنم اما اگر بار دیگر شرایط همان زمان حاکم باشد، دوباره همین رشته را انتخاب خواهم کرد.

علم نانو تکنولوژی در کشور ما با چه نقاط ضعف و قوتی همراه است؟

یکی از نقاط قوت این عمل، نگاه ویژه و اهمیت مسئولان کشور به این رشته است؛ مسئولان کشور کاملا به اهمیت نانو تکنولوژی پی برده اند و این، نقطه قوت این علم است. شورای عالی انقلاب فرهنگی در برنامه راهبردی 10 سال آینده ،این تکنولوژی را در راس اولویت های خود قرار داده است. مقام معظم رهبری نیز به این مساله تاکید فراوانی دارند تا علم نانو تکنولوژی حتما در کشور به طور جدی پیگیری شود؛ کلا در تمام سیاست گذاری های کلان کشور این مساله در نظر گرفته شده و بودجه خاصی هم به آن اختصاص یافته است. همچنین ما دارای افراد مجربی در این حوزه هستیم. ستادهای خوبی از جمله ستاد توسعه نانو تکنولوژی هم حمایت های خوبی از پروژه های مرتبط با علم نانو انجام داده اند. صندوق حمایت از پژوهشگران کشور هم از طرح های مرتبط با علم نانو بسیار حمایت کرده است. در ضمن ما یک سری منابع اولیه مناسب در ارتباط با نانو تکنولوژی دارویی در کشورمان داریم.

در کنار این نقاط قوت، ما دچار یک سری محدودیت ها هم هستیم. به عنوان مثال هم اکنون ما برای اجرای طرح‌های نانو تکنولوژی نیاز به یک سری دستگاه‌های پیشرفته و بسیار مجهز داریم. امیداوریم در چند سال آینده این کمبودها برطرف شود. همچنین  هنوز یک سری محدودیت ها از نظر تخصیص اعتبارات برای اجرای طرح‌های تحقیقاتی در کشور داریم. از سوی دیگر اصولا درآمد پژوهشگران علوم پایه یا نانو مواد زیاد نیست و افراد می بایست عشق و علاقه بالایی داشته باشند تا به سراغ چنین رشته هایی بروند. این مسایل در انتخاب رشته جوانان تاثیر گذار خواهد بود.

در حال حاضر از نظر علم نانو تکنولوژی جهان در چه جایگاهی قرار گرفته‌ایم؟

هم اکنون طبق آخرین آمارها و ارقام، ایران به لحاظ تولید مقاله علمی در حوزه نانو تکنولوژی رتبه ششم را به خود اختصاص داده است. این آمار نسبت به 10 سال قبل جهش قابل ملاحظه ای را نشان می دهد. کیفیت این مقاله ها هم روز به روز در حال افزایش است. همچنین از نظر تدوین استانداردهای این علم هم رتبه بالایی داریم. هم اکنون از نظر تولید داروهای پزشکی و آرایشی مانند نانو داروهای ضد سرطان،آنتی باکتریال‌ها، کرم‌ها ، نانو فایبرها، نانو کامپوزیت‌ها ( کامپوزیت‌هایی که در مهندسی بافت به کار می روند) در منطقه نیز حرف اول را می زنیم.

آینده این علم را در کشورمان چطور پیش بینی می کنید؟

آینده و افق کاملا درخشانی برای این علوم و تکنولوژی در کشورمان پیش بینی می کنم زیرا ما ضمن داشتن محققان برجسته، حمایت های خوبی هم از سوی مسئولان در این زمینه شده ایم. انشاء ا… محدودیت های پیش روی این علم نیز رفع شود.

توصیه ای هم به علاقمندان و دوستدارانی که قصد انتخاب این رشته را دارند، دارید؟

پس از دریافت جایزه ملی یونسکو به دانشجویان( به ویژه مقاطع کارشناسی ارشد و دکترای نانو تکنولوژی دارویی و پزشکی) توصیه می کنم با شناخت قبلی، پروژه های مورد نیاز کشور را در اولویت های  خود قرار دهند و طبق شناخت و آگاهی این رشته را انتخاب کنند. شخصا توصیه من به دانشجویان دوره دکترا این است که رشته های نوین از جمله نانو تکنولوژی و علوم مدرن را انتخاب کنند.

به دریافت جایزه یونسکو اشاره کردید، اصلا چطور شد که شما منتخب دریافت این جایزه شدید؟

من عمدتا در مورد نانو تکنولوژی سرطان کار می کنم. ما یک سری نانو حامل‌هایی ساخته ایم که در ساختار آن از پلیمرهای هوشمند استفاده شده است؛ این پلیمرهای هوشمند می توانند داروهایی مانند داروهای ضد سرطان مثلا داروی ضد سرطان را حمل کنند و در داخل آن نیز یک سری نانو ذرات فلزی همانند نانو ذرات مغناطیسی آهن یا نانو ذرات طلا قرار داده شده است.

 این امر باعث می شود دارو رسانی از طریق شیمی درمانی و هایپرترمی با حرارت( روشی نوین برای درمان سرطان) و همچنین از طریق فتوترمال تراپی( تابش و تولید حرارت) انجام بگیرد. در ضمن ما حامل هایی تهیه کرده ایم که می توانند سلول های سرطانی را بدون آسیب رساندن به سلول های سالم شناسایی کنند. به عبارت دیگر ما سیستم هدفمند را طراحی کردیم که ضمن تشخیص سلول های سرطانی، می تواند دارو را به صورت هوشمند در محیط شیمیایی و دمای منطقه آزاد کند و از طریق تولید حرارت سلول را از میان بردارد. اهمیت این طرح و تحقیق باعث شد تا من موفق به کسب جایزه یونسکو شوم؛ این طرح نتیجه 10 سال تحقیق و پژوهش است و هم اکنون دنبال اخذ مجوزهای لازم از وزارت بهداشت برای تولید این محصول هستیم.

 

 

 

No tags for this post.